H συμφωνία για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού Mηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) έχει στόχο την ανάκαμψη των οικονομιών των χωρών-μελών της ΕΕ που επλήγησαν από την πανδημία.
Από το όνομα, Ανάπτυξη και Ανθεκτικότητα (RRF), και χωρίς καν εντρυφήσει κανείς στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2020, ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι το σχέδιο έχει πολλoύς στόχους πέρα από την «επιδιόρθωση της άμεσης ζημιάς που προκάλεσε η πανδημία Covid-19». Τέτοιοι είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας και η υποστήριξη των πράσινων και ψηφιακών προτεραιοτήτων της ΕΕ.
Όμως, ο RRF χαιρετίσθηκε επίσης από πολλούς για έναν ακόμη λόγο. Κι αυτό γιατί τον θεωρούν τη «στιγμή Χάμιλτον» της ΕΕ στην πορεία προς τον δημοσιονομικό φεντεραλισμό. Σημειώνεται ότι η «στιγμή Χάμιλτον» έχει λάβει το όνομα από τον Αλεξάντερ Χάμιλτον, τον πρώτο Αμερικανό υπουργό Οικονομικών, ο οποίος έπεισε το 1790 τον πρόεδρο Τζορτζ Ουάσινγκτον και τον μετέπειτα πρόεδρο Τόμας Τζέφερσον να εθνικοποιήσουν τα χρέη των Βόρειων πολιτειών. Αν το σχέδιο, ουσιαστικά των Μέρκελ-Μακρόν, στεφθεί με επιτυχία, είναι πολύ πιθανό να ακολουθήσουν κι άλλα. Αν το σχέδιο αποτύχει, ο δρόμος για την αμοιβαιοποίηση του χρέους θα κλείσει, σύμφωνα με ειδικούς.
Πάντως, όλοι συμφωνούν ότι η Ελλάδα είναι από τις πιο ευνοημένες χώρες αφού θα εισπράξει πολύ περισσότερα από εκείνα που θα πληρώσει σε βάθος χρόνου. Η εκτίμηση το περασμένο καλοκαίρι ήθελε την Ελλάδα να είναι η δεύτερη πιο ευνοημένη χώρα από πλευράς μεικτών εισροών με 13,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Εισοδήματος πίσω από τη Βουλγαρία, που είχε 16%. Ακολουθούσαν η Πολωνία και η Πορτογαλία με 8% και η Ιταλία με 5%. Χθες, ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Σκυλακάκης αναφέρθηκε στις βασικές πτυχές του ελληνικού προσχεδίου που στάλθηκε στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα.
Μεγάλης σημασίας τόσο για το ελληνικό προσχέδιο όσο και των άλλων χωρών-μελών είναι οι όροι-μεταρρυθμίσεις (conditionality) που συνοδεύουν τις επενδύσεις του RRF. Η συνθήκη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας επιβάλλει «αυστηρούς όρους», όταν δίνεται οικονομική βοήθεια και ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε να παραβλεφθεί. Κι αυτό παρότι διάφορες χώρες υποστήριξαν πως η Covid-19 είναι ένα εξωγενές σοκ και η αλληλεγγύη δεν μπορεί να συνδεθεί με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, έχοντας στο νου την ελληνική εμπειρία με την τρόικα.
Αυτή τη στιγμή φαίνεται πως η ΕΕ κινείται περισσότερο προς την κατεύθυνση του «παντρέματος» των στρατηγικών επενδύσεων με συμπληρωματικές μεταρρυθμίσεις. Όμως, αρκετά πράγματα παραμένουν αδιευκρίνιστα.
Υπό αυτές τις συνθήκες και με δεδομένη τη διαχρονική αδυναμία των ελληνικών αρχών να αξιοποιήσουν τα κοινοτικά κονδύλια, καλό θα ήταν να κρατάμε χαμηλά τον πήχη.