Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!
Η ασφάλεια δικαίου είναι μία θεμελιώδης έννοια για κάθε ευνομούμενη πολιτεία. Ορίζει ότι οι κανόνες που υφίστανται σε αυτή την πολιτεία πρέπει να είναι σαφείς, ακριβείς και προβλέψιμοι. Με άλλα λόγια, ότι άπαντες γνωρίζουν τα όρια που θέτει στις δραστηριότητές τους ο νομοθέτης και κατά αυτόν τον τρόπο μπορούν να κατευθύνουν τις δράσεις και την πορεία τους.
Κοντολογίς, ασφάλεια δικαίου δεν υπάρχει όταν δεν είσαι σίγουρος για το τι είναι νόμιμο. Ε, λοιπόν, στην Ελλάδα ουδεμία ασφάλεια δικαίου υφίσταται, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στα ακίνητα.
«Διέρρευσε» προχθές, περίπου επισήμως, ότι η κυβέρνηση προτίθεται να «παγώσει» τις αντικειμενικές αξίες έως το τέλος της θητείας της, παρά την άνοδο των εμπορικών τιμών, στο πλαίσιο των προσπαθειών της για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης. Ακριβώς στο ίδιο πλαίσιο είχε προωθήσει, νωρίτερα, προγράμματα όπως το Σπίτι μου και το Σπίτι μου ΙΙ, για την υποβοήθηση κυρίως νέων ανθρώπων στην απόκτηση στέγης. Πρόκειται, όμως, για προσπάθειες που πέφτουν στο κενό.
Πέραν του ότι αναδεικνύουν τα στρεβλά σημεία που υπάρχουν στην αγορά ακινήτων και την αδιαφάνεια που εξ ορισμού χαρακτηρίζει την «αξιοποίηση» της ψαλίδας μεταξύ αντικειμενικών και εμπορικών κατά τη σύναψη συμβάσεων μεταβίβασης ακινήτων, διευρύνουν τη ζήτηση ακινήτων δίχως να αυξάνουν την προσφορά, εντείνοντας έτσι το πρόβλημα της απουσίας διαθέσιμων ακινήτων. Με λίγα λόγια, είναι «λύσεις» που, στην καλύτερη περίπτωση, δεν αφορούν στο πρόβλημα.
Κατά μία εκτίμηση, η έλλειψη ακινήτων και κατά προέκταση η στεγαστική κρίση εδράζεται, πρώτον, στα ακίνητα που «αναλώθηκαν» για βραχυχρόνιες μισθώσεις, δεύτερον, στην πολυετή κατάρρευση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας στη διάρκεια των μνημονιακών ετών, τρίτον, στο απόθεμα που διακρατούν οι τράπεζες και οι servicers, προερχόμενο από κόκκινα δάνεια και, τέλος, στη μείωση του διαθέσιμου στεγαστικού αποθέματος εξαιτίας της Golden Visa.
Αφορά όμως -και ενδεχομένως κυριότερα- και στην απουσία ασφάλειας δικαίου στα ακίνητα, μίας παραμέτρου που οδηγεί σε επιφυλακτικότητα στην επενδυτική δραστηριότητα στον συγκεκριμένο τομέα.
Παράδειγμα, πρώτο: Η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας περί οικοπέδων εκτός οικισμών, που οδήγησε σε απώλεια περιουσίας εν μία νυκτί. Οι άνθρωποι κοιμήθηκαν με οικόπεδα που μπορούσαν να κτίσουν και ξύπνησαν με… χωράφια και πλέον η πολιτεία επιχειρεί να «συμμαζέψει» τα πράγματα με αμφιλεγόμενες αποφάσεις και προεδρικά διατάγματα που αποκαθιστούν την περιουσία μόνο των… μισών.
Παράδειγμα, δεύτερο: Τα λάθη στους δασικούς χάρτες και κατά προέκταση στο κτηματολόγιο. Εκκρεμούν 200.000 ενστάσεις για πρόδηλα λάθη. Άνθρωποι με οικοδομικές άδειες και νομιμότατα συμβόλαια βρέθηκαν -εξαιτίας λαθών του δημοσίου- να κατέχουν δασικές εκτάσεις και το ελληνικό δημόσιο να «βάζει χέρι» στην περιουσία τους.
Παράδειγμα, τρίτο: Η απόφαση του ΣτΕ περί της αντισυνταγματικότητας του ΝΟΚ και των περιβαλλοντικών όρων οι οποίοι παρείχαν δικαίωμα επιπλέον δόμησης. Πρόκειται για μία υπόθεση που ακόμη εκκρεμεί, όπως και οι δύο προηγούμενες, και οδήγησε τον Ιανουάριο σε σημαντική υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Έτσι, λοιπόν, τι να σου κάνει το «πάγωμα» των αντικειμενικών ή η επιδότηση επιτοκίου στα στεγαστικά δάνεια, όταν το έδαφος επί του οποίου εδράζεται η νομική βάση των οικοδομών είναι σαθρό; Γιατί να πειστεί, υπό το φως περιπτώσεων όπως αυτές, ο οποιοσδήποτε, όχι μόνον ξένος αλλά και Έλληνας, να αγοράσει ή -ακόμη χειρότερα- να χτίσει σπίτι;
Αντί για «ασπιρίνες», μήπως η κυβέρνηση θα όφειλε να κοιτάξει λίγο καλύτερα τα θεμελιώδη της υπόθεσης που ακούει στο όνομα «ακίνητα» στην Ελλάδα, μπας και αποκτήσουμε κάποια στιγμή «ασφάλεια δικαίου», στα αλήθεια;