ΧΑ: Μια σύγκριση που δίνει σήμα… υπεραπόδοσης

Αρκετοί επενδυτές, αλλά και αναλυτές χρησιμοποιούν συχνά τον δείκτη «κεφαλαιοποίηση ως ποσοστό του ΑΕΠ» για να χαρακτηρίσουν θετικές ή αρνητικές τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές ενός χρηματιστηρίου.

Συγκεκριμένα, ο αριθμητής του δείκτη απεικονίζει το άθροισμα της χρηματιστηριακής αξίας της 31ης Δεκεμβρίου του συνόλου των εταιρειών που είναι εισηγμένες σε ένα χρηματιστήριο και ο παρανομαστής το ύψος του ΑΕΠ της χώρας την ίδια χρονιά.

Με ποιο σκεπτικό όμως παρακολουθείται ο δείκτης «κεφαλαιοποίησης προς ΑΕΠ»;

Πρώτον, εξετάζοντας την πορεία του για την ίδια χώρα, όσο πιο χαμηλά κυμαίνεται το ύψος του δείκτη από τον μέσο όρο, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες για μελλοντική άνοδο των τιμών των μετοχών και όσο πιο ψηλά βρίσκεται η τιμή του από τον μέσο όρο, τόσο υψηλότερες είναι οι πιθανότητες για μελλοντική υποχώρηση των τιμών των μετοχών.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση του Χρηματιστηρίου της Αθήνας από το 1996 έως και το 2013 (βλέπε στοιχεία του πρώτου παρατιθέμενου πίνακα). Κατά μέσο όρο λοιπόν, τα τελευταία 18 χρόνια η συνολική κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. αποτελούσε το 54,04% του ΑΕΠ έναντι μόλις 32,3% στο τέλος του 2013. Άρα, σε βάθος χρόνου -σύμφωνα πάντοτε με τον ίδιο δείκτη- το ελληνικό χρηματιστήριο έχει σαφή περιθώρια ανόδου, ιδίως αν η χώρα καταφέρει από την τρέχουσα χρονιά να ανεβάσει το ΑΕΠ της.

Να σημειωθεί ότι η τιμή του συγκεκριμένου δείκτη είχε εκτιναχθεί στο 174,4% στη χρηματιστηριακή φούσκα του 1999, ή αντιθέτως είχε κατρακυλήσει στο 12,5% το 2011, όταν ο κίνδυνος εξόδου της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ ήταν πολύ μεγαλύτερος από σήμερα. Τρέχοντα επίπεδα του δείκτη συγκρίνονται με αυτά της περιόδου 1996-1997.

Μια δεύτερη διάσταση του ίδιου δείκτη είναι να συγκριθεί με τη μέση επίδοση των χωρών της Ευρώπης. Έτσι, στον δεύτερο παρατιθέμενο πίνακα καταγράφεται ο δείκτης «κεφαλαιοποίηση προς ΑΕΠ» για την Ευρώπη και συγκεκριμένα για τα χρηματιστήρια που είναι μέλη του FESE, καθώς και τα London Stock Exchange και Borsa Italiana.

Συγκρίνοντας λοιπόν τα στοιχεία των δύο πινάκων μπορούμε να δούμε την πορεία της διαφοράς των δύο δεικτών. Όσο η διαφορά αυτή μικραίνει, τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες για υποαπόδοση των ελληνικών μετοχών και όσο η διαφορά διευρύνεται τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες υπεραπόδοσης. Με βάση αυτήν τη θεώρηση, μπορεί βραχυμεσοπρόθεσμα να προκύψουν διαφοροποιήσεις λόγω έκτακτων παραγόντων, ή μιας κρίσης που ξέσπασε σε κάποια χώρα, ωστόσο μεσομακροπρόθεσμα τα πράγματα για τη χώρα αυτή θα αρχίσουν και πάλι να βελτιώνονται, συμπαρασύροντας έτσι και τις χρηματιστηριακές αποτιμήσεις.

Με βάση τα στοιχεία των δύο παρατιθέμενων πινάκων, η διαφορά των δύο δεικτών ήταν μόλις 7,6 και 18,3 μονάδες τα έτη 2008 και 2009, για να εκτιναχθεί στις 47,7 και στις 47,4 μονάδες τα έτη 2010 και 2011. Έκτοτε, η διαφορά παρουσιάζει κάποια τάση αποκλιμάκωσης (46,6 μονάδες το 2012 και 43,7 μονάδες πέρυσι) παραμένει ωστόσο σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Άρα, σύμφωνα με τον συγκεκριμένο δείκτη, το Χρηματιστήριο της Αθήνας έχει μεγάλες πιθανότητες υπεραπόδοσης σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια σε βάθος χρόνου.

Θα πρέπει να τονιστεί βέβαια πως κάθε δείκτης αποτελεί μόνο ένδειξη και ποτέ απόδειξη για το τι συνέβη, ή το τι θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον. Επιπλέον, ο συγκεκριμένος δεν επηρεάζεται μόνο από την πορεία των τιμών των μετοχών και του ΑΕΠ μιας χώρας, αλλά και από εξωγενείς παράγοντες, όπως οι εισαγωγές νέων μετοχών, οι αποχωρήσεις υπαρχουσών μετοχών από το ταμπλό (π.χ. Κύπρου, Λαϊκή, Alapis), ή επίσης οι αυξήσεις κεφαλαίου των εισηγμένων εταιρειών.

Έτσι, στην κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. το 2013 έχουν συνυπολογιστεί και τα κεφάλαια που έβαλε στις συστημικές τράπεζες το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, άρα η τιμή του δείκτη είναι ακόμη πιο χαμηλή (επομένως πιο ελκυστική) απ' ό,τι φαινομενικά δείχνει.