Ο Λεύκιος Μόμμιος ήταν Ρωμαίος στρατιωτικός ο οποίος προσάρτησε σημαντικό μέρος των ελληνικών εδαφών στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατά το 146 π.Χ. Μετά την καταστροφή της Κορίνθου, συμμάχου της Σπάρτης στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, ο Μόμμιος ετοιμαζόταν να εκστρατεύσει εναντίον της Αθήνας, όμως έλαβε μήνυμα από τη Ρώμη να μην πειράξει την Αθήνα. Αφού διάβασε την επιστολή, ο Μόμμιος φέρεται να είπε (παράφραση): Ως πότε θα τους σώζει η δόξα των προγόνων τους;
Κι αυτό μετά από μια συζήτηση μ’ έναν ακόμη καλό φίλο, ο οποίος παρατήρησε το εξής: Οι άνθρωποι που μνημονεύουμε είναι εκείνοι του πνεύματος, όπως ο Αριστοτέλης, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και μερικοί από εκείνους που είχαν εξουσία όπως ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Τζένγκις Χαν, ο Ναπολέων Βοναπάρτης κ.λπ. «Εχεις ακούσει να μιλάνε για κανέναν πολύ πλούσιο αρκετά μετά τον θάνατό του; Οχι», συμπλήρωσε.
Θεωρούμε ότι έχει δίκιο και η οπτική του έχει πρακτική αξία. Κι αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει τεράστια «ήπια ισχύ», υπό την έννοια ότι μπορεί να επηρεάζει άλλες χώρες μέσω του πολιτισμού της χωρίς εξαναγκασμούς και εκβιασμούς πάσης φύσεως προς όφελός της. Το γεγονός ότι δεν εκμεταλλεύεται την «ήπια ισχύ» της συστηματικά με σχέδιο, δεν σημαίνει ότι δεν την έχει.
Η πρόσφατη δήλωση της Αμερικανίδας πρέσβη κ. Γκιλφόιλ -η οποία είναι μορφωμένη- ότι θα ήθελε να φέρει εδώ τον πρόεδρο Τραμπ για μια ομιλία κάτω από την Ακρόπολη είναι χαρακτηριστική. Δείχνει πόσο υποσυνείδητα έχει συνδέσει τη σύγχρονη Ελλάδα με το ένδοξο παρελθόν της Αρχαίας Αθήνας και του πολιτισμού της.
Αναμφίβολα, υπάρχουν συμφέροντα και τα μεγάλα κράτη συχνά προβάλλουν τη στρατιωτική και οικονομική ισχύ τους. Η Ελλάδα δεν ανήκει σ’ αυτά. Όμως, έχει τεράστια «ήπια ισχύ» που όχι μόνο αφήνει να πάει ανεκμετάλλευτη αλλά ενίοτε κάνει ό,τι μπορεί να υπονομεύσει.
Τη στιγμή κατά την οποία ξένοι αξιωματούχοι, ηγέτες και απλοί πολίτες κάνουν αναφορές στους αρχαίους Έλληνες, εμείς έχουμε πρακτικά καταργήσει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία μας. Αντίθετα, δίνουμε μεγάλη σημασία στο πώς θα τα κονομήσουμε εδώ και τώρα από τον τουρισμό, ο οποίος σε μεγάλο βαθμό βασίζεται στον ήλιο, στη θάλασσα και στην αρχαία ελληνική ιστορία.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι «δούλεψαν» κι άλλες φορές για μας στο παρελθόν, με εξέχουσα την περίοδο της ανεξαρτησίας. Η πίεση για την ανεξαρτησία της Ελλάδας η οποία ασκήθηκε στις κυβερνήσεις των Μεγάλων Δυνάμεων από τη μορφωμένη ελίτ των Ευρωπαίων της εποχής έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της επανάστασης. Οι ελίτ της εποχής γνώριζαν ιστορία και είχαν στο μυαλό τους μια ιδανική εικόνα της αρχαίας εποχής που θα ήθελαν να αναβιώσει στο νέο κράτος. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν έδωσαν το πράσινο φως για ανεξαρτησία σε καμιά άλλη χώρα εκείνη την εποχή. Το προσπάθησαν π.χ. οι επαναστατημένοι Σέρβοι αλλά έλαβαν μόνο αυτονομία.
Πολλοί από τους σημερινούς κατοίκους της Ελλάδας και η εκάστοτε εκλεγμένη ηγεσία τους θεωρούν τους αρχαίους μέσο για την αύξηση του εισοδήματός τους από τους τουρίστες, ενίοτε με αρπαχτές, και πολύ λιγότερο ως μέσο προβολής «ήπιας ισχύος». Όμως, αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Τόσο για λόγους εθνικής ασφάλειας όσο και μεγιστοποίησης του οικονομικού οφέλους. Όμως, αυτό δεν το βλέπουμε να υλοποιείται στο ορατό μέλλον.
Ατυχώς, πολλοί σύγχρονοι Έλληνες θεωρούν ότι είμαστε έθνος ανάδελφον. Όμως, οι πιο κοσμοπολίτες συμπατριώτες μας γνωρίζουν ότι αυτό δεν ισχύει. Καμιά άλλη χώρα δεν έχει τόσες συμπάθειες παγκοσμίως όσες η Ελλάδα και αυτό το οφείλει εν πολλοίς στους αρχαίους Έλληνες. Αυτό το πλεονέκτημα θα πρέπει να κεφαλαιοποιηθεί και να ξεφύγουμε από την οικονομική λογική του «δος ημίν σήμερον».