Για τις δράσεις της κυβέρνησης για την στήριξη και ενίσχυση των ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων, της εγχώριας καινοτομίας, καθώς και για τα φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση νέων επενδύσεων μίλησε στο Euro2day.gr o Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Τάσος Γαϊτάνης, στο περιθώριο του 5ου Emerging Tech Forum που διοργάνωσε η Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Αναδυόμενων Τεχνολογιών (HETiA).
Πιο συγκεκριμένα, πέντε χρόνια μετά την ίδρυση του Elevate Greece ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας έκανε μια αποτίμηση για το έργο του θεσμού, τονίζοντας τα οφέλη που έχει επιφέρει στο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας και τεχνολογίας.
Την ίδια ώρα, ο κ. Γαϊτάνης μεταξύ άλλων μίλησε για το πρόγραμμα Startup Golden Visa, ενώ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στα οφέλη που μπορούν να αποφέρουν στην εθνική οικονομία οι spin-offs σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.
Ακόμα, ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας ανέλυσε τα τεχνολογικά πεδία στα οποία η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, καθώς και τα σχέδια για τη δημιουργία νέου υπουργείου μετά τις εκλογές. Τέλος, αποκάλυψε ποιο είναι το όραμα του για εγχώριο Startup οικοσύστημα με ορίζοντα το 2030.
Πέντε χρόνια μετά την ίδρυση του Elevate Greece, ποια είναι η δική σας αποτίμηση του θεσμού; Τι είδους νέες δράσεις ετοιμάζετε για την στήριξη των ελληνικών Startups, ιδίως σε τομείς υψηλής τεχνολογίας;
Το Elevate Greece αποτελεί τον Εθνικό κόμβο της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στη χώρα μας που καταγράφει πλέον πάνω από 800 startups. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δυναμικά αναπτυσσόμενου χώρο, που ωφελεί την οικονομία μας και δίνει προοπτική στους νέους Έλληνες επιστήμονες. Τα οφέλη από ένα τέτοιο κόμβο είναι σημαντικά: προσφέρει δυνατότητες δικτύωσης και ενισχύει την παρουσία των νεοφυών επιχειρήσεων. Επίσης θέλω να σας πω, ότι ως ΓΓΕΚ συμμετέχουμε στην Ευρωπαϊκή Κοινή Επιχείρηση Chips Joint Undertaking που στοχεύει στη δημιουργία καινοτόμων χωρητικοτήτων σχεδιασμού μεγάλης κλίμακας για ολοκληρωμένες τεχνολογίες ημιαγωγών. Είναι και αυτό στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης των επιχειρήσεων σχετικά με την υψηλή τεχνολογία.
Η κυβέρνηση έχει εισαγάγει σειρά φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Ποια είναι η απόδοση και ποια είναι η απήχηση που βλέπετε ειδικά στο πρόγραμμα Startup Golden Visa; Τι αλλαγές θα χρειάζονταν για να αυξηθεί το early-stage κεφάλαιο σε ελληνικά deep-tech projects;
Τα φορολογικά κίνητρα προς τις επιχειρήσεις βελτιώθηκαν ακόμη περισσότερο το 2024 και ήδη έχουμε 25% αύξηση των αιτημάτων. Θα πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι τους τελευταίους μήνες έγινε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια για να κλείσουμε εκκρεμότητες 5 ετών. Ολοκληρώσαμε την εξέταση 436 αιτημάτων, με δαπάνες για φοροαπαλλαγές άνω των 400 εκατ. ευρώ. Οι επιχειρήσεις θέλουν αυτά τα κίνητρα, το ζήτημα όμως είναι να έχουμε περισσότερες επιχειρήσεις που να επενδύουν σε Έρευνα και Ανάπτυξη. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται περισσότερη δικτύωση της Βιομηχανίας με την Ακαδημαϊκή και Επιστημονική κοινότητα και για αυτό το λόγο χρηματοδοτούμε προγράμματα, όπως το «Ερευνώ - Καινοτομώ», που έχουν στόχο αυτή τη δικτύωση. Από την άλλη, το πρόγραμμα της Golden Visa είναι ακόμα νέο, η ΚΥΑ που ορίζει τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί μόλις πρόσφατα εκδόθηκε και στην πραγματικότητα το μόνο που έχουμε ως ένδειξη είναι το ενδιαφέρον επενδυτών αλλά και εταιρειών. Σίγουρα θα πρέπει να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να έχουμε μια εικόνα ώστε να αποτιμήσουμε αυτό το νέο μέτρο.
Τώρα σε ότι αφορά τις αλλαγές που χρειάζονται για να αυξηθεί το early-stage κεφάλαιο νομίζω ενώ έχουμε VCs ίσως δεν έχουμε τόση κουλτούρα υψηλού ρίσκου. Στη χώρα μας έχουμε ένα παράδοξο, έχουμε λιγότερη pre-seed χρηματοδότηση απ’ ότι seed. Όλα αυτά δείχνουν ότι αυτού του είδους η επενδυτική κουλτούρα είναι αρκετά πρώιμη στην πατρίδα μας.
Τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια παράγουν αξιόλογη γνώση, αλλά ελάχιστα spin-offs φτάνουν στην αγορά. Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό; Σχεδιάζονται νέοι μηχανισμοί μεταφοράς τεχνολογίας (technology transfer) ή απλούστευση των διαδικασιών για δημιουργία spin-offs;
Μέχρι το 2019 δεν υπήρχε ο νόμος για τις spin-offs για τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα. Η δική μας κυβέρνηση τον θεσμοθέτησε και μάλιστα σήμερα υπάρχουν πολλές spin-offs με τζίρους εκατομμυρίων, με θέσεις εργασίας και με πελάτες σε όλο τον κόσμο. Πρέπει οπωσδήποτε να επενδύσουμε περισσότερο προς αυτόν τον τομέα και αν αυξήσουμε τις spin-offs σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε βάθος δεκαετίας θα δημιουργηθούν περισσότερες από 20 χιλιάδες θέσεις εργασίας και θα πρόσθεταν παραπάνω από 9,5 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας, που θα έφερναν στα δημόσια ταμεία μέσω των φόρων, παραπάνω από 1,7 δισ. ευρώ.
Συνεπώς μια τέτοια μόχλευση θα δώσει προοπτική στην πατρίδα μας. Σε ότι αφορά τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας, μην ξεχνάτε ότι εμείς ως κυβέρνηση τα αναζωογονήσαμε, μάλιστα τώρα τρέχουμε την υλοποίηση της τελευταίας πρόσκλησης που αφορά τη δημιουργία Δικτύων Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας. Ήδη έχουμε δώσει την προκαταβολή για να ξεκινήσουν αυτά τα έργα και είμαστε δίπλα στο οικοσύστημα των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων για να δούμε τι άλλο παραπάνω πρέπει να κάνουμε για να βοηθήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Το brain drain συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για το ελληνικό οικοσύστημα τεχνολογίας και καινοτομίας, αλλά και για την οικονομία εν γένει. Τι είδους πρωτοβουλίες σχεδιάζει η κυβέρνηση για την αντιστροφή του brain drain, αλλά και για την δημιουργία μιας «δεξαμενής ταλέντου» για deep-tech startups;
Οι πολιτικές που εφαρμόζουμε στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας στοχεύουν να βελτιώσουν το επίπεδο έρευνας και καινοτομίας στην πατρίδα μας, ώστε οι νέοι να παραμείνουν στη χώρα μας και να έχουν επιστημονικό μέλλον. Από το 2019 έχουμε κάνει πολλά, σε όλα τα επίπεδα και για αυτό το λόγο έχουν επιστρέψει 600 χιλιάδες Έλληνες, πολλοί από αυτούς είναι επιστήμονες. Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι στην ελληνική βιομηχανία εργαζόταν λιγότεροι από 2 χιλιάδες, ενώ σήμερα δουλεύουν σχεδόν 4,5 χιλιάδες επιστήμονες.
Επίσης δημιουργούμε περισσότερες ευκαιρίες διασύνδεσης μεταξύ της Αγοράς, Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Κέντρων. Μην ξεχνάμε επίσης τις προσπάθειες που κάνει η ΔΥΠΑ και το Υπουργείο Εργασίας για την προσέλκυση Ελλήνων του εξωτερικού. Στις προσπάθειες αυτές θέλω να προσθέσω τις δικές μας, ως ΓΓΕΚ, για να συμμετέχουν οι ελληνικοί φορείς στο ευρωπαϊκό δίκτυο ημιαγωγών. Θεωρώ ότι μέσω της Έρευνας και της Καινοτομίας η πατρίδα μπορεί να έχει μέλλον, γιατί θα κρατήσει του νέους επιστήμονες στον τόπο τους και ταυτόχρονα θα δημιουργηθούν και νέες θέσεις εργασίας για άλλους ώστε να γυρίσουν.
Σε ποια τεχνολογικά πεδία θεωρείτε ότι η Ελλάδα έχει ρεαλιστικό συγκριτικό πλεονέκτημα; Υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός για τη στήριξη εργαστηριακής έρευνας που μπορεί να μετατραπεί σε εμπορικά βιώσιμες εταιρείες;
Συγκριτικό πλεονέκτημα έχουμε στις επιστήμες υγείας, στην τεχνητή νοημοσύνη, στη ρομποτική και γενικά στις επιστήμες STEM. Στη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή δεν έχουμε εργαστεί με σχέδιο και στρατηγική, αυτό είναι αλήθεια. Έχουμε καλά παραδείγματα, πρόσφατα επισκέφθηκα μια εξαιρετική ελληνική εταιρία με εξαγωγές σε 75 χώρες που ξεπήδησε από το εργαστήριο, αλλά αυτά είναι μεμονωμένα παραδείγματα. Η δημιουργία του νέου υπουργείου μετά τις εκλογές – ιδέα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός – θα βοηθήσει στο να αναπτύξουμε μια στρατηγική και να την υλοποιήσουμε αποτελεσματικά.
Ποιο είναι το όραμά σας για το ελληνικό startup οικοσύστημα μέχρι το 2030; Ποια συγκεκριμένα μεγέθη (π.χ. αριθμός εταιρειών, επενδύσεις, εξαγωγές τεχνολογίας) θεωρείτε ρεαλιστικά και τι χρειάζεται για να τα επιτύχουμε;
Σε ότι αφορά τον αριθμό των εταιρειών θα πρέπει να τον αυξήσουμε πολύ περισσότερο. Από την άλλη, θα πρέπει να έχουμε περισσότερες εταιρίες-μονόκερους, που έχουν κάνει το μεγάλο exit. Έχουμε το ταλέντο και τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, αλλά πρέπει να δουλέψουμε λίγο πιο συστηματικά και κυρίως κάτω από μια ενιαία στρατηγική για να πετύχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε. Όπως σας είπα και προηγουμένως, η ύπαρξη του νέου Υπουργείου μετά τις επόμενες εκλογές, πιστεύω ότι θα βοηθήσει πολύ περισσότερο ώστε να συντονίσουμε τις προσπάθειες μας.