Οι Έλληνες καταναλωτές έχουν αισθανθεί στο πορτοφόλι τους την αδυναμία του ευρώ και οι οιωνοί δεν μοιάζουν να είναι καλοί. Στους αποκαλούμενους κυκλικούς λόγους έχει προστεθεί κι ένας άλλος. Αρκετοί αναλυτές θεωρούν τον τελευταίο διαρθρωτικό και συνδέεται με την αγορά ενέργειας.
Το 2021, η Ρωσία εξήγαγε 3,1 εκατ. βαρέλια αργού, υγροποιημένου φυσικού αερίου και προϊόντων εφοδιασμού διυλιστηρίων ημερησίως στην ΕΕ καθώς επίσης περίπου 1,3 εκατ. βαρέλια πετρελαίου κίνησης και άλλα πετρελαϊκά προϊόντα. Κάπου 750 χιλ. βαρέλια αργού εξάγονταν μέσω αγωγών και τα υπόλοιπα μέσω τάνκερ. Στις αρχές Ιουνίου, η ΕΕ ανακοίνωσε ότι ως τις 5 Δεκεμβρίου θα έχουν σταματήσει οι εισαγωγές αργού μέσω τάνκερ και έως τις 5 Φεβρουαρίου του 2023 των υπόλοιπων προϊόντων. Με τη Γερμανία και την Πολωνία να δεσμεύονται ότι θα σταματήσουν τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέσω αγωγών, το 90% των ρωσικών εισαγωγών πετρελαίου στην ΕΕ θα σταματούσε.
Η αντίδραση των αγορών ήταν η αναμενόμενη. Οι τιμές του μαύρου χρυσού πήραν την ανιούσα, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό και υπονομεύοντας τον ρυθμό ανάπτυξης. Η εξέλιξη επιβεβαίωνε τις ανησυχίες των ΗΠΑ. Οι τελευταίες, σ’ αντίθεση μ’ αυτά που πιστεύει η μεγάλη πλειοψηφία στην Ελλάδα, ήταν αντίθετες στην επιβολή πλήρους εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο από την ΕΕ. Κι αυτό γιατί θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Αναλυτές στην Pantheon Macroeconomics προειδοποίησαν τότε ότι το εμπάργκο θα σπρώξει την ισοτιμία ευρώ/δολαρίου προς την ισότητα. Άλλοι, όπως η Jane Foley, υπεύθυνη στρατηγικής για νομίσματα στη Rabobank, ανέφεραν ότι οι προοπτικές του ευρώ είναι άμεσα συνδεδεμένες με το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας. Στο εμπάργκο ήλθε να προστεθεί η απειλή της Ρωσίας για διακοπή των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ, που έχει εκσφενδονίσει τις τιμές στο αέρα.
Όλοι αντιλαμβάνονται ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών προϊόντων, τις εξαγωγές και ως εκ τούτου, τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας της ευρωζώνης. Αυτό δεν μπορεί παρά να έχει αρνητικές συνέπειες στο ευρώ και ήδη αποτυπώνονται στην αγορά συναλλάγματος. Όμως, δεν είναι μόνο αυτό. Σε σημαντικό βαθμό, η αδυναμία του ευρώ έναντι του αμερικανικού νομίσματος οφείλεται στο ράλι του τελευταίου από τον Αύγουστο του 2011 μέχρι σήμερα. Από την άλλη πλευρά, ο τωρινός ανοδικός κύκλος του δολαρίου διαρκεί σχεδόν 11 χρόνια και έχει ξεπεράσει τη μέση διάρκεια του κύκλου, που είναι 7 με 8 χρόνια από τα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Υπό αυτή την έννοια, το δολάριο είναι ευάλωτο. Όμως, μια ανάλυση των επιμέρους στοιχείων κάθε ανοδικού κύκλου δείχνει ότι ο τωρινός έχει ακόμη ζωή. Τα επιτόκια του δολαρίου υπερέχουν έναντι των επιτοκίων του ευρώ ενώ ο εκτιμώμενος ρυθμός ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας υπερτερεί εκείνου της ευρωζώνης. Επιπλέον, η οικονομία της ευρωζώνης είναι τόσο εύθραυστη που πολλοί αναρωτιούνται πόσο πάνω από το 0% μπορεί να ανεβάσει το βασικό επιτόκιο κατάθεσης η ΕΚΤ. Το τελευταίο βρίσκεται σήμερα στο -0,5%.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, η πορεία του ευρώ είναι συνυφασμένη με τις εξελίξεις στην αγορά ενέργειας το επόμενο διάστημα και εκεί ίσως υπάρξουν εκπλήξεις.