Πορτογαλία και Ιρλανδία ακολούθησαν για διαφορετικούς λόγους, όμως, η Ελλάδα ήταν εκείνη που χρησίμευε ως παράδειγμα προς αποφυγή για τις υπόλοιπες χώρες.
Η Ιταλία, η οποία είχε το δεύτερο μεγαλύτερο δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ μετά την Ελλάδα, είχε την πολυτέλεια να παρακολουθεί και να κρύβεται πίσω από εμάς.
Πριν από λίγους μήνες, οι ρόλοι αντιστράφηκαν σ’ ένα άλλο θέμα. Την πανδημία του κορωνοϊού.
Αυτή την φορά είμασταν εμείς που παρακολουθούσαμε τα φρικτά γεγονότα στην Ιταλία με τα φορτηγά να μεταφέρουν τις σωρούς στα νεκροταφεία και τα νοσοκομεία να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν.
Η Ιταλία και ο τρόπος που διαχειρίσθηκε την πανδημία έγινε παράδειγμα προς αποφυγή για μας που είμαστε εν γένει απείθαρχος λαός και για άλλους.
Η επαναφορά της ζωής σε κάποιας μορφής κανονικότητα μετά την καραντίνα σε συνδυασμό με το καλοκαίρι έφερε μεγαλύτερη χαλάρωση και έκρηξη των μολύνσεων στην Ελλάδα.
Όμως, τα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση του νέου κορωνοϊού και η ύφεση της οικονομίας έχουν οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερα ελλείμματα κι εδώ κι αλλού, π.χ. Ιταλία.
Μάλιστα, η γείτονα έχει να αντιμετωπίσει τόσο το πολύ μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα όσο και την αναχρηματοδότηση των τοκοχρεολυσίων που λήγουν.
Οι συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες της Ιταλίας εκτιμάται πως ξεπερνούν τα 150 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2020
Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί κάποια έξτρα βοήθεια πέρα από τις αγορές ομολόγων της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά μέσω του τακτικού και έκτακτου QE.
Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί πιστεύουν ότι είναι θέμα χρόνου η Ιταλία να στραφεί για φθηνό δανεισμό στον ESM ώστε να μειώσει την πίεση και να μην χρειάζεται να δανείζεται μεγάλα ποσά κάθε εβδομάδα.
Αυτή τη φορά η Ελλάδα δεν αισθάνεται καμία πίεση λόγω του διακανονισμένου χρέους και του μαξιλαριού ρευστότητας που διαθέτει.
Κοινώς, η Ιταλία είναι το πειραματόζωο που θα στιγματισθεί και θα ανακαλύψει αν οι προϋποθέσεις για τον δανεισμό από τον ESM είναι πράγματι χαλαροί.
Η Ελλάδα δεν έχει παρά να περιμένει την Ιταλία και όποια άλλη χώρα απευθυνθεί στον ESM από την στιγμή που δεν έχει ανάγκη τα λεφτά.
Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι η προοπτική του δανεισμού από τον ESM με σχεδόν μηδενικά επιτόκια δεν ενδιαφέρει την χώρα μας. Κάθε άλλο.
Κι αυτό γιατί η συμμετοχή σ’ ένα ελαφρύ πρόγραμμα του ESM δίνει το φύλο συκής που χρειάζεται στην ΕΚΤ για να κάνει αποδεκτά τα ελληνικά ομόλογα για αναχρηματοδότηση μετά την λήξη του έκτακτου προγράμματος αγορών τίτλων για την αντιμετώπιση της πανδημίας (PEPP).
Το τελευταίο λήγει τον Ιούνιο του 2021 αλλά θα μπορούσε να επεκταθεί χρονικά.
Είτε επεκταθεί, είτε όχι, ο δανεισμός της Ελλάδας από τον ESM θα της αγοράσει πολύ περισσότερο χρόνο ώστε να περιμένει με άνεση την περιβόητη αναβάθμιση της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα που θα της επιτρέψει τη συμμετοχή στο κανονικό πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ.
Πέρα από τα οφέλη του χαμηλότερου κόστους δανεισμού.
Σε αντίθεση λοιπόν με την περίοδο 2010-2013 που η Ελλάδα ήταν το πειραματόζωο και άλλες χώρες κρύβονταν από πίσω, οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί.
Η Ιταλία και άλλες χώρες είναι τα υποψήφια πειραματόζωα που θα προσφύγουν, όπως όλα δείχνουν στον ESM.
Από την σκοπιά της, η Ελλάδα μπορεί να αγοράσει επιπλέον χρόνο, δανειζόμενη φθηνά και περιμένοντας την αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα από ένα οίκο αξιολόγησης που ανοίγει την πόρτα του κλασσικού QE.
Όσοι δεν κατανοούν τη σημασία του θα πρέπει να φέρουν στη μνήμη τους που είχε ανέβει η απόδοση του 10ετούς ομολόγου, δηλ. το 4%, πριν η κ. Λαγκάρντ της ΕΚΤ συμπεριλάβει την Ελλάδα στο έκτακτο πρόγραμμα (PEPP).