Το 2024 σηματοδότησε μια περίοδο σταθεροποίησης για την παγκόσμια αεροπορική αγορά, με τον χαμηλότερο αριθμό τόσο νέων αεροπορικών εταιρειών, όσο και εξόδων από την αγορά την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της IATA, 28 νέες αεροπορικές εταιρείες ξεκίνησαν τις δραστηριότητές τους, ενώ 19 σταμάτησαν να επιχειρούν.
Η δυναμική αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αναταραχή που επικράτησε τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως μετά την πανδημία, όταν υπήρξε έξαρση νέων εισόδων λόγω αναδιαρθρώσεων και νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.
Η εξέλιξη των νέων αεροπορικών εταιρειών και οι διαρθρωτικές προκλήσεις
Ο αριθμός των νέων αεροπορικών εταιρειών παρουσίασε πτωτική πορεία από το 2021, οπότε είχε σημειωθεί κορύφωση λόγω των πολυάριθμων προσπαθειών επαναπροσδιορισμού του κλάδου. Το 2024, η χαμηλή είσοδος νέων παικτών αποδίδεται σε έναν συνδυασμό οικονομικών, εφοδιαστικών και γεωπολιτικών προκλήσεων:
- Οικονομική αβεβαιότητα: Η αυξανόμενη πληθωριστική πίεση, τα υψηλά λειτουργικά κόστη και τα ακριβά επιτόκια δανεισμού περιόρισαν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για νέες εταιρείες.
- Διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα: Η περιορισμένη διαθεσιμότητα αεροσκαφών και ανταλλακτικών, σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις, αύξησαν το κόστος και τις προκλήσεις εισόδου για νέους παίκτες.
- Γεωπολιτική αστάθεια: Συγκρούσεις σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, η Αφρική και η Ανατολική Ευρώπη δημιούργησαν ένα ασταθές περιβάλλον για τις αερομεταφορές.
- Αυστηρότεροι κανονισμοί: Οι νέες απαιτήσεις συμμόρφωσης αύξησαν το κόστος και την πολυπλοκότητα της λειτουργίας νέων αεροπορικών εταιρειών.
Παρά τις δυσκολίες, οι περιφέρειες με την υψηλότερη δραστηριότητα ήταν η Ευρώπη και η Ασία-Ειρηνικός, γεγονός που αντανακλά τη συνεχιζόμενη φιλελευθεροποίηση της αγοράς στην Ευρώπη και την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη στην Ασία.
Ο μειωμένος αριθμός εξόδων από την αγορά
Αντίστοιχα, ο αριθμός των αεροπορικών εταιρειών που διέκοψαν τις δραστηριότητές τους μειώθηκε. Συνολικά, 19 εταιρείες έπαυσαν να επιχειρούν, με την πλειονότητα να ανήκει στις παραδοσιακές αεροπορικές εταιρείες (11), τις χαμηλού κόστους (7) και τις μεταφορές φορτίου (1). Από αυτές, μόνο τρεις εταιρείες προχώρησαν σε αναδιαρθρώσεις ή συγχωνεύσεις, ενώ οι υπόλοιπες αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω οικονομικών πιέσεων και έντονου ανταγωνισμού.
Η μειωμένη έξοδος δείχνει μια μερική εξισορρόπηση της αγοράς, καθώς λιγότερες εταιρείες καταρρέουν, αλλά παράλληλα λιγότερες τολμούν να εισέλθουν στο ανταγωνιστικό τοπίο. Αυτό ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη πως η αεροπορική βιομηχανία εισέρχεται σε μια πιο συγκρατημένη και στρατηγική φάση, όπου η βιωσιμότητα και η διαφοροποίηση των επιχειρηματικών μοντέλων αποκτούν κεντρικό ρόλο.
Συμπεράσματα και μελλοντικές τάσεις
Η σταθεροποίηση της αγοράς είναι αποτέλεσμα τόσο των προκλήσεων, όσο και της εξέλιξης των επιχειρηματικών στρατηγικών. Οι επενδυτές και οι νεοεισερχόμενες αεροπορικές εταιρείες είναι πλέον πιο επιφυλακτικές, ενώ οι υπάρχουσες αναζητούν τρόπους να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους απέναντι στις αυξημένες απαιτήσεις λειτουργίας και στις γεωπολιτικές αβεβαιότητες.
Για το 2025, οι βασικές τάσεις που θα επηρεάσουν το τοπίο περιλαμβάνουν:
- Αναδιάταξη των επιχειρηματικών μοντέλων με μεγαλύτερη έμφαση σε συνέργειες μεταξύ αεροπορικών και άλλων μέσων μεταφοράς.
- Βελτίωση της οικονομικής ανθεκτικότητας, μέσω της εστίασης σε νέα έσοδα και αποδοτικότερη διαχείριση κόστους.
- Προσαρμογή στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις, καθώς η βιωσιμότητα γίνεται κεντρικό ζήτημα για τους επενδυτές και τις ρυθμιστικές αρχές.
Περισσότερες αναλύσεις σχετικά με τον αεροπορικό κλάδο υπάρχουν στην ιστοσελίδα aviationlife.gr.
* Ερευνητής, Data Analysis and Forecasting Laboratory (DAFLab), Πολυτεχνείο Κρήτης,
Μεταπτυχιακός Φοιτητής (Business Analytics and Data Science, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας),
BSc Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Ιδρυτής επιστημονικού ιστότοπου aviationlife.gr και Παρατηρητήριου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης (Crete Aviation Observatory).