Το «Ελληνικό Γιαούρτι» είναι το σημαντικότερο τρόφιμο της χώρας μας από πλευράς δυνατοτήτων ανάπτυξης και μάλιστα σε βαθμό που στην κυριολεξία είναι δυσθεώρητος.
Ο κύκλος εργασιών σε παγκόσμιο επίπεδο του «Greek Yogurt» είναι άνω των $8 δισ., με τάσεις ετήσιας αύξησης ~ 7% ενώ η χώρα μας από αυτή την πίτα, ζήτημα να πλησιάζει το 1/1000!
Δυστυχώς είναι λυπηρό, αλλά και περίεργο, γιατί σπάνια θα δει κανείς να περιγράφεται ο ορισμός του συγκεκριμένου τροφίμου, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, καθώς και η βέλτιστη λύση του με ένα και μοναδικό τρόπο. Αυτό μάλιστα δεν σχετίζεται καθόλου με το ποιανού είναι αυτή η άποψη (των βιομηχανιών ή των κτηνοτροφών), γιατί έχει να κάνει απλά με τη νομοθεσία.
Η νομοθεσία, λοιπόν, έχει τα παρακάτω αδιαμφισβήτητα δεδομένα (όποιος τα αμφισβητεί, απλώς αγνοεί τη νομοθεσία):
- Το “Ελληνικό Γιαούρτι” δεν είναι συνταγή, είναι ονομασία προέλευσης/καταγωγή. Δεν μπορεί ποτέ μια ονομασία προέλευσης/καταγωγής να χαρακτηρίζεται ως συνταγή για προφανέστατους λόγους. Το γεγονός ότι η ΦΑΓΕ εξήγαγε για 1η φορά το στραγγιστό γιαούρτι επισημαίνοντάς το με έμφαση ότι είναι ελληνικό (Greek Yogurt) δεν σημαίνει ότι οι έννοιες «στραγγιστό γιαούρτι» και «ελληνικό γιαούρτι» ταυτίζονται. Από την 1η ημέρα της εξαγωγής του συγκεκριμένου γιαουρτιού μέχρι και σήμερα σημαίνει ένα και μόνο πράγμα. Ότι το γιαούρτι αυτό είναι ελληνικό (δηλαδή παράγεται στην Ελλάδα). Τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο!
- Το γεγονός ότι οι εξαγωγές του συγκεκριμένου γιαουρτιού, του στραγγιστού γιαουρτιού, συνεχίζονται μέχρι σήμερα με την ίδια επισήμανση, η έννοιά του δεν έχει αλλάξει στο παραμικρό. Συνεχίζει να δηλώνει την προέλευση/καταγωγή του προϊόντος. Το γεγονός ότι οι αποδέκτες του (οι καταναλωτές του εξωτερικού) έχουν συνδέσει την περιγραφή της προέλευσης του με την συνταγή «στραγγιστό γιαούρτι» (την οποία αγνοούν εντελώς) σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την συνταγή. Αυτό γιατί θα ήταν επικίνδυνο έως εντελώς παραπλανητικό για τους καταναλωτές αν η προέλευση ενός προϊόντος ταυτίζεται με ένα συγκεκριμένο είδος προϊόντος. Φερειπείν, αν ένα ιταλικό τυρί (π.χ. το Parmigiano Reggiano) το εξήγαγε η Ιταλία χωρίς το όνομά του αλλά το ονόμαζε «Italian cheese», φανταστείτε πόσο λάθος είναι να πιστεύουν οι ξένοι καταναλωτές ότι όταν αναγράφουμε «ιταλικό τυρί» εννοούμε μόνο τη συνταγή του Parmigiano Reggiano. Δηλαδή ούτε η Ricotta, ούτε το Mascarpone, ούτε το Provolone, ούτε η Grana Padano, ούτε η Fontina κ.λπ. θα θεωρούνταν ιταλικά τυριά! Αυτό είναι το άκρον άωτον της ανακρίβειας και της απόλυτης παραπλάνησης του καταναλωτή. Αυτό ακριβώς ισχύει αν κάποιος ισχυρίζεται ότι η φράση “Greek yogurt” δηλώνει κάποια συγκεκριμένη συνταγή.
- Στη νομοθεσία όλων των χωρών του κόσμου (όχι μόνο στην ΕΕ) υπάρχει η βασική απαίτηση ότι η επισήμανση των προϊόντων δεν πρέπει να παραπλανούν τον καταναλωτή. Επομένως η χρήση της φράσης «Greek Yogurt» σε ένα προϊόν που δεν παράγεται στην Ελλάδα είναι ο ορισμός της ψευδούς δήλωσης και της παραπλάνησης του καταναλωτή. Δεν χρειάζεται λοιπόν καμία κατοχύρωση η ονομασία προέλευσης (όπως κακώς αναφέρεται συχνά) γιατί αυτή εξ ορισμού είναι δεδομένη και απλώς θα πρέπει να απαιτήσουμε απ’ όλες τις χώρες να εφαρμόσουν την δική τους νομοθεσία που προστατεύει τον καταναλωτή τους από την παραπλάνηση.
Αυτή, λοιπόν, είναι η καλύτερη, νομοθετικά ισχυρότερη και άμεσα εφαρμόσιμη διεκδίκηση παντού και σε κάθε μέρος του κόσμου.
Αν πάμε στη λύση του να κατοχυρώσουμε το Greek yogurt ως ΠΓΕ η ΠΟΠ:
- Ως ΠΟΠ δεν μπορεί ποτέ να κατοχυρωθεί γιατί:
- Δεν έχει ιδιαίτερα/μοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά που να σχετίζονται με μια ορισμένη γεωγραφική περιοχή της Ελλάδος και
- Ούτε υπάρχει σχετική ιστορία που στηρίζει κάτι τέτοιο με αυτό το όνομα. Στην Ελλάδα δηλαδή δεν υπήρχε ποτέ, ούτε υπάρχει και σήμερα, η ονομασία «Ελληνικό γιαούρτι» η οποία να περιγράφει ένα ιδιαίτερο ιστορικό προϊόν. Ελληνικά είναι όλα τα γιαούρτια που παράγονται στην Ελλάδα.
- Ως ΠΓΕ είναι πολύ δύσκολο να κατοχυρωθεί γιατί:
- Δεν μπορεί να αναφέρεται μόνο στο στραγγιστό γιαούρτι ο χαρακτηρισμός «Greek yogurt» αλλά σε όλα τα γιαούρτια (παραδοσιακό, αγελάδος, πρόβειο, στραγγιστό, set, stirred, κ.λπ.). Διαφορετικά δεν θα μπορεί να εξαχθεί κανένα γιαούρτι π.χ. αγελάδος και να φέρει στην επισήμανση την προέλευσή του(!), ότι είναι δηλαδή “Greek yogurt”.
- Η κατοχύρωση ως ΠΓΕ χρειάζεται την ψήφο όλων των κρατών μελών της ΕΕ, την οποία λόγω των τεράστιων συμφερόντων του Greek Yogurt δεν θα μπορέσει ποτέ να ψηφιστεί. Αξίζει να αναφέρουμε εδώ ότι αν κατοχυρώνονταν το “Greek yogurt” ως ΠΓΕ δεν θα μπορούσε κανείς στην ΕΕ να παρήγαγε γιαούρτι ούτε με την ονομασία «Greek Style» η «Greek Type».
Τέλος, σχετικά με το από τι γάλα θα παράγεται το “Greek Yogurt” θεωρούμε ότι είναι μονόδρομος ο μη περιορισμός του μόνο σε ελληνική α’ ύλη και αυτό όχι γιατί δεν ενδιαφερόμαστε για την βιωσιμότητα του Έλληνα κτηνοτρόφου και την ανάπτυξή του αλλά ακριβώς το αντίθετο, γιατί ενδιαφερόμαστε πραγματικά.
Συγκεκριμένα:
- Αν το «Greek Yogurt» κατοχυρωθεί ως ΠΓΕ (πράγμα απίθανο όπως προαναφέρθηκε), ανεξαρτήτως αν η κοινοτική νομοθεσία δεν απαιτεί για αυτή την κατοχύρωση η προέλευση της α’ ύλης να ταυτίζεται με την καταγωγή του προϊόντος, θα είχαμε ως συνέπεια τα εξής:
- Την επόμενη μέρα οποιοδήποτε γιαούρτι που εξάγεται στο εξωτερικό και δεν παράγεται από ελληνικό γάλα δεν θα μπορεί να φέρει την φράση «Greek yogurt», δηλαδή δεν θα μπορεί πρακτικά να πουληθεί καθόλου γιατί απλώς δεν θα αναγνωρίζεται από τους καταναλωτές του εξωτερικού! Σημειωτέον ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εξαγόμενων γιαουρτιών δεν παράγονται από ελληνική α’ ύλη για τον απλούστατο λόγο ότι δεν επαρκεί η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος να καλύψει αυτή την ανάγκη. Η Ελλάδα είναι γενικότερα αυτάρκης σε αγελαδινό γάλα μόλις κατά 50%.
- Ό,τι προσπάθειες και να γίνουν από πλευράς αγελαδοτροφίας (με δεδομένο ότι υπάρχουν τα κεφάλαια γι’ αυτές τις επενδύσεις ανάπτυξης, που δεν υπάρχουν) θέλουμε πολλά χρόνια για να καλύψουμε αυτή την ανάγκη στο επίπεδο που ήδη καλύπτουμε σήμερα με εισαγόμενο γάλα. Γι' αυτό η απώλεια της όποιας αγοράς τουλάχιστον του εξωτερικού που έχει κερδηθεί με πολύ δυσκολία θα είναι άμεση και δεδομένη.
- Ακόμη και να καλύπταμε (στα όνειρά μας) την επόμενη μέρα όλες τις σημερινές μας εξαγωγές στο εξωτερικό με γιαούρτι από ελληνικό γάλα. Το τεράστιο κενό της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας αγοράς που θα δημιουργήσει την επόμενη μέρα της κατοχύρωσής του, λόγω του ότι κανείς από τους ξένους ανταγωνιστές μας δεν θα μπορεί να το ονομάζει ούτε “Greek yogurt” ούτε “Greek style yogurt” ούτε “Greek type yogurt”, δεν θα μπορέσουμε να το καλύψουμε ποτέ! Και να δεκαπλασιάσουμε την παραγωγή μας (πρακτικά αδύνατο) δεν θα καλύψουμε ούτε το 5% των αναγκών της αγοράς!
Κλείνοντας είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι ακόμη και με γνώμονα καθαρά και μόνο της ανάπτυξη του κλάδου της αγελαδοτροφίας (και όχι των γαλακτοβιομηχανιών) η καλύτερη λύση (παρασάγγας) είναι η 1η, δηλαδή η διεκδίκηση (όχι κατοχύρωση) του δικαιώματός μας να αναγράφουμε «Greek yogurt» μόνον όσοι παράγουν στην Ελλάδα το προϊόν.
Σε αυτή την περίπτωση επειδή για να καλυφθεί αυτή η ανάγκη σε γάλα θα είναι δυσθεώρητη όχι μόνο θα χρησιμοποιείται όλο το γάλα των Ελλήνων κτηνοτροφών (ακόμη και αν διπλασιάσουν την παραγωγή τους) και μάλιστα και σε πάρα πολύ υψηλές τιμές γιατί απλούστατα η ζήτηση σε αγελαδινό γάλα θα είναι τόσο τεράστια που θα είναι αδύνατο να καλυφθούν μόνο με το εισαγόμενο.
Η ανάπτυξη αυτή απλά δεν θα έχει ταβάνι!
* Πρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων.