Ο κόσμος αλλάζει. Γρήγορα, σε βάθος και όχι χωρίς κινδύνους, γιατί ήδη παίζονται τα κρίσιμα παιχνίδια της μελλοντικής παγκόσμιας κατανομής της εξουσίας.
Στο ξεκίνημα της τέταρτης φάσης της βιομηχανικής επανάστασης που συμπληρώνει 250 χρόνια, η Δύση έχει κερδίσει τον οικονομικό «πόλεμο», υπό την έννοια ότι η σχετικά «ανοικτή οικονομία», που παραπλανητικά ονομάζεται «καπιταλισμός», έχει γίνει πλέον παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, το οποίο αν μη τι άλλο ευνοεί την εμπορική διεθνοποίηση.
Στο πλαίσιο αυτής της νέας πραγματικότητας, στην οποίαν δεσπόζουσα θέση έχουν οι νέες τεχνολογίες, η ελευθερία κίνησης κεφαλαίων και η διάχυση πληροφοριών και γνώσεων, είναι πλέον ορατό το γεγονός ότι η αναμέτρηση Δύσης και αυταρχικών πολιτικών δυνάμεων, με πρώτη την Κίνα, θα διαμορφώνει το νέο διεθνές σύστημα και τις ζωές των ανθρώπων.
Στην καλύτερη περίπτωση, εκτιμά ο σύμβουλος επιχειρήσεων Hal Breads, συνεργάτης του Bloomberg, θα είναι μια μακρά τεταμένη μάχη – ένας Νέου Τύπου Ψυχρός Πόλεμος – και θα έχει διάρκεια. Στη χειρότερη, θα μπορούσε να προκληθεί μια πυρηνική καταστροφή.
Ως ήδη φαίνεται, για τις ΗΠΑ και τη Δύση κατ’ επέκταση, η νίκη σε αυτόν τον νέο ανταγωνισμό, θα είναι η κεντρική πρόκληση της εποχής μας. Όπως εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς, σε αυτή τη νέα αντιπαράθεση, η Αμερική δεν μπορεί να είναι παγκόσμιος χωροφύλακας. Δεν διαθέτει πλέον ούτε τις οικονομικές, ούτε τις πολιτικές δυνατότητες για να ασκήσει παρόμοια καθήκοντα.
Παρά τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξής, την ισχυρή παραγωγικότητά και τις καινοτόμες επιχειρήσεις, η σημερινή Αμερική αντιμετωπίζει και σοβαρά προβλήματα κουλτούρας, ιδεολογίας και φερεγγυότητας στις σχέσεις της με τους συμμάχους της. Ακόμα χειρότερα, η σημερινή Αμερική αντιμετωπίζει και τα σοβαρά λάθη που έγιναν σε γεωπολιτικό επίπεδο στις δυο θητείες του Ρεπουμπλικάνου Τζωρτζ Μπούς, αλλά και του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν και που έφεραν τελικά δυο φορές τον Ντόναλντ Τράμπ στην προεδρία.
Ως πρωταγωνιστής στο νέο κόσμο που αναδύεται και που θα είναι πολύπλοκος, πολυπολικός και με διαρκείς αβεβαιότητες λόγω γρήγορων τεχνολογικών αλλαγών, ο Ντόναλντ Τραμπ, ήλθε στην εξουσία για δεύτερη φορά μετά από μια προβληματική πρώτη θητεία και την άρνησή του να δεχθεί την εκλογική του ήττα από τον Τζο Μπάιντεν.
Όπως γράφει ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ Θάνος Βερέμης, στο περιεκτικό και διαυγές βιβλίο του «Ένας νέος κόσμος. Η εποχή του MAGA» (Εκδόσεις Γκοβόστη), η στάση του Τράμπ απέναντι στην ήττα του το 2020, τον έθεσε επικεφαλής ενός εξάλλου πλήθους που στράφηκε εναντίον του Καπιτωλίου.
Ως ηθικός αυτουργός αυτής της επιδρομής έχει υποστεί πολλές δικαστικές διώξεις, τις οποίες δεν συγχωρεί στους ενάγοντες. Από τους υποψηφίους για την Προεδρία, υπήρξε ο πλέον γνωστός στο αμερικανικό κοινό. Οι οπαδοί του γνωρίζουν ότι είναι μισογύνης, ότι περιφρονεί τους νόμους και το Σύνταγμα, ότι βρίζει τους διαφωνούντες και ότι οι αποφάσεις του είναι συχνά απρόβλεπτες.
Η πλησιέστερη προς τις οικογενειακές καταβολές του Ντόναλντ, είναι η κατάθεση της ανηψιάς του, ψυχολόγου, Mary L. Trump. Η απόλυτη αδυναμία του να αποδεχθεί την ήττα οφείλεται, κατ' αυτή, στη σκληρή διαπαιδαγώγηση του πατέρα του, Fred Trump, ο οποίος πίστευε πως ο κόσμος αποτελείται από κερδισμένους και χαμένους, από αδύνατους και ισχυρούς.
Τον πατέρα της Mary, τον μεγάλο του γιο, που πέθανε από αλκοολισμό, ο Fred κακομεταχειρίστηκε στο έπακρο, ενώ έστειλε τον Ντόναλντ σε στρατιωτική σχολή, γιατί το ιδιωτικό σχολείο του δεν μπορούσε να τον τιθασεύσει. Εκεί ο Ντόναλντ έμαθε τη σημασία της εξουσίας.
Ας σημειωθεί ότι ο χαρακτήρας του Αμερικάνου Προέδρου διαγράφεται καθαρά στη σειρά ντοκιμαντέρ για τη ζωή του, Ντόναλντ Τραμπ: Αμερικανικό Όνειρο, στο Netfix. Εμφανίζεται σαν άτομο χωρίς αναστολές ή, όπως σημείωσε κάποιος δημοσιογράφος, χωρίς άλλες αξίες πέρα από την απόκτηση χρήματος και δόξας.
Υπενθυμίζουμε στους αναγνώστες μας, ότι στις εκλογές του 2016 εναντίον της Χίλαρυ Κλίντον, ο Τραμπ έθεσε σε λειτουργία όλο του το οπλοστάσιο με άφθονα ψέματα και υψηλές λαϊκιστικές κορώνες σε καουμπόικο στυλ. Ο αντιδημοκρατικός χαρακτήρας της τότε πολιτικής του, προκάλεσε το ενδιαφέρον του Ρώσου δικτάτορα Βλαντιμίρ Πούτιν, έμπειρου παλαιού πράκτορα της KGB, ο οποίος βρήκε στα αρχεία αρκετά στοιχεία που οριοθετούσαν τις σχέσεις Τραμπ με το σοβιετικό σύστημα την εποχή Γκορμπατσόφ.
Έτσι, ο Πούτιν, ο οποίος μισούσε την Κλίντον, συμπαραστάθηκε στην εκστρατεία του αντιπάλου της με τα δικά του μέσα. Ο Τραμπ είχε δηλώσει σε εκείνη την προεκλογική του εκστρατεία ότι η Ρωσία δεν θα έθιγε την ανεξαρτησία της Ουκρανίας και ότι ο ίδιος δεν θα υπεράσπιζε τις Βαλτικές Χώρες και άλλα μέλη του NATO σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης.
Τώρα περιμένει - με ανυπομονησία - την απάντηση του Πούτιν για το θέμα της Ουκρανίας και παρά το θλιβερό σόου της συνάντησης των δύο ηγετών στην Αλάσκα, ο Ρώσος πρόεδρος δεν πρόκειται να δώσει στον Αμερικανό ομόλογό του κάτι παραπάνω από ψίχουλα.
Είναι προφανές έτσι ότι στον υπό εκκόλαψη «νέο κόσμο», η Ευρώπη καλείται ήδη να παίζει σημαίνοντα ρόλο, πλην όμως δεν δείχνει να είναι στην καλύτερη κατάσταση για κάτι τέτοιο. Όμως, διαθέτει ακόμα ισχυρά ατού που μπορεί να αξιοποιήσει. Με πιο βασικό, την πολιτιστική της αίγλη και την εμπορική της δύναμη.
Επίσης, στην παρούσα φάση διεθνούς νομισματικής αβεβαιότητας, η ΕΕ διαθέτει και το δεύτερο αποταμιευτικό νόμισμα στον κόσμο, όταν είναι πλέον ορατό ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θέλει να ανατρέψει το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα προς όφελος των κρυπτονομισμάτων.
Υπό αυτές τις συνθήκες, όπως θα δούμε και σε προσεχή άρθρα μας , η μεγάλη πρόκληση για την Ένωση έγκειται στην πολιτική της ολοκλήρωση, την αμυντική της αυτονομία και τη δημογραφική της επιβίωση.
Ο δρόμος είναι σίγουρα δύσβατος, πλην όμως ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, στα 2.500 χρόνια ιστορίας και πορείας του, έχει περάσει και από χειρότερες κρίσεις. Παραμένοντας πάντα παγκόσμιος.
Γιατί άραγε;