Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν είχαμε κάνει τη συσχέτιση μεταξύ μεγάλων διεθνών οικονομικών κρίσεων του παρελθόντος και του ισχυρού δολαρίου. Έως ότου είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε το θέμα με ένα γνωστό, ο οποίος εργάζεται σήμερα σε αμερικανικό hedge fund. «Αν κοιτάξεις μερικές από τις πιο γνωστές οικονομικές κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας, θα διαπιστώσεις πως τείνουν να έχουν μια κοινή υποκείμενη αιτία. Αυτή είναι συνήθως η πολιτική της Federal Reserve», τόνισε σε πρόσφατη επικοινωνία.
Το πρόβλημα είναι απλό, συνέχισε. Στην κρίση του μεξικανικού πέσο το 1994, η Fed είχε αρχίσει να ανεβάζει τα επίσημα επιτόκια από τα τέλη της προηγούμενης χρονιάς. Τον Νοέμβριο του 1994, ο τότε πρόεδρός της Αλαν Γκρίνσπαν αύξησε τα επιτόκια κατά 0,75 της ποσοστιαίας μονάδας ενώ συνήθως προτιμούσε αυξήσεις της τάξης του 0,25. Ένα μήνα αργότερα, το μεξικανικό νόμισμα έχασε το 50% της αξίας του, ο πληθωρισμός στη λατινική χώρα εκτοξεύθηκε και οι ΗΠΑ αναγκάσθηκαν να οργανώσουν ένα πακέτο διάσωσης ύψους 50 δισ. δολαρίων για τη σταθεροποίηση του πέσο. Δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά. Το Μεξικό είναι από τους σημαντικότερους εμπορικούς και βιομηχανικούς εταίρους των ΗΠΑ. Οι αμερικανικές βιομηχανίες κατασκευάζουν οχήματα στο Μεξικό με το χαμηλό κόστος και τα επανεισάγουν στις ΗΠΑ για παράδειγμα.
Φυσικά, όλα εξηγούνται. Οι επενδυτές διεθνώς αναζητούν τις υψηλότερες και ασφαλέστερες αποδόσεις. Ιδίως, σε περιόδους αναμπουμπούλας. Είναι λοιπόν λογικό να μεταφέρουν κεφάλαια στις ΗΠΑ, όταν η Fed ανεβάζει αρκετά τα επιτόκιά της σε σχέση με τις άλλες μεγάλες χώρες και να ενισχύουν το δολάριο. Το ισχυρό αμερικανικό νόμισμα εξάγει πληθωρισμό σε άλλες χώρες με άλλα εθνικά νομίσματα, που μπορεί επίσης να έχουν εκδώσει χρέος με ρήτρα δολαρίου, π.χ. αναδυόμενες οικονομίες. Επιπλέον, ο συνδυασμός της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ και της επεκτατικής δημοσιονομικής στρώνει τον δρόμο για μια παγκόσμια έλλειψη δολαρίων.
Με το δολάριο να έχει ανατιμηθεί πάνω από 20% το τελευταίο 12μηνο, ο προβληματισμός εντείνεται. Κι αυτό γιατί σ’ αυτά περίπου τα επίπεδα ήταν το δολάριο όταν ανέκυψε η κρίση του πέσο το 1994 και της Ασιατικής κρίσης το 1997, σύμφωνα με τον συνομιλητή μας. Και το ίδιο παρατηρήθηκε το 2000, όταν η φούσκα των dot com έσκασε και το 2009.
Μ’ αυτή τη συλλογιστική, το ισχυρό δολάριο είναι προάγγελος μιας νέας κρίσης, που μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στον κόσμο. Προσωπικά, η συλλογιστική μας φαίνεται λίγο απλοϊκή. Όμως, στη ζωή όπως και στη φυσική, σύνθετες έννοιες και ζητήματα μπορεί να υπακούουν σε απλούς κανόνες.