Η αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης S&P σε ΒΒ με θετικές προοπτικές (outlook) από ΒΒ- προηγουμένως ήταν αναπάντεχη για δύο λόγους. Πρώτον, σχεδόν κανείς στην αγορά δεν την περίμενε. Δεύτερον, γιατί συνέβη εν μέσω πανδημίας και παρά την περσινή βαθιά ύφεση, το διαφαινόμενο μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα του 2021 μετά από εκείνο του 2020 και την αύξηση του δημόσιου χρέους που αναμένεται να συνεχιστεί φέτος.
Στην έκθεση του S&P καταγράφονται οι λόγοι που οδήγησαν στην απόφαση για αναβάθμιση της Ελλάδας. Ξεχωρίζει αναμφίβολα η εκτίμηση-πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης 4,9% φέτος και 5,8% το 2022. Χωρίς μια τόσο αισιόδοξη πρόβλεψη, δεν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί η δραστική βελτίωση των δημόσιων οικονομικών της Ελλάδας, που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για αναβαθμίσεις χωρών.
Όμως, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, αρκετοί είναι καχύποπτοι και αναρωτιούνται μήπως υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για την αναβάθμιση. Κοινώς, τα έσοδα από εκδόσεις χρεογράφων, τιτλοποιήσεις κ.λπ. Ο S&P δεν είναι προφανώς ευαγές ίδρυμα. Ανήκει σε εταιρεία και όμιλο που έχει στόχο το κέρδος.
Αναμφίβολα, είναι πιο εύκολο να πάρεις δουλειές από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς σε μια χώρα που αναβαθμίζεις και είναι όλοι ικανοποιημένοι μαζί σου παρά σε μια χώρα που υποβαθμίζεις. Θυμηθείτε πόσες δουλειές πήρε η Moody’s στην Ελλάδα, μετά τις απανωτές υποβαθμίσεις του 2010 και τη στάση της την προηγούμενη δεκαετία. Έχουμε την εντύπωση πως η απάντηση είναι κουλούρι, μηδέν. Ή πόσο οι ελληνικές τράπεζες προτιμάνε τον αμερικανοκαναδέζικο οίκο DBRS για τις τιτλοποιήσεις τους.
Ποια είναι η απάντηση; Οι δουλειές παίζουν ρόλο αλλά δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας σε περιπτώσεις χωρών που τα θεμελιώδη δεδομένα τους δείχνουν ξεκάθαρη επιδείνωση, χωρίς βάσιμες προοπτικές αλλαγής τους. Κι αυτό γιατί ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι η αξιοπιστία των οίκων αξιολόγησης στα μάτια των πελατών τους. Μια αξιοπιστία που έχει πληγωθεί ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν και σίγουρα δεν θα ήθελαν να υπονομευθεί εκ νέου.
Οι εκδότες ομολόγων κ.λπ. πληρώνουν αρκετά λεφτά κάθε χρόνο για αξιολογήσεις. Είτε πρόκειται για κράτη είτε για επιχειρήσεις. Όμως, το ίδιο συμβαίνει με την πληθώρα των άλλων πελατών που πληρώνουν για τις εκθέσεις των οίκων. Ρόλο επίσης παίζει πόσο μπορούν να πείσουν κυβερνητικοί αξιωματούχοι χωρών όπως η Ελλάδα τους αναλυτές τέτοιων οίκων να τις αναβαθμίσουν με τα επιχειρήματά τους.
Στη δική μας περίπτωση, μάλλον τους έπεισαν τα στελέχη του ΥΠΕΘΟ και ο Αλεξ Πατέλης, που είναι ο «πωλητής» των στόρι του Μαξίμου στους ξένους, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος. Κοντολογίς, τα έσοδα από δουλειές παίζουν ρόλο στις αναβαθμίσεις οίκων όπως ο S&P, όμως πιο σημαντικά είναι το γόητρο και η αξιοπιστία τους.
Αργά ή γρήγορα, ο χρόνος θα δείξει αν ο S&P Global Ratings θα δικαιωθεί.