Την Εμπειρική Έρευνα και Ανάλυση Αεροπορικών Δεδομένων δημοσιοποίησε το Παρατηρητήριο Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης (Crete Aviation Observatory – CAO). Διενεργείται στον Διεθνή Αερολιμένα Χανίων «Δασκαλογιάννης».
Το CAO συλλέγει και αναλύει δεδομένα που αφορούν την αεροπορική κίνηση και τις αεροπορικές εταιρείες, μέσω ερωτηματολογίων που συμπληρώνουν οι επιβάτες στις πύλες αναχώρησης του αερολιμένα. Τα δεδομένα αξιοποιούνται για τη διαμόρφωση δεικτών που προσφέρουν πολύτιμα συμπεράσματα για τις αεροπορικές εταιρείες, την πτητική δραστηριότητα, τα αεροσκάφη και συνολικά τον αεροπορικό κλάδο.
Η ετήσια μελέτη αποτελεί επιστημονική πρωτοβουλία του Δημήτρη Ζοπουνίδη, ερευνητή του Data Analysis and Forecasting Laboratory (DAFLab) του Πολυτεχνείου Κρήτης, ιδρυτή του εγχειρήματος aviationlife.gr και του Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης. Το εγχείρημα aviationlife.gr είναι μία πλατφόρμα εξειδικευμένη στην πολιτική αεροπορία και στον αεροπορικό κλάδο.
Το Παρατηρητήριο Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης επικεντρώνεται στην καταγραφή της πτητικής δραστηριότητας και της επιχειρησιακής λειτουργίας των αεροπορικών εταιρειών στον Διεθνή Αερολιμένα Χανίων, παρέχοντας ετήσιες αναλύσεις και έρευνες σε ενδιαφερόμενους οργανισμούς και φορείς.
Η συνεργασία με το Παρατηρητήριο Τουρισμού Δυτικής Κρήτης (ΜΑΙΧ), τη Fraport Greece και το προσωπικό του αερολιμένα Χανίων είναι καθοριστική για την επιτυχή διεξαγωγή της έρευνας.
Αφίξεις Αεροσκαφών και Εθνικότητες
Οι πρώτες 10 χώρες όσον αφορά τις συνολικές αφίξεις και αναχωρήσεις αεροσκαφών κατά την περίοδο από τον Απρίλιο έως και τον Οκτώβριο, παρουσιάζονται στο παρακάτω γράφημα.
Γράφημα Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης
Σημειώνεται ότι τα ποσοστά, προέκυψαν από σύνολο 12.245 αφίξεων αεροσκαφών από τις παραπάνω 10 χώρες για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο κατέλαβε την πρώτη θέση, ενώ η Γερμανία, η Δανία, η Νορβηγία και η Πολωνία ήταν στην κορυφαία πεντάδα, σταθερά όλους τους αναφερόμενους μήνες, με μικρές διαφοροποιήσεις μεταξύ τους. Την δεκάδα συμπλήρωσαν η Φινλανδία, η Ιταλία, η Γαλλία και το Βέλγιο, όπως και τα προηγούμενα έτη που πραγματοποιείται η ανάλυση των αεροπορικών δεδομένων, γεγονός που δείχνει πως διαμορφώνεται μία σταθερότητα στην κορυφαία δεκάδα.
Κορυφαίοι Χειριστές και Συνδέσεις του Αερολιμένα Χανίων
Η κορυφαία δεκάδα χειριστών (αεροπορικών εταιρειών) του αερολιμένα Χανίων, για τους θερινούς μήνες, διαμορφώνεται ως εξής.
- Ryanair Group (Ryanair DAC, Lauda Europe, Buzz, Malta Air)
- EasyJet
- SAS Scandinavian Airlines
- Jet Time
- TUI Group (TUI Airways UK, TUI fly Deutschland, TUI fly Belgium)
- AEGEAN Group (AEGEAN, Olympic Air)
- Norwegian
- Sunclass Airlines
- Condor
- Jet2.com
Γράφημα Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης
Η δεκάδα που προέκυψε από τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης, αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα καθώς συμφωνεί κατά 90% με την κορυφαία δεκάδα χειριστών (το αναφερόμενο διάστημα μελέτης) βάσει των στοιχείων της διαχειρίστριας εταιρείας του αερολιμένα Χανίων (Fraport Greece).
Όπως προκύπτει από την παραπάνω κατάταξη, η κορυφαία δεκάδα απαρτίζεται από τα παρακάτω είδη αερομεταφορέων:
- 3 αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους (Low – Cost Carriers – LCC): Ryanair, easyJet, Norwegian
- 3 αεροπορικές εταιρείες Full – Service Carriers (FSC): SAS Scandinavian Airlines, AEGEAN Group, Condor
- 3 αεροπορικές εταιρείες ταξιδιών αναψυχής (leisure): TUI Group, Sunclass Airlines, Jet Time
- 1 υβριδική αεροπορική εταιρεία (αναψυχής και χαμηλού κόστους): Jet2.com
Για το 2024, οι αεροπορικές τάσεις παραμένουν παρόμοιες με αυτές του 2023, με σημαντική παρουσία αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους και παραδοσιακών αερομεταφορέων. Στις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους (LCC), οι Ryanair, easyJet και Norwegian διατηρούν την ηγετική τους θέση. Στις legacy – flag carriers, η SAS και η Aegean συνεχίζουν να αποτελούν κύριες επιλογές, με την Condor να παραμένει επίσης στο προσκήνιο.
Στις αεροπορικές εταιρείες ταξιδιών αναψυχής βρίσκονται η TUI και η Sunclass Airlines καθώς και η Jet Time, ενώ η Jet2.com συνδυάζει χαρακτηριστικά χαμηλού κόστους και υπηρεσιών αναψυχής, προσφέροντας μια ευέλικτη προσέγγιση στις υπηρεσίες της. Η κατηγορία αυτή, παρότι δεν ήταν τόσο εμφανής το 2023, παίζει σημαντικό ρόλο το 2024, προσφέροντας μια ενδιάμεση επιλογή ανάμεσα στις πλήρεις και οικονομικές υπηρεσίες.
Συγκριτική Εξέταση Κατανομής Επιβατών ανά Αερομεταφορέα
Γράφημα Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης
Το παραπάνω γράφημα του Παρατηρητήριου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης που αποτελείται από δεδομένα που έχει συλλέξει τα προηγούμενα χρόνια και παρουσιάζει τη συγκριτική ανάλυση της ποσοστιαίας κατανομής επιβατών ανά αεροπορική εταιρεία στον Αερολιμένα Χανίων για τα έτη 2022, 2023 και 2024. Η ανάλυση αυτή αποτελεί βασικό στοιχείο της μελέτης που αφορά την ανάπτυξη της επιβατικής κίνησης και τις τάσεις στον τομέα των αερομεταφορών τα τελευταία χρόνια.
Βασικά ευρήματα
- Ryanair Group: Παρά την ελαφρά πτωτική τάση από το 2022 (29.3%) έως το 2024 (25.8%), η Ryanair παραμένει ο κυρίαρχος αερομεταφορέας στο Αεροδρόμιο Χανίων, επιβεβαιώνοντας τη στρατηγική της παρουσία στην περιοχή.
- TUI Group: Καταγράφει μείωση του ποσοστού επιβατών από 10,4% το 2022 σε 6,2% το 2024. Η μείωση αυτή ενδέχεται να αντικατοπτρίζει αλλαγές στην στρατηγική ή στη ζήτηση των προορισμών της.
- easyJet: Παρουσιάζει σημαντική αύξηση στο ποσοστό επιβατών από 9,4% το 2022 σε 14,6% το 2023, πριν σημειώσει ελαφρά μείωση στο 12.2% το 2024, γεγονός που δείχνει την αυξανόμενη ζήτηση για τους προορισμούς της εταιρείας.
- SAS Scandinavian Airlines: Η συνεχής άνοδος της SAS, από 4,9% το 2022 σε 11,9% το 2024, αποδεικνύει την ενίσχυση της θέσης της στις σκανδιναβικές αγορές που εξυπηρετεί προς τον αερολιμένα Χανίων.
- AEGEAN Group: Παρόλο που κατέγραψε αύξηση από 3,8% το 2022 σε 6,4% το 2023, παρατηρείται ελαφρά μείωση στο 5.9% το 2024, αλλά η AEGEAN παραμένει ισχυρή στην ελληνική αγορά.
- Jet Time: Εισήλθε το 2024 με 6,5%, δείχνοντας την επιτυχία της νέας της στρατηγικής και τη σημαντική της συμβολή στη διακίνηση επιβατών.
- Sunclass Airlines και Condor: Παρουσιάζουν σταθερότητα με μικρές μεταβολές στα ποσοστά τους, γεγονός που δείχνει μια σταθερή ζήτηση για τους προορισμούς τους.
Χρήσιμες παρατηρήσεις
Η Ryanair διατηρεί την ηγετική της θέση στην αγορά, ενώ άλλες εταιρείες όπως η SAS και η easyJet ενισχύουν σταδιακά την παρουσία τους. Νέες εταιρείες, όπως η Jet Time, διεκδικούν μερίδιο της αγοράς, ενώ η AEGEAN διατηρεί σταθερά την ισχυρή της παρουσία στην ελληνική και διεθνή αγορά.
Το γράφημα αυτό αποτυπώνει τις μεταβολές στην επιβατική κίνηση των αεροπορικών εταιρειών και προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για τη στρατηγική εξέλιξη του Αερολιμένα Χανίων κατά τα τελευταία τρία έτη.
Προφίλ αερομεταφορέων και εξελίξεις διαδρομών
Η Ryanair, η ηγέτιδα δύναμη στις αερομεταφορές χαμηλού κόστους στην Ευρώπη, διατήρησε την πρώτη θέση στο αεροδρόμιο Χανίων για το 2024, προσφέροντας πτήσεις προς 34 διεθνείς προορισμούς, παρουσιάζοντας ωστόσο μια μικρή μείωση σε σχέση με τους 36 προορισμούς του 2023 και τους 41 του 2021. Από το δίκτυο της, αφαιρέθηκαν φέτος, οι πτήσεις από πόλεις όπως η Βρέμη και το Τελ Αβίβ. Σημαντική απόφαση είναι η παύση του δρομολογίου Βερολίνο-Χανιά από το 2025 λόγω υψηλών χρεώσεων στον αερολιμένα του Βερολίνου.
Η easyJet συνέχισε να συνδέει τα Χανιά με κλασικούς προορισμούς όπως το Λονδίνο Γκάτγουικ, το Μιλάνο Μαλπένσα και τη Γενεύη, προσθέτοντας φέτος το Άμστερνταμ και τη Βασιλεία. Ωστόσο, σταμάτησε τη σύνδεση με τη Μασσαλία που εκτελούνταν παλιότερα εποχικά.
Η SAS Scandinavian Airlines προσέφερε ευρεία κάλυψη προς τη Σκανδιναβία, συνδέοντας τα Χανιά με δημοφιλείς προορισμούς όπως η Κοπεγχάγη και το Όσλο, καθώς και με μικρότερες πόλεις. Η αλλαγή της SAS από τη Star Alliance στη SkyTeam αναμένεται να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και να διευρύνει τις επιλογές συνδεσιμότητας για τους επιβάτες της.
Η TUI Group ενίσχυσε τη διασυνδεσιμότητα της Κρήτης με την κεντρική Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ σημειώνεται η απουσία της σύνδεσης με το Άμστερνταμ για το 2024, σε αντίθεση με το προηγούμενο έτος.
Από τις υπόλοιπες κορυφαίες αεροπορικές εταιρείες, ξεχωρίζουν:
- Η Jettime, που πρόσφερε πάνω από 15 προορισμούς προς Χανιά, όπως το Σκέλεφτεα και η Στοκχόλμη, επεκτείνοντας το δίκτυό της και εξυπηρετώντας αποκλειστικούς προορισμούς.
- Η AEGEAN, που συνδέει τα Χανιά με κεντρική και βόρεια Ευρώπη, συμπεριλαμβάνοντας φέτος νέους προορισμούς όπως το Κουόπιο και το Στάβανγκερ.
- Η Norwegian συνέχισε τη σύνδεση με προορισμούς όπως η Στοκχόλμη και η Κοπεγχάγη, διακόπτοντας ωστόσο τη σύνδεση με τη Λουλέα.
- Η Sunclass Airlines και η Condor διατήρησαν συνδέσεις με τη Σκανδιναβία και τη Γερμανία αντίστοιχα, με την τελευταία να διακόπτει τη σύνδεση με τη Λειψία.
Τέλος, η Jet2 συνεχίζει να προσφέρει απευθείας πτήσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο με βασικούς προορισμούς όπως το Μπέρμιγχαμ και το Λονδίνο Στάνστεντ.
Αυτές οι εξελίξεις αναδεικνύουν τη σταθερή προσήλωση των κορυφαίων αεροπορικών εταιρειών στην εξυπηρέτηση της Κρήτης και ενισχύουν τη θέση της στο τουριστικό τοπίο της Ευρώπης.
Δείκτης CAO 1: Εισοδηματική κατηγοριοποίηση ανά αεροπορική εταιρεία
Ο Δείκτης CAO 1 αναπτύχθηκε από το Παρατηρητήριο για να παρέχει μια αναλυτική εικόνα των εισοδηματικών κατηγοριών των επιβατών που επιλέγουν τις διάφορες αεροπορικές εταιρείες στον Αερολιμένα Χανίων. Μελετώντας τη σύνδεση μεταξύ εισοδηματικών τάξεων και αεροπορικών εταιρειών, ο δείκτης αυτός συμβάλλει στην κατανόηση των προτιμήσεων και των ταξιδιωτικών συμπεριφορών των επιβατών, επιτρέποντας στρατηγική στόχευση από τις αεροπορικές εταιρείες και τον τουριστικό κλάδο.
Διαμορφώνοντας την εισοδηματική κατηγοριοποίηση για τις αεροπορικές εταιρείες, εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα.
Αρχικά, ορίστηκαν κατηγορίες εισοδημάτων:
- Χαμηλά εισοδήματα
- Μεσαία εισοδήματα
- Υψηλά εισοδήματα
- Πολύ Υψηλά εισοδήματα
- Super Rich
Γράφημα Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης
Η κατανομή των εισοδημάτων των επιβατών στον αερολιμένα Χανίων για το 2024 δείχνει ότι η πλειοψηφία των επιβατών (41%) ανήκει στη μεσαία εισοδηματική κατηγορία, καταδεικνύοντας τη σημαντική παρουσία αυτής της κοινωνικής ομάδας στις πτήσεις από και προς τα Χανιά.
Παράλληλα, τα χαμηλά εισοδήματα και τα υψηλά εισοδήματα παρουσιάζουν παρόμοια ποσοστά (22,3% και 22,1% αντίστοιχα), δείχνοντας ότι ο αερολιμένας εξυπηρετεί τόσο οικονομικά όσο και πιο εύπορους επιβάτες. Τα πολύ υψηλά εισοδήματα καταλαμβάνουν μικρότερο ποσοστό (12,9%), ενώ οι «Super Rich» επιβάτες παραμένουν σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό (1,6%), κάτι που επιβεβαιώνει ότι το αεροδρόμιο Χανίων προσελκύει κυρίως επιβάτες από τις μεσαίες και ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες.
Κατανομή εισοδημάτων σε σχέση με τις αεροπορικές εταιρείες για το 2024
Η εισοδηματική κατανομή των επιβατών για το 2024 αποκαλύπτει ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την επιβατική βάση των αεροπορικών εταιρειών που επιχειρούν στον αερολιμένα Χανίων. Ειδικότερα, παρατηρούμε ότι:
- Η Ryanair διατηρεί την κυρίαρχη θέση της στους επιβάτες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, με το 40% περίπου των επιβατών της να ανήκουν στην κατηγορία των χαμηλών εισοδημάτων, κατέχει το μικρότερο ποσοστό επιβατών στην κατηγορία των υψηλών και πολύ υψηλών εισοδημάτων.
- Η easyJet ακολουθεί μια παρόμοια τάση, με σημαντικό ποσοστό επιβατών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όμως παρουσιάζει μικρή αύξηση των επιβατών υψηλού εισοδήματος σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
- Η SAS Scandinavian Airlines συνεχίζει να προσελκύει επιβάτες υψηλών και πολύ υψηλών εισοδημάτων, με την κατηγορία των «super rich» να αυξάνεται σημαντικά το 2024. Αυτή η εξέλιξη καταδεικνύει ότι η εταιρεία εδραιώνεται σταθερά ως επιλογή για τους πιο εύπορους επιβάτες.
- Η AEGEAN Group δείχνει επίσης να προσελκύει ένα πιο διαφοροποιημένο κοινό, με αύξηση των επιβατών υψηλών εισοδημάτων, χωρίς ωστόσο να χάσει την επαφή με τις μεσαίες και χαμηλές εισοδηματικές κατηγορίες.
- Οι Jet Time και Sunclass Airlines διατηρούν τη σταθερή βάση τους, με πτήσεις που εξυπηρετούν κυρίως επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος, επιβεβαιώνοντας την εστίασή τους στις πτήσεις αναψυχής.
Γράφημα Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης
Σύγκριση της κατηγοριοποίησης των εισοδημάτων κατά τα έτη 2022, 2023 και 2024
Η σύγκριση των ετών 2022, 2023 και 2024 αποκαλύπτει μερικές ενδιαφέρουσες τάσεις και αλλαγές στην εισοδηματική κατανομή των επιβατών ανά αεροπορική εταιρεία.
- Ryanair: Παρατηρούμε μια μικρή αλλά σταθερή μείωση στους επιβάτες χαμηλού εισοδήματος από το 2022 έως το 2024, αν και παραμένει η κυρίαρχη εταιρεία στην κατηγορία αυτή. Αυτή η μείωση μπορεί να οφείλεται σε ανταγωνιστικές προσφορές άλλων εταιρειών ή αλλαγές στο κοινό που επιλέγει την εταιρεία.
- easyJet: Η εταιρεία παρουσίασε σημαντική αύξηση στους επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος το 2023, η οποία συνεχίστηκε και το 2024. Αυτό μπορεί να υποδεικνύει μια στροφή της εταιρείας προς ένα πιο εύπορο επιβατικό κοινό, πιθανόν λόγω των υπηρεσιών και της ευελιξίας στις επιλογές ταξιδιού.
- SAS Scandinavian Airlines: Η σκανδιναβική εταιρεία σημείωσε εντυπωσιακή αύξηση στους επιβάτες υψηλού και πολύ υψηλού εισοδήματος από το 2022 έως το 2024. Η κατανομή αυτή αντικατοπτρίζει την εστίαση της εταιρείας σε premium υπηρεσίες και ταξιδιώτες υψηλών απαιτήσεων, όπως επίσης και την αυξανόμενη ζήτηση για ταξίδια από τη Σκανδιναβία προς την Κρήτη.
- AEGEAN Group: Το 2022 η AEGEAN είχε μια πιο ισορροπημένη κατανομή επιβατών, με το 2023 να αυξάνονται οι επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Το 2024 η εταιρεία ενισχύει τη θέση της στις ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες, ενώ εξακολουθεί να διατηρεί μια ισχυρή παρουσία και στις χαμηλότερες κατηγορίες.
- Jet2.com και Jet Time: Αυτές οι αεροπορικές εταιρείες εισήλθαν δυναμικά στο δίκτυο των πτήσεων προς Χανιά το 2023 και 2024, προσελκύοντας επιβάτες κυρίως μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Η είσοδος της Jet Time σε νέους προορισμούς το 2024 ενισχύει τη δυναμική της εταιρείας στις πτήσεις αναψυχής και στις αντίστοιχες εισοδηματικές κατηγορίες.
- Condor και Sunclass Airlines: Οι εταιρείες αυτές διατήρησαν την παρουσία τους σε όλες τις χρονιές, εξυπηρετώντας κυρίως επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Ειδικά η Condor σημείωσε μικρή αύξηση στους επιβάτες υψηλού εισοδήματος το 2024.
- Finnair και Norwegian: Αυτές οι δύο εταιρείες διατήρησαν σταθερές εισοδηματικές κατανομές, εξυπηρετώντας κυρίως επιβάτες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Η Finnair είχε μεγαλύτερο ποσοστό επιβατών υψηλού εισοδήματος το 2022 και 2023, ενώ η Norwegian διατήρησε μια πιο ισορροπημένη κατανομή.
Συμπεράσματα
Η ανάλυση των ετών 2022, 2023 και 2024 καταδεικνύει μια γενική στροφή των αεροπορικών εταιρειών προς επιβάτες υψηλότερων εισοδηματικών κατηγοριών, με μερικές εξαιρέσεις όπως η Ryanair που διατηρεί τη θέση της στους επιβάτες χαμηλότερου εισοδήματος. Οι μεταβολές αυτές μπορεί να οφείλονται σε στρατηγικές αλλαγές των εταιρειών, την προσθήκη νέων προορισμών, αλλά και τις ευρύτερες τάσεις στον κλάδο του ταξιδιού.
Η αυξανόμενη ζήτηση για πτήσεις αναψυχής από εύπορους ταξιδιώτες αποτυπώνεται σαφώς, ειδικά με την ενίσχυση των εταιρειών όπως η SAS Scandinavian Airlines και η Sunclass Airlines.
* Ερευνητής, Data Analysis and Forecasting Laboratory (DAFLab), Πολυτεχνείο Κρήτης, Μεταπτυχιακός Φοιτητής (Business Analytics and Data Science, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), BSc Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Ιδρυτής επιστημονικού ιστότοπου aviationlife.gr και Παρατηρητηρίου Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης (Crete Aviation Observatory), Συντονιστής του Παρατηρητηρίου Τουρισμού Κρήτης, ΜΑΙΧ