Η Fed μείωσε χθες για δεύτερη φορά το βασικό της επιτόκιο με τους αμερικανικούς χρηματιστηριακούς δείκτες σε ιστορικά επίπεδα ρεκόρ. Η NVIDIA έφτασε τα 5 τρισ. δολάρια σε κεφαλαιοποίηση ενώ η κεφαλαιοποίηση της Tesla τα 1,4 τρισ. δολάρια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Tesla ξεπερνά κατά πολύ τις κεφαλαιοποιήσεις όλων των άλλων μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών όπως η Stellantis, η ΒΜW, η Mercedes-Benz, η VW, η Honda, η Toyota κ.τ.λ. παρότι πουλάει πολύ λιγότερα αυτοκίνητα χωρίς να έχει αλλάξει μοντέλο επί πολλά χρόνια, έχει λιγότερα κέρδη και ασφαλώς έσοδα από πωλήσεις. Μερικοί από την αγορά αυτοκινήτων υποστηρίζουν ότι πρόκειται για παράδειγμα φούσκας.
Είναι αλήθεια ότι ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει τόσο στις ΗΠΑ όσο στην ευρωζώνη κι αλλού και οι κεντρικές τράπεζες το επικαλούνται για να μειώσουν τα επιτόκια. Όμως, το γενικό επίπεδο τιμών σε πολλά αγαθά και υπηρεσίες παραμένει πολύ υψηλότερο σε σχέση με την περίοδο πριν από το Covid στις Δυτικές χώρες κι αλλού. Οι τιμές σε αγαθά ευρείας κατανάλωσης, όπως το ελαιόλαδο, το γάλα, το κρέας κ.τ.λ. και η ενέργεια αυξήθηκαν σημαντικά.
Επίσης, οι αξίες των ακινήτων και οι τιμές των μετοχών, του χρυσού και του bitcoin έχουν αυξηθεί κατακόρυφα αλλά οι μισθοί πολύ λιγότερο. Στην Ελλάδα, ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά 17% από το 2018 έως το 2023 αλλά οι τιμές των οικιστικών ακινήτων ανέβηκαν 71% την περίοδο 2017-2024 σύμφωνα με την Alpha Bank. Από έρευνα της Cerved Property Services σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Μακεδονίας προέκυψε ότι ο μέσος μισθωτός θα έπρεπε να αποταμιεύει όλο το ετήσιο εισόδημά του επι 12 χρόνια για να αγοράσει ένα ακίνητο επιφανείας 60 τ.μ.
Ακόμη, ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών υπερδιπλασιάσθηκε το ίδιο διάστημα αλλά πολύ λίγοι Έλληνες επενδύουν εκεί, προτιμώντας τις τραπεζικές καταθέσεις με τα πολύ χαμηλά επιτόκια.
Είναι προφανές ότι αυτή η κατάσταση, η οποία παρατηρείται σε πολλές Δυτικές χώρες, έχει οδηγήσει σε αύξηση της ανισότητας του πλούτου. Επομένως, θα μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί ότι η μείωση των τιμών σε αγαθά, υπηρεσίες και περιουσιακά στοιχεία, δηλ. ο αποπληθωρισμός, θα ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη, διόρθωσης των υπερβολών.
Όμως, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες δεν το επιτρέπουν, μειώνοντας τα επιτόκια γιατί, προφανώς, φοβούνται ότι ο αποπληθωρισμός θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει το χρηματοοικονομικό σύστημα, προκαλώντας ζημιές στις τράπεζες κι άλλους φορείς. Ας μην ξεχνάμε ότι εκατοντάδες ίσως εκατομμύρια πολίτες έχουν τοποθετήσει τις οικονομίες τους στις αγορές για καλύτερες αποδόσεις.
Κι όμως, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) έδειξε σε είχε αναφέρει σε ανάλυση του 2015 ότι οι φούσκες στα περιουσιακά στοιχεία είναι αρκετές φορές πιο επικίνδυνες από τον αποπληθωρισμό αγαθών και υπηρεσιών. Μεγάλη ευθύνη γι’ αυτό έχουν οι κεντρικές τράπεζες καθώς ρίχνουν λεφτά στην αγορά για να αποτρέψουν τον αποπληθωρισμό αλλά δείχνουν μεγαλύτερη ανοχή στον πληθωρισμό.
Αυτό δηλαδή που βιώνουμε.