Οι συνταξιούχοι χωρίς άλλες πηγές εισοδημάτων θεωρούνται και είναι από τα πιο οικονομικά ευάλωτα άτομα του πληθυσμού. Ομως, ο βαθμός διαφέρει από χώρα σε χώρα της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, το ποσοστό της φτώχειας ορίζεται ως το 50% του διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματο ς των νοικοκυριών στο σύνολο του πληθυσμού. ‘Οσοι συνταξιούχοι πέφτουν κάτω από το 50% θεωρούνται φτωχοί.
Στις περισσότερες χώρες, το ποσοστό της φτώχειας στους ηλικιωμένους είναι υψηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό στο σύνολο του πληθυσμού. Ομως, αυτό ισχύει κυρίως για τους ηλικιωμένους από 76 ετών και πάνω και λιγότερο για τους “νέους ηλικιωμένους” μεταξύ 66 και 75 ετών. Ακόμη, το ποσοστό φτώχειας ήταν υψηλότερο μεταξύ των γυναικών και χαμηλότερο μεταξύ των ανδρών.
Μια ματιά στα στοιχεία του 2022-τα πιο πρόσφατα του ΟΟΣΑ- δείχνουν ότι το ποσοστό της φτώχειας ήταν 10% για το σύνολο των Ελλήνων συνταξιούχων. ‘Ομως, το ποσοστό υποχωρούσε στο 8,5% για τους “νέους ηλικιωμένους” ενώ ανέβαινε στο 11,5% για όσους ήταν πάνω από 76 ετών.
Στην ΕΕ, τα πρωτεία κατείχαν η Εσθονία με 37,4%, η Λετονία με 33%, η Κροατία με 28,5%, η Λιθουανία με 24,6% και η Γερμανία με 14,1%. Στον αντίποδα, τα χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας είχαν η Δανία με 4,3%, η Ολλανδία με 4,5%, η Φινλανδία με 5,5%, η Γαλλία με 6,1% και το Λουξεμβούργο με 7%.
Η Ισλανδία, η οποία δεν είναι μέλος της ΕΕ, εμφάνιζε το χαμηλότερο ποσοστό όλων με 3,1%, η γειτονική μας Τουρκία είχε 11,9%, η Βουλγαρία είχε 12,5% και η Ρουμανία 12,1%.
Οι χαμηλές συντάξεις ακόμη κι αν κάποιος είχε εργασθεί πολλά χρόνια εξηγούν τα υψηλά ποσοστά φτώχειας σε χώρες όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία. Σύμφωνα με την Eurostat, η μέση ετήσια σύνταξη ήταν 17.321 ευρώ το 2023 στην Ευρωπαϊκή ‘Ενωση (ΕΕ) με την Ελλάδα ακριβώς από κάτω με 12.854 ευρώ και την Κύπρο στα 12.751 ευρώ.
Η μέση ετήσια σύνταξη ήταν μόλις 4.239 ευρώ στη Βουλγαρία, 5.570 ευρώ στη Κροατία, 5,688 στη Σλοβακία, 5.790 ευρώ στη Ρουμανία και 5.979 ευρώ στη Λιθουανία. Αντίθετα, η μέση ετήσια σύνταξη ήταν 34.413 ευρώ στο Λουξεμβούργο και 30.543 ευρώ στη Δανία.
‘Ενα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η σύγκριση του εισοδήματος των ηλικιωμένων πάνω από 65 ετών με το μέσο εισόδημα του πληθυσμού. Το 2022, οι χώρες της Βαλτικής, η Κροατία, το Βέλγιο, η Τσεχία και η Βουλγαρία είχαν από τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ, κάτω από 78%.
Από την άλλη πλευρά, το Λουξεμβούργο με 107% ήταν στην κορυφή με τις Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σλοβακία, Γαλλία και Ελλάδα να ακολουθούν με 98,8%, 97,1%, 96,7%, 95,9%, 94,3% και 91,7% αντίστοιχα.
‘Ομως, οι ηλικιωμένοι δεν έχουν μόνο εισόδημα. ‘Εχουν συνήθως κι άλλα περιουσιακά στοιχεία στη κατοχή τους και επομένως, τα ποσοστά φτώχειας δεν δίνουν μια τόσο αξιόπιστη εικόνα της πραγματικής κατάστασής τους σε πολλές περιπτώσεις.
Από τα συγκριτικά στοιχεία με τις άλλες χώρες της ΕΕ προκύπτει ότι η κατάσταση των Ελλήνων συνταξιούχων δεν είναι άσχημη μέχρι στιγμής. Ιδίως, αν ληφθεί υπόψη ότι η Ελλάδα έχασε το 25% του ΑΕΠ της τα χρόνια της κρίσης. ‘Ομως, η διατηρησιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος βασίζεται σε μια φόρμουλα προσδιορισμού της ετή σιας αύξησης των συντάξεων- που υπονομεύει την οικονομική τους κατάσταση μελλοντικά.