«Στρώνεται» το χαλί για ένα ταμείο ασφάλισης

Τη λειτουργία ενός μόνο ασφαλιστικού ταμείου μέχρι το 2017 προετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας. Η αιφνιδιαστική προσθήκη διάταξης στο πολυνομοσχέδιο το οποίο ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα, που εντάσσει στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) όλα τα επικουρικά που είχαν μείνει εκτός, ακόμη και αυτά των ελεύθερων επαγγελματιών, δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης, αλλά και των δανειστών για την απόλυτη συγκέντρωση.

Η λύση που προωθείται στο κατακερματισμένο ασφαλιστικό σύστημα είναι όλα τα ταμεία σε ένα, παρότι αυτοί που γνωρίζουν εκ των έσω την κατάσταση επισημαίνουν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Όμως, η βεβιασμένη απόφαση ένταξης όλων των επικουρικών -που δεν θα επιλέξουν τη λύση της μετατροπής σε επαγγελματικά- υπό την ομπρέλα του ΕΤΕΑ δείχνει τον δρόμο και για τα ταμεία κύριας ασφάλισης. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι με την τελική μορφή του άρθρου 221, στο ΕΤΕΑ θα ενταχθούν εκτός από τα ταμεία των μισθωτών και τα ταμεία των αυτοαπασχολουμένων, ακόμη και κλάδοι που δεν είναι υποχρεωτικής ασφάλισης, αλλά προαιρετικής...

Εν αναμονή της δημοσιοποίησης της έκθεσης του ΚΕΠΕ που όπως έχει γράψει το Euro2day.gr προτείνει μεταξύ άλλων, τέσσερα σενάρια για τις συγχωνεύσεις, το υπουργείο Εργασίας ήδη προετοιμάζει το έδαφος, ώστε στο τέλος του 2017 να λειτουργεί στη χώρα ένα ασφαλιστικό ταμείο, στο οποίο θα ενταχθούν όλα τα υπόλοιπα. Δεν αποκλείεται στην τελική του μορφή, το ταμείο αυτό να έχει διακλαδώσεις, με ειδικές προβλέψεις για μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες.

Η λειτουργική ενοποίηση

Ήδη, βρίσκεται σε εξέλιξη το σχέδιο διοικητικής και λειτουργικής ενοποίησης του συστήματος, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2017. Μέχρι το τέλος του χρόνου, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης φιλοδοξεί να έχει δημιουργήσει το Εθνικό Κέντρο Απονομής Συντάξεων. Πρόκειται για τον φορέα που θα απονέμει συντάξεις για όλα τα ταμεία, ενώ θα δέχεται ενιαία όλες τις αιτήσεις που αφορούν κύριες ή επικουρικές, συντάξεις και τα εφάπαξ.

Βασικό ρόλο σε αυτό θα παίξει το σύστημα «ΑΤΛΑΣ» μέσω του οποίου θα δημιουργηθεί για κάθε έναν ασφαλισμένο το προσωπικό «ασφαλιστικό βιογραφικό». Βάσει του σχεδιασμού, το Εθνικό Κέντρο Απονομής Συντάξεων θα στελεχωθεί με υπαλλήλους από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, οι οποίοι θα έχουν άμεση πρόσβαση στο ασφαλιστικό βιογραφικό του κάθε ασφαλισμένου ακόμα και αν έχει διαδοχική ασφάλιση. Στην ολοκλήρωση του έργου, το 2017, το υπουργείο Εργασίας εκτιμά πως η απονομή σύνταξης θα είναι υπόθεση ημερών.

Παράλληλα, τρέχει το σχέδιο ενοποίησης δομών και υπηρεσιών φορέων κοινωνικής ασφάλισης ανά την Ελλάδα. Ομάδα μηχανικών σχεδιάζει το πώς θα συστεγαστούν οι υπηρεσίες των ασφαλιστικών ταμείων, αρχικά σε επτά νομούς και στη συνέχεια σε όλη την επικράτεια.

Στην τελική του μορφή, το ενιαίο δίκτυο ασφαλιστικών υπηρεσιών θα συγκροτηθεί σε επίπεδο δήμων. Όλες οι υπηρεσίες, οι εργαζόμενοι και οι δομές των ασφαλιστικών ταμείων θα συστεγαστούν κάτω από ένα κτίριο, με στόχο να μειωθεί το λειτουργικό κόστος, να απελευθερωθούν κτίρια και να βελτιωθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους ασφαλισμένους.

Το ΙΚΑ έχει ήδη προχωρήσει στην εφαρμογή ενός νέου μοντέλου υπηρεσιών, με οργανωτικές αλλαγές, την εισαγωγή νέου τύπου Περιφερειακών Μονάδων (Περιφερειακά Διοικητικά Κέντρα, Υποκαταστήματα και Γραφεία Κοινωνικής Ασφάλισης) και την αναδιοργάνωση των Κεντρικών Υπηρεσιών του Οργανισμού. Στόχος είναι ο μετασχηματισμός των υφιστάμενων παραρτημάτων σε Γραφεία Κοινωνικής Ασφάλισης, στα οποία στη συνέχεια θα εγκατασταθούν οι αντίστοιχες υπηρεσίες και των υπόλοιπων ταμείων. Και όπως είναι αναμενόμενο, υπάρχουν και οι πρώτες, έντονες αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες, από δημάρχους, τοπικούς βουλευτές και φορείς, που θεωρούν ότι υποβαθμίζονται οι υπηρεσίες, αλλά και η περιοχή τους. Υπάρχουν μάλιστα και καταγγελίες πως μετά από τέτοιου είδους παρεμβάσεις αλλάζει εκ νέου ο σχεδιασμός...

Σημαντικό βήμα για την επίτευξη του τελικού στόχου, τη δημιουργία ενός και μόνο ταμείου ασφάλισης, θεωρείται η δημιουργία μηχανισμού είσπραξης των εισφορών και των φορολογικών εσόδων. Και σε αυτήν την περίπτωση, το μοντέλο είναι «όλα σε ένα». Με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη και Εργασίας Γιάννη Βρούτση, έχει καθοριστεί το χρονοδιάγραμμα. Έως τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η μελέτη σκοπιμότητας για την ενσωμάτωση των διαδικασιών υποβολής δηλώσεων ασφαλιστικών εισφορών, την καταβολή και την είσπραξή τους στη φορολογική διοίκηση (ποσοτική και ποιοτική ανάλυση).

Έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2015 θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί Κεντρικό Μητρώο των υπόχρεων σε καταβολή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και φόρου εισοδήματος φυσικών - νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων. Το 2016 θα γίνει η πλήρης παραμετροποίηση της βάσης εισφορών μεταξύ των Ταμείων Κοινωνικής Ασφάλισης με τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων - ασφαλιστικών κλάσεων, ενώ έως τον Ιούλιο του 2017 θα πρέπει να λειτουργεί ενιαία υπό τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων η διαδικασία είσπραξης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών.

Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει σχέδιο ενιαιοποίησης της χρονικής περιόδου όπου καταβάλλονται οι εισφορές, καθώς σήμερα, σε άλλα ταμεία η καταβολή τους είναι μηνιαία, σε άλλα διμηνιαία και σε άλλα 6μηνιαία. Το ΚΕΠΕ στην έκθεσή του προχωρά σε προτάσεις για την ενιαία πληρωμή των εισφορών.

Αυτό που απομένει για τη διοικητική και τη λειτουργική ενοποίηση όλων των ταμείων είναι η συγκέντρωση των οικονομικών τους και η ενιαία διαχείρισή τους. Όπως έχει αποκαλύψει το Euro2day.gr, υπάρχει σχέδιο για την ενοποίηση των δύο εταιρειών που διαχειρίζονται επαγγελματικά την περιουσία του ΙΚΑ, του ΟΑΕΕ και του ΟΓΑ, της ΑΕΔΑΚ ασφαλιστικών οργανισμών και της ΕΔΕΚΤ, την ένταξη στη νέα εταιρεία του συνόλου της κινητής περιουσίας των ασφαλιστικών οργανισμών αλλά και την επέκταση της δραστηριότητάς της, ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται αποθεματικά και άλλων οργανισμών, όπως πανεπιστήμια, νοσοκομεία, ιδρύματα κ.λπ.

Μετά την ολοκλήρωση των τεσσάρων βασικών λειτουργιών ενός ασφαλιστικού οργανισμού, της είσπραξης εισφορών, της απόδοσης παροχών, της εξυπηρέτησης των πολιτών και της διαχείρισης των οικονομικών, θα έχει στην πράξη ολοκληρωθεί η διοικητική και εν μέρει η λειτουργική ενοποίηση.

Όσο για την εφαρμογή ενός ενιαίου θεσμικού πλαισίου που θα διέπει το σύνολο των ασφαλισμένων, όπως δείχνει το παράδειγμα του ΕΤΕΑ, η λύση περνά μέσα από την καθιέρωση ενός Κοινού Κανονισμού Ασφάλισης.

Και μπορεί στην παρούσα φάση η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας να υποστηρίζει ότι οι ενοποιήσεις θα είναι μόνο διοικητικές, όμως οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν πως στόχος είναι οι ενιαίοι όροι και οι προϋποθέσεις ασφάλισης, που οδηγούν σε ενιαίο ύψος παροχών.

Μπούσουλας σε αυτές τις αλλαγές θα είναι το ΙΚΑ, με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι οι περικοπές σε ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων που προέρχονται από άλλα ταμεία πρέπει να θεωρούνται δεδομένες.