Ποια ήταν τα οφέλη και ποιο το κόστος των περιοριστικών μέτρων εναντίον της Covid (lockdown, καραντίνες κλείσιμο σχολείων κ.λπ.) που έλαβαν οι διάφορες κυβερνήσεις τα τελευταία δύο χρόνια; Eνα ιδιαίτερα επίκαιρο ερώτημα καθώς η Ελλάδα ετοιμάζεται να επιστρέψει σε μια μετα-Covid ομαλότητα.
Πρόσφατα ο κορυφαίος Αμερικανός λοιμωξιολόγος Αnthony Fauci υποστήριξε ότι στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει απάντηση: «Δεν πιστεύω ότι θα μπορέσουμε ποτέ να προσδιορίσουμε την σωστή ισορροπία μεταξύ του κόστους και του οφέλους», είπε.
Ομως οι οικονομολόγοι συνεχίζουν απτόητοι να ψάχνουν την απάντηση στο ομολογουμένως σύνθετο αυτό ερώτημα. Μία πρόσφατη τέτοια απόπειρα από τρεις Αμερικανούς οικονομολόγους δημοσιεύθηκε από το υψηλού κύρους National Bureau for Economic Research των ΗΠΑ.
Στην μελέτη εξέτασαν τις επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων στην οικονομία και την θνησιμότητα στις 50 πολιτείες των ΗΠΑ, κάνοντας φυσικά τις απαιτούμενες προσαρμογές. Η μελέτη δείχνει ότι περιοριστικά μέτρα όπως το κλείσιμο των επιχειρήσεων και των σχολείων οδήγησαν στην αύξηση της ανεργίας και μείωση του ΑΕΠ χωρίς να οδηγήσουν σε μείωση των θανάτων από τον Covid. Oπως γράφουν:
«Ο συσχετισμός μεταξύ των υγειονομικών μέτρων και τις επιδόσεις στην οικονομία είναι βασικά μηδενικός που σημαίνει ότι οι πολιτείες που αποσύρθηκαν περισσότερο από την οικονομική δραστηριότητα δεν βελτίωσαν σημαντικά την υγεία με αυτό τον τρόπο...αν εξαιρέσουμε τις γεωγραφικά ιδιόμορφες περιπτώσεις της Χαβάης και της Αλάσκας δεν υπάρχει προφανής σχέση μεταξύ της μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας κατά την διάρκεια της πανδημίας και της μείωσης της θνησιμότητας». Το μόνο μέτρο που φαίνεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην μείωση της θνησιμότητας ήταν ο εμβολιασμός.
Οσον αφορά το κλείσιμο των σχολείων οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα μέτρο «που μπορεί να αποδειχθεί ότι ήταν η απόφαση με το υψηλότερο κόστος τόσο σε ότι αφορά την οικονομία, όσο και την θνησιμότητα». Οι συγγραφείς της μελέτης συσχέτισαν την διακοπή της εκπαίδευσης με μείωση των εσόδων στην διάρκεια της ζωής του ατόμου και με μειωμένο χρόνο ζωής. Αυτές οι επιπτώσεις αφορούν κυρίως τους φτωχότερους μαθητές που έκαναν χρήση της δημόσιας παιδείας καθόσον τα ιδιωτικά σχολεία παρέμειναν σε γενικές γραμμές ανοικτά.
Ομως πέρα από την συγκεκριμένη, υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι το κλείσιμο των σχολείων οδήγησε σε απώλειες στη μάθηση, σε προβλήματα ψυχικής υγείας, σε παχυσαρκία και σε κατάχρηση ουσιών.
Μια λοιπόν ακόμα μελέτη που καταλήγει σε αρνητικά συμπεράσματα για τις επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων όπως του lockdown.Υψηλό οικονομικό κόστος μικρά οφέλη όσον αφορά την θνησιμότητα. Τα ίδια και χειρότερα με το κλείσιμο των σχολείων: ελάχιστα οφέλη όσον αφορά την θνησιμότητα, τεράστιο κόστος για το πιο ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού.
Πάντως είναι ενδιαφέρον ότι στις ΗΠΑ πρόκειται να γίνει μια σε βάθος διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο λειτούργησε το CDC (Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών) που ήταν το αρμόδιο όργανο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Η έρευνα αυτή αναμένεται να αποκαλύψει τα τυχόν λάθη που έγιναν στον αγώνα για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Το κλείσιμο τω σχολείων -στο οποίο το CDC συναίνεσε- αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο της διερεύνησης. Αλλωστε και σε πολλές άλλες χώρες το μέτρο αυτό σήμερα βρίσκεται στο στόχαστρο της κριτικής.
Χαρακτηριστική η αντίδραση του επιστημονικού συμβούλου για την αντιμετώπιση της πανδημίας στο Ισραήλ που πρόσφατα ζήτησε συγνώμη για τον ρόλο του στο κλείσιμο των σχολείων και πρόσθεσε ότι «η παιδεία ήταν ο μόνος τομέας που δεν θα έπρεπε να είχαμε ακουμπήσει. Ποτέ. Ποτέ!»