Στην τελευταία έκθεση του World Economic Outlook, επισημαίνεται ότι ανάπτυξη συνεχίζεται, η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα μοιάζει ανθεκτική με τις κεντρικές τράπεζες να χαλαρώνουν τα λουριά της νομισματικής πολιτικής και τις αγορές να είναι σχετικά σταθερές. Όμως, αργά αλλά σταθερά, οι συστημικοί κίνδυνοι αυξάνονται κάτω από την επιφάνεια.
Η άνοδος του προστατευτισμού με τους δασμούς των ΗΠΑ ανακατώνει τις εφοδιαστικές αλυσίδες και την ίδια στιγμή ο κόσμος αναδιοργανώνεται σε νέες σφαίρες γεωπολιτικές επιρροής στη βάση εμπορικών μπλοκ και επανευθυγράμμισης των νομισμάτων.
Χώρες και εταιρείες συνεχίζουν να φορτώνονται περισσότερο χρέος ενώ ήδη βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, καθιστώντας τες πιο ευάλωτες σε περίπτωση εξωγενούς σοκ. Την ίδια στιγμή, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες έχουν μικρότερα περιθώρια ελιγμών σε περίπτωση που υπάρξει κρίση.
Ακόμη, οι τιμές των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) απέχουν πολύ από τα επίπεδα που δικαιολογούν τα θεμελιώδη δεδομένα τους. Αυτό τις κάνει ευάλωτες σε μια μεγάλη διόρθωση αν αλλάξει η ψυχολογία στην αγορά.
Εξίσου ανησυχητικό είναι κάτι άλλο που έχουν επισημάνει πολλοί, όπως ο Peter Mallouk, διευθύνων σύμβουλος της Creative Planning, πολύ γνωστός οικονομικός σύμβουλος στη διαχείριση πλούτου.
Ποτέ ξανά στο παρελθόν ο αμερικανικός χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 δεν ήταν πιο συγκεντρωμένος σε 3 μετοχές, δηλαδή την NVIDIA, την Microsoft και την Apple, απ’ όσο είναι σήμερα. Γύρω στο 21% του S&P 500.
Ο Mallouk και άλλοι γνωρίζουν ότι η ιστορία διδάσκει πως καμία ηγέτιδα μετοχή δεν παραμένει στη κορυφή για πάντα. Την δεκαετία του 1950 ήταν οι ευρωπαϊκές μετοχές. Την δεκαετία του 1960 ήταν οι αμερικανικές μετοχές «Nifty Fifty» που οι επενδυτές πίστευαν ότι δικαιολογούσαν οποιαδήποτε αποτίμηση. Η δεκαετία του 1970 αντάμειψε τις αναδυόμενες αγορές και τα εμπορεύματα. Η δεκαετία του 1980 ανέδειξε την Ιαπωνία μέχρι το κραχ. Η δεκαετία του 1990 τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα επανήλθε στις αναδυόμενες αγορές και τις πρώτες ύλες ενώ οι δυο επόμενες δεκαετίες ανήκουν στις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες (MEGA CAPS) μέχρι στιγμής.
Σ’ όλες τις περιπτώσεις, η πεποίθηση των επενδυτών οδήγησε σε μεγαλύτερη συγκέντρωση και η τελευταία σε αδυναμία. Μέχρις ότου οι επενδυτές αντιληφθούν ότι οι συνθήκες που έφεραν τα κέρδη είχαν αλλάξει ήταν αργά.
Συνδυαστικά, οι ανωτέρω παράγοντες παραπέμπουν σε συστημικό κίνδυνο, ο οποίος διογκώνεται αργά αλλά σταθερά κάτω από την επιφάνεια και βγαίνει, ξεσπώντας σε κάποιο σημείο που κανένας δεν περιμένει.
Είθισται, υπό τέτοιες συνθήκες, μεγάλο μέρος των κεφαλαιακών ροών να στρέφονται σε περιουσιακά στοιχεία που είναι πιο σπάνια και ρευστά όπως εταιρείες με καλούς ισολογισμούς, τα ακίνητα, ο χρυσός, το ασήμι και ορισμένα εμπορεύματα.
Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κάποιος, μήπως κάτω από την ήρεμη επιφάνεια, σιγοφουσκώνει κάτι πολύ μεγάλο.