Θα πούμε το ψωμί ψωμάκι όπως λέει ο λαός ή είναι παραπλανητικό;
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), η τιμή του ψωμιού και των δημητριακών στην Ελλάδα ήταν στη 12η θέση ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ το 2020. Η Ελλάδα ήταν ακριβώς πίσω από τη Γαλλία με δείκτη 110, ενώ η Δανία ήταν η ακριβότερη χώρα στην ΕΕ με δείκτη επιπέδου τιμών 156 έναντι 56 της Ρουμανίας. Η Κύπρος ήταν η 6η ακριβότερη χώρα ενώ η Γερμανία ήταν στη 15η θέση, όντως φθηνότερη από την Ελλάδα. Ο μέσος δείκτης τιμών της ΕΕ ήταν 100.
Φυσικά, οι αρτοποιοί ισχυρίζονται ότι αυτές είναι τιμές σούπερ μάρκετ ενώ οι τιμές στα αρτοποιεία στη χώρα μας είναι φθηνότερες.
Όπως κι αν έχει, η τιμή του ψωμιού στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 4% περίπου σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο, όση περίπου ήταν η μέση αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως, όλα δείχνουν ότι η άνοδος της τιμής του ψωμιού δεν θα σταματήσει εδώ. Κι αυτό γιατί τα σιτηρά όπως κι άλλα αγροτικά προϊόντα χρειάζονται λίπασμα. Όμως, η τιμή του αζωτούχου λιπάσματος έχει υπερδιπλασιασθεί, ξεπερνώντας τα 800 δολάρια ο τόνος από 300-400 δολάρια πέρυσι τέτοια εποχή. Επίσης, η τιμή του σύνθετου λιπάσματος (άζωτο, φώσφορος, κάλιο) έχει φθάσει ή ξεπεράσει τα 750 δολάρια.
Άτομα της αγοράς δεν μπορούν να εξηγήσουν εύκολα το ράλι της τιμής του λιπάσματος. Οι ίδιοι αναγνωρίζουν ότι ο υπερδιπλασιασμός των ναύλων για τη μεταφορά των κοντέινερ -ένα κοντέινερ εμπεριέχει 20 τόνους λίπασμα περίπου- και η κατάσταση στην αγορά ενέργειας εξηγούν εν μέρει το ράλι. Η υψηλή τιμή του λιπάσματος δεν έχει εμποδίσει τις αγορές από τους αγρότες καθώς οι τιμές αρκετών αγροτικών προϊόντων έχουν αυξηθεί σημαντικά, π.χ. καλαμπόκι, ελιές, σιτηρά, και θέλουν να καλλιεργήσουν περισσότερα για να επωφεληθούν.
Με δεδομένο ότι το λίπασμα αντιπροσωπεύει έως το 45% του κόστους παραγωγής του σταριού και το 30% του καλαμποκιού, είναι προφανές ότι η τιμή των αλεύρων θα αυξηθεί εκ νέου το επόμενο καλοκαίρι εκτός απροόπτου. Αυτό σημαίνει ότι μια νέα άνοδος της τιμής του ψωμιού, των μακαρονιών κ.λπ. είναι πολύ πιθανή του χρόνου, αν οι αρτοποιοί και άλλοι δεν απορροφήσουν το αυξημένο κόστος παραγωγής.
Το ράλι στην τιμή του λιπάσματος θα έχει λοιπόν ευρύτερες συνέπειες, γιατί θα επηρεάσει το κόστος παραγωγής διάφορων αγροτικών προϊόντων. Αν αυτό πυροδοτήσει κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Αραβική Άνοιξη το 2011, απομένει να το δούμε. Τουλάχιστον στην Ελλάδα δεν αναμένεται κάτι το αντίστοιχο. Όμως, οι ανατιμήσεις σε είδη πρώτης ανάγκης λόγω αυξήσεων στην ενέργεια και στις πρώτες ύλες δεν είναι ό,τι το καλύτερο για τα νοικοκυριά, την πλειονότητα των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση την εθνική οικονομία.