Θα μπορούσε η πορεία των τραπεζικών καταθέσεων να μας προϊδεάσει για την πορεία της οικονομίας; Η απάντηση θα μπορούσε να είναι καταφατική. Ιδίως σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου το 70% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) προέρχεται από την κατανάλωση.
Οι επικεφαλής των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, είτε πρόκειται για την Κριστίν Λαγκάρντ της ΕΚΤ είτε για τον Τζερόμ Πάουελ της Fed, προειδοποιούν τις κυβερνήσεις τους το τελευταίο διάστημα για τον κίνδυνο να ξεμείνει από καύσιμα η ανάκαμψη των οικονομιών τους και ζητούν νέα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης. Ο ρόλος των δημοσιονομικών πακέτων τους προηγούμενους μήνες ήταν καθοριστικός στη στήριξη της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών στην ευρωζώνη κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας, σύμφωνα με τον Marco Valli, επικεφαλής της μακροοικονομικής ανάλυσης στη UniCredit.
Για πάνω από δύο δεκαετίες, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, δηλ. το εισόδημα που μένει στην τσέπη τους μετά την πληρωμή των φόρων, συμβάδιζε με τις αμοιβές εργασίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των αυτοαπασχολούμενων. Αυτή η στενή σχέση διατηρήθηκε ακόμη και την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης, δηλ. το 2008-2009, όμως ανατράπηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Κι αυτό γιατί οι μεν αμοιβές εργασίας επλήγησαν όταν οι εργαζόμενοι μπήκαν σε προγράμματα αναστολής, έχασαν τις δουλειές τους κ.λπ., όμως το διαθέσιμο εισόδημα διατηρήθηκε σε καλύτερα επίπεδα λόγω των δημοσιονομικών μεταβιβάσεων, της μετάθεσης των φορολογικών υποχρεώσεων στο μέλλον κ.λπ.
Αυτό το γεγονός σε συνδυασμό με τους περιορισμούς που τέθηκαν στις μετακινήσεις και τον περιορισμό των δαπανών εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί οι καταθέσεις κατέγραψαν άνοδο της τάξης του 25% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 στην ευρωζώνη.
Ως γνωστόν, οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα εμφάνισαν επίσης σημαντική αύξηση κατά την περίοδο της καραντίνας αλλά μικρότερη σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Οι ελληνικές ιδιωτικές καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 8% έως 10% κατά μέσο όρο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το 2019. Ειδικότερα, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν στα 145 δισ. ευρώ τον Μάρτιο από 142,2 δισ. τον προηγούμενο μήνα και συνέχισαν ανοδικά στα 146,5 δισ. τον Απρίλιο και 148,1 δισ. τον Μάιο. Μετά από μια μικρή αύξηση της τάξης των 400 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, οι καταθέσεις ανήλθαν στα 151,5 δισ. ευρώ τον Ιούλιο και στα 151,9 δισ. τον Αύγουστο.
Με δεδομένο τη μεγάλη συμμετοχή της κατανάλωσης στο ελληνικό ΑΕΠ -ξεπερνά το 70%-, τυχόν επιβράδυνση στον ρυθμό αύξησης των καταθέσεων τους επόμενους μήνες προς τα επίπεδα προ πανδημίας θα πρέπει να θεωρηθεί καλό νέο για τον ρυθμό ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Το αντίθετο ισχύει αν διατηρηθεί ο ίδιος ρυθμός ή ενισχυθεί. Να λοιπόν που οι καταθέσεις στέλνουν μήνυμα.