Η ζωή μας μετά από σχεδόν 10 χρόνια ύφεσης, που μόλις είχε αρχίσει να ανακτά την αισιοδοξία της, γέμισε και πάλι αβεβαιότητα. Κι ας έχει τώρα ικανή διοίκηση την οποία εμπιστεύονται οι περισσότεροι. Μετρά πολύ η διαχείριση του «τώρα», αλλά ανησυχούμε και για τη δυνατότητα να συνεχίσουμε τη ζωή που μας αρέσει και παλέψαμε για να έχουμε. Αλλάζουν οι ζωές μας. Αλλάζουν και οι συμπεριφορές μας.
Οσο είναι επιτακτική ανάγκη να διαφυλάξουμε τη ζωή μας εξ ίσου είναι απαραίτητο να διαφυλάξουμε και την ευημερία μας. Και παρ’όλο που αυτό δεν μπορεί να συμβεί τώρα αμέσως, ούτε ίσως και παράλληλα, χρειάζεται να ξεκινήσουμε από τώρα το σχεδιασμό για την επιστροφή στο άνοιγμα της οικονομικής δραστηριότητας.
Το υποχρεωτικό lock down όσο και απαραίτητο να είναι στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης της πανδημίας δεν μπορεί να συνεχιστεί για περισσότερο από έναν, δυο, μάξιμουμ τρεις μήνες. Ποια οικονομία το αντέχει χωρίς να καταστραφεί; Αυτός ο διπλός στόχος είναι, και πρέπει να είναι, στο επίκεντρο του κάθε ηγέτη σε πολιτικό και επιχειρηματικό επίπεδο. Κι αυτό γιατί παρατεταμένη η υγειονομική κρίση προκαλεί την οικονομική η οποία με τη σειρά της επιφέρει την κοινωνική και την πολιτική.
Το παρατεταμένο κλείδωμα της οικονομικής δραστηριότητας θα πλήξει θανάσιμα τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό. Δημιουργείται ένα δίλημμα: Προστασία της Ζωής ή της Ευημερίας; Σε εποχές χαοτικές, με τεράστιες ταχύτητες και πολυπλοκότητα θεμάτων η κρίσιμη απάντηση δεν περιλαμβάνει διαζευτικούς συνδέσμους. Απαιτεί ολοκληρωμένες λύσεις χωρίς αποκλεισμούς. Η διαφύλαξη της ζωής και της ευημερίας είναι ο στόχος.
Για να αποφύγουμε καταστροφές μονιμότερου χαρακτήρα πρέπει να βάλουμε τα δυνατά μας ώστε σ’ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να μικρύνουμε τη διάρκεια του οικονομικού σοκ καθυποτάσσοντας τον ιό. Και για να γίνει αυτό χρειαζόμαστε διαφορετικά Πρωτόκολλα Συμπεριφοράς, τα οποία θα είναι ξεκάθαρα, θα φροντίσουμε να γίνουν ευρέως αποδεκτά και θα υπάρχει μηχανισμός παρακολούθησης της εφαρμογής τους.
Η κάθε κυβέρνηση καλείται να αναπτύξει καινούργια πρωτόκολλα συμβατά με την κοινωνία της αλλά και ταυτόχρονα αποτελεσματικά για την μείωση της εξάπλωσης. Σημασία έχει να επανεκιννήσει η οικονομία χωρίς περιττές καθυστερήσεις.
Να υπογραμμίσουμε ότι για να περάσουμε από την πρώτη φάση που είμαστε σήμερα (προσπάθεια καθυστέρησης της εξάπλωσης) στην δεύτερη φάση, δηλ. στη σταδιακή επαναλειτουργία κάποιων βασικών τμημάτων της οικονομίας (σχολεία και περισσότερες επιχειρήσεις), χρειάζεται α) να έχουμε διαπιστώσει ότι τα κρούσματα μειώνονται συστηματικά αισθητά και άρα οι υπηρεσίες υγείας μπορούν με βεβαιότητα να αντεπεξέλθουν, αλλά και β) η χώρα διαθέτει πολύ περισσότερα τεστ και προστατευτικό εξοπλισμό.
Οι σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες και η ανάλυση δεδομένων μας βοηθούν να παρακολουθήσουμε την πορεία της επιδημίας και να προβλέπουμε καλλίτερα τον κίνδυνο σε συγκεκριμένες περιοχές και συγκεκριμένους πληθυσμούς. Ετσι αυξάνουμε την αποτελεσματικότητα των δημοσίων υπηρεσιών και επιτρέπουμε σε ένα μέρος της οικονομικής δραστηριότητας να παράξει. Παίρνουμε πλέον προληπτικά μέτρα εκεί που χρειάζεται και ανάλογα με τον κίνδυνο μόλυνσης και όχι καθολικά.
Στην τελική ευθεία της ανάκαμψης της οικονομίας θα περάσουμε μόνον όταν βεβαιωθούμε ότι η έρευνα και η τεχνολογία θα απορροφήσει επενδυτικά κονδύλια ικανά να προβλέπουν εγκαίρως παρόμοιες απειλές αλλά και επίσης όταν έχουμε αντιληφθεί ότι τόσο οι υποδομές μας, όσο και το ανθρώπινο δυναμικό μας στο χώρο της υγείας έχει ενδυναμωθεί αποτελεσματικά και όχι πρόσκαιρα. Και εδώ έχουν μεγάλο μερίδιο οι αποφάσεις που αφορούν χρηστή εταιρική διακυβέρνηση όλων των επιδραστικών εταιρειών για τη βιωσιμότητα του πλανήτη, ώστε να μην ζούμε σε ένα υπερ-σύγχρονο τεχνολογικά οικοσύστημα αλλά ταυτόχρονα τόσο ευάλωτο.
Τα διαφορετικά πρωτόκολλα συμπεριφοράς και οι δυναμικές παρεμβάσεις μπορούν να συνδράμουν στην γρηγορότερη απομάκρυνση από τα lock down και την ταχύτερη επιστροφή της οικονομικής δραστηριότητας σε ηθικές και ελέγξιμες αναπτυξιακές τροχιές.
Κλείνοντας να τονίσουμε τον τεράστιο ρόλο που διαδραματίζει η διακυβέρνηση σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές, ώστε να επιτυγχάνονται γρήγορα αποτελέσματα χωρίς να βιώνουμε τεράστιες απώλειες. Η Ελλάδα μπορεί να είναι υπερήφανη για τις επευφημίες που άκουσε σε παγκόσμιο επίπεδο. Παράλληλα όμως, πέτυχε και κάτι άλλο: να πιστέψουμε εμείς οι πολίτες και πάλι στην ικανότητά μας ότι μπορούμε να προσθέσουμε κι άλλες επιτυχίες στις σελίδες της καθημερινής ιστορίας μας.
Άλλωστε τα προηγούμενα μαθήματα των ψηφοφόρων με εφηβική συμπεριφορά κόστισαν πανάκριβα σε όλους. Η μήπως ο αριθμός των αυτοκτονιών δεν ήταν μεγαλύτερος και οδυνηρότερος από τα θύματα του κορωνοιού;
* Πρόεδρος Επιτροπής Απασχόλησης, Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο Γενική Διευθύντρια, Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας.