Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!
Τα μέτρα με «λάθος αποδέκτη» που προανήγγειλε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σχετικά με την παράνομη μετανάστευση αποτελούν, κατά τρόπο παράδοξο, την απαραίτητη έως και αυτονόητη στάση που θα όφειλε να έχει ως επίσημη πολιτική η χώρα μας στο συγκεκριμένο ζήτημα, ώστε άπαντες να γνωρίζουν ότι η Ελλάδα δεν είναι «ξέφραγο αμπέλι».
Αν και η αυστηροποίηση του πλαισίου υποδοχής παράνομων μεταναστών -που αποφασίστηκε μετά τον εξοστρακισμό από τη Λιβύη του επιτρόπου Μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μάγκνους Μπρούνερ και υπουργών από τρία κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και ο «δικός» μας Θ. Πλεύρης- αναμένεται ότι θα έχει ελάχιστη επίδραση στον Στρατάρχη Χ. Χαφτάρ και στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού που επιχειρεί, εντούτοις είναι απολύτως σωστή.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο και ο τρόπος εφαρμογής του, είτε συνάδει οριακά με τις διεθνείς υποχρεώσεις μας, είτε δεν θα έχει επιπτώσεις στην πράξη για την Ελλάδα, ενώ αποτελεί μείζονα αποτρεπτικό παράγοντα για την παράνομη μετανάστευση, η οποία και κατά το παρελθόν εργαλειοποιήθηκε κατά της χώρας.
Όπως εξηγούν έγκριτοι νομικοί κύκλοι, βάσει του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, οι αλλοδαποί που εισέρχονται παράνομα στη χώρα διακρίνονται σε δυο κατηγορίες: τους αιτούντες άσυλο και τους οικονομικούς μετανάστες.
Για τη δεύτερη περίπτωση, τα πράγματα είναι απλά. Εάν ο αλλοδαπός δεν αιτηθεί άσυλο και βρίσκεται στη χώρα δίχως νόμιμη αιτία, ακολουθεί απευθείας η διαδικασία απέλασης.
Αντίθετα, για τους αιτούντες άσυλο ξεκινά μια διαδικασία η οποία προβλέπει την καταγραφή τους και τη λήψη προθεσμίας έως την εξέταση του αιτήματός τους. Είναι, δε, στη διακριτική ευχέρεια των ελληνικών Αρχών ο αιτών, είτε να κρατηθεί σε κλειστή δομή έως και ένα έτος είτε να του δοθεί δελτίο αιτούντος άσυλο και να αφεθεί ελεύθερος.
Στην πράξη, η συντριπτική πλειονότητα αφήνεται ελεύθερη μετά την πάροδο μικρού διαστήματος, δεδομένου του κορεσμού των κλειστών ελεγχόμενων δομών. Για την ακρίβεια, είτε αφήνονται ελεύθεροι, με το σχετικό δελτίο αιτούντος άσυλο, είτε στεγάζονται σε ανοικτές δομές.
Μέχρις αυτού του σημείου, τα μέτρα που προανήγγειλε χθες ο πρωθυπουργός συνάδουν απολύτως με τις υποχρεώσεις της χώρας μας βάσει του εθνικού και κοινοτικού δικαίου. Η αναστολή εξέτασης ασύλου επί τρίμηνο, ωστόσο, προσκρούει στις υποχρεώσεις που έχει η χώρα μας έναντι της Διεθνούς Σύμβασης περί Ασύλου (Σύμβαση της Γενεύης, 1951).
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Γώγος, Δικηγόρος Αθηνών, Γενικός Γραμματέας του νεότευκτου Επιστημονικού Συνδέσμου Δικηγόρων «οι Ποινικολόγοι»: «Η κρίσιμη γεωπολιτική κατάσταση η οποία επικρατεί αυτή τη στιγμή στη χώρα μας απαιτεί άμεσες νομικές ενέργειες, προκειμένου να διασφαλιστεί η νομιμότητα στα πλαίσια και στους όρους που οι διεθνείς συμβάσεις ορίζουν. Η πιθανότητα αναστολής για τρεις μήνες των υποθέσεων ασύλου δίνει ένα σαφές μήνυμα στο εξωτερικό και διασφαλίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας, είναι δε νομική δυνατότητα που ορίζεται από την εκάστοτε Κυβέρνηση και τις δυνατότητες της χώρας και όχι από εξωγενείς παράγοντες».
Το ερώτημα που τίθεται, ωστόσο, αφορά στους λόγους για τους οποίους δεν εφαρμοζόταν έως τώρα αυτή η πολιτική. Ακριβώς όπως το 2020, έτσι και τώρα, επιχειρείται εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, ακριβώς επειδή η Ελλάδα εφαρμόζει κατά τρόπο «χαλαρό» και ανεκτικό το θεσμικό πλαίσιο περί την παράνομη μετανάστευση, συμβάλλοντας έτσι στην «εξαφάνιση» των μεταναστών ανά την επικράτειά της, που έλεγε κάποτε και μία άλλη «ψυχή».
Κάτι το οποίο δεν θα συνέβαινε εάν, απλά, εφάρμοζε το ήδη υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Άρα, αν και πλέον φαίνεται να κινείται στη σωστή κατεύθυνση, το ερώτημα παραμένει:
Γιατί άργησε τόσο;