Σ’ ένα πελατειακό σύστημα όπως το ελληνικό, όπου η διάκριση των τριών εξουσιών δεν είναι ξεκάθαρη και οι θεσμοί είναι αδύναμοι, είναι επόμενο οι πολιτικές και κομματικές διασυνδέσεις και οι παρέες να έχουν τον πρώτο λόγο και η αξιοκρατία να είναι είδος εν ανεπαρκεία.
Σ’ ένα τέτοιο πελατειακό σύστημα, είναι επόμενο να υπάρχει διαφθορά. Όχι ασφαλώς σε τέτοιο υπερβολικό βαθμό όπως στη γειτονική Αλβανία, όπου δεν υπάρχει κράτος δικαίου ούτε τυπικά.
Επομένως, ο διορισμός του «Diella», του πρώτου παγκοσμίως υπουργού ΑΙ, υπεύθυνου για τον έλεγχο των κρατικών προμηθειών για την πάταξη της διαφθοράς, έχει λογική. Το Diella θα «εργάζεται» μέσω του πόρταλ E-Albania, έχοντας πρόσβαση σε πάνω από 36.000 έγγραφα και σχεδόν 1.000 υπηρεσίες μέχρι το τέλος Ιουνίου.
Είναι ένα πείραμα που θα παρακολουθούν στενά πολλές χώρες, για να διαπιστώσουν αν θα αποδώσει. Το πείραμα έχει ήδη επικριθεί από την αλβανική αντιπολίτευση και από όσους ίσως αισθάνονται ότι απειλούνται τα συμφέροντά τους.
Αναμφίβολα, υπάρχουν κίνδυνοι, ιδίως σε μια χώρα όπως η Αλβανία, η οποία δεν διαθέτει συχνά το κατάλληλο νομικό πλαίσιο και δικλίδες ασφαλείας σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά.
Για τις υπόλοιπες δημοκρατικές χώρες, θα ήταν εύλογο να περιμένουν 1-2 χρόνια για να δουν τι αποτελέσματα θα έχει πριν το υιοθετήσουν, υπαγορεύει η λογική. Όμως, άνθρωποι του χώρου της ΑΙ ισχυρίζονται ότι είναι απλά θέμα χρόνου πριν άλλες χώρες ακολουθήσουν την ίδια οδό.
Η Ελλάδα θα πρέπει να είναι μια από αυτές, καθότι όλοι αναγνωρίζουν πως υπάρχει διαφθορά παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε νομικά πλαίσια κ.λπ.
Εδώ οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι κάθε φορά που κυβερνητικά στελέχη ρωτούσαν τη γνώμη της στήλης για την κυβερνητική πολιτική τα τελευταία χρόνια, η απάντηση που δίναμε ήταν πανομοιότυπη: «Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα διαφθοράς».
Είχαμε φθάσει σ’ αυτό το συμπέρασμα με βάση εκείνα τα οποία μας έλεγαν άνθρωποι της αγοράς από διαφορετικούς κλάδους αλλά και κυβερνητικοί insiders οι οποίοι δυσανασχετούσαν.
Για να είμαστε ειλικρινείς, στην αρχή δεν πιστεύαμε κάποια από αυτά που μας έλεγαν, γιατί τα θεωρούσαμε αδιανόητα και τους το λέγαμε. «Αργά ή γρήγορα θα αρχίσουν να βγαίνουν στη φόρα. Περίμενε», ήταν η απάντηση. Μερικά ήδη έχουν βγει όπως το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση, η οποία δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο αυτής της περιόδου αλλά και παλαιότερων στη χώρα μας, η εμπλοκή της ΑΙ στις κρατικές προμήθειες για περισσότερη διαφάνεια, μείωση του κόστους και της μεροληπτικότητας υπέρ «φίλων» εργολάβων κ.λπ. μοιάζει ελκυστική.
Για να αντιμετωπισθούν προβλήματα όπως η δημοκρατική νομιμοποίηση, ενδεχόμενη τεχνική αστοχία, χακάρισμα και λογοδοσίας θα ήταν προτιμότερο η Ελλάδα να υιοθετήσει ένα υβριδικό ΑΙ μοντέλο στην αρχή.
Με άλλα λόγια, ένα μοντέλο όπου η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) επεξεργάζεται τα δεδομένα, προτείνει λύσεις και επισημαίνει προβλήματα σε σχέση με τις κρατικές προμήθειες, αλλά ο άνθρωπος υπουργός έχει τον τελευταίο λόγο.
Ετσι, θα επιλυθούν τα προβλήματα της δημοκρατικής νομιμότητας και της λογοδοσίας.