Ο αγωγός IGB και τα πολιτικά παιχνίδια από τη Βουλγαρία

Με πολιτική χροιά «ενδύει», πλέον, η Βουλγαρία το θέμα του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου IGB, η ολοκλήρωση του οποίου από τα τέλη του 2021 μετατίθεται για την άνοιξη του 2022.

Η βουλγαρική πλευρά των μετόχων έθεσε, αρχικά, στο διοικητικό συμβούλιο της κοινής εταιρείας ICGB AD, που «τρέχει» το έργο, θέμα ενεργοποίησης της ρήτρας έγκαιρης παράδοσης στη σύμβαση με την κατασκευαστική AVAX. Δεν βρήκε, όμως, ευήκοα ώτα στους συνεταίρους της, ΔΕΠΑ και Edison, και τώρα επιστρατεύεται η βουλγαρική κυβέρνηση, η οποία, διά στόματος του υπουργού Ενέργειας Αλεξάντερ Νικολόφ, απείλησε από το βουλγαρικό κοινοβούλιο, στις 6 Ιανουαρίου, μέχρι και με την έκπτωση της AVAX και την αναζήτηση νέας κατασκευάστριας εταιρείας.

Κι όλα αυτά όταν είχε προηγηθεί λίγο πριν από τα Χριστούγεννα συνάντηση στη Σόφια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον ομόλογό του Κιρίλ Πέτκοφ, στην οποία (δόθηκε προς τα έξω η εικόνα) συνομολόγησαν τη γρήγορη αποπεράτωση του αγωγού.

Το παρασκήνιο της υπόθεσης

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, η βουλγαρική πλευρά δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά της μετά την ανάληψη της κατασκευής του IGB από ελληνική κατασκευαστική εταιρεία. Παρά το γεγονός, όπως λένε οι ίδιες πληροφορίες, ότι βουλγαρικές εταιρείες πρόσφεραν μεγαλύτερο τίμημα, επιλέχθηκε ως ανάδοχος η AVAX, με μικρότερο τίμημα. «Δεν το χώνεψαν ποτέ αυτό», τονίστηκε από πηγή με άριστη γνώση των τεκταινόμενων.

Η AVAX ξεκίνησε την κατασκευή του αγωγού, συνολικής έκτασης περίπου 182 χλμ., το καλοκαίρι του 2019. Ο IGB έχει σημείο εκκίνησης την Κομοτηνή και καταλήγει στη Στάρα Ζαγκόρα. Τα 31 χλμ. είναι επί ελληνικού εδάφους.

Ο IGB θα συνδεθεί στη χώρα μας με τον TAP, μέσω του οποίου οι Βούλγαροι θα προμηθεύονται φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Η ετήσια δυναμικότητά του ανέρχεται στα 3 δισ. κ.μ., με δυνατότητα να φθάσει στα 5 δισ. κ.μ.

Ευθύνη για το έργο έχει η ICGB AD, με έδρα τη Σόφια της Βουλγαρίας. Μέτοχοί της είναι με 50% η Bulgarian Energy Holding (ελέγχεται κατά 100% από το Υπουργείο Ενέργειας της Βουλγαρίας) και με 50% η IGI Poseidon (ελέγχεται ισομερώς από ΔΕΠΑ και Edison).

Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του αγωγού στη συμφωνημένη προθεσμία, στα τέλη του 2021, αποδίδεται από την ελληνική πλευρά στην πανδημία, που είχε ως αποτέλεσμα να πάει πίσω η παράδοση των υλικών, γι’ αυτό και η AVAX ζήτησε παρατάσεις για την παράδοση του έργου. Αυτό είπε και ο κ. Μητσοτάκης στον κ. Πέτκοφ.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, το 2021 ήταν μια χρονιά αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων στη Βουλγαρία, με τη νέα κυβέρνηση να αναλαμβάνει τα καθήκοντά της μόλις στις 13 Δεκεμβρίου. Συνεπώς, όπως εκτιμάται, η αστάθεια μηνών στη γείτονα δεν επέτρεψε να προχωρούν και μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων σε σχέση με τον αγωγό, συμπεριλαμβανομένων και ρυθμιστικών.

Η νέα κυβέρνηση ήρθε αντιμέτωπη με τη διαχείριση της ενεργειακής κρίσης, τις υψηλές τιμές ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά της χώρας και είναι σαφές ότι θα αναζητούσε τη δική της… Ιφιγένεια. Καθώς είναι ενεργειακά εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο, μέσω του Turk Stream, απέδωσε τα χαμένα οφέλη της από το φθηνότερο αζέρικο αέριο στην καθυστέρηση του IGB.

Να σημειωθεί ότι η σύμβαση με την Gazprom, που έληγε στα τέλη του 2021, ανανεώθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, με τους ίδιους όρους που πήρε και η ελληνική πλευρά. Τιμολόγηση κατά 80% από το Ολλανδικό TTF και 20% βάσει των διεθνών τιμών του πετρελαίου.

Όμως, η συμφωνία που έχει κάνει η Βουλγαρία με το Αζερμπαϊτζάν προβλέπει παραδόσεις 1 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να πάρει μεγαλύτερες, σε τιμή πολύ φθηνότερη του ρωσικού αερίου. Γι’ αυτό και ο Βούλγαρος υπουργός Ενέργειας «σήκωσε ψηλά» στο κοινοβούλιο τις απώλειες των 750.000 ευρώ την ημέρα από την καθυστέρηση της λειτουργίας του IGB, ενώ για το σύνολο του 2021 τα υπολόγισε σε 250 εκατ. ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα, η βουλγαρική πλευρά εμφανίζεται αδιαπραγμάτευτη για δύο θέματα. Πρώτον, να επιβληθούν πρόστιμα στην AVAX για την αθέτηση της έγκαιρης παράδοσης του έργου και δεύτερον, να ξεκινήσει η εμπορική λειτουργία του IGB από την 1η Ιουλίου φέτος, για να προλάβει την επόμενη περίοδο θέρμανσης. Πάντα, υπό την απειλή, να κηρυχθεί έκπτωτη από το έργο η AVAX. Μία απειλή που τείνει να εκληφθεί ως «κούφια», γιατί αν υλοποιηθεί, θα οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του αγωγού, όπως λένε καλά γνωρίζοντες.

Σε κάθε περίπτωση, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Euro2day.gr, την απόφαση για την επιβολή προστίμων στην AVAX πρέπει να λάβει η ICGB AD. Το όλο θέμα απασχόλησε το 8μελές διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας (4 Βούλγαροι, 2 από ΔΕΠΑ και 2 από Edison), ωστόσο, δεν κατέστη δυνατό να ληφθεί απόφαση.

Η πλευρά ΔΕΠΑ-Edison τάχθηκε υπέρ μιας συμβιβαστικής λύσης, που θα καθορίζει ένα δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για την κατασκευαστική εταιρεία, χωρίς πρόστιμα σε αυτή τη φάση. Με αυτήν τη θέση αντιτάχθηκε σφόδρα η βουλγαρική πλευρά, η οποία έκανε την προηγούμενη εβδομάδα και ένα ακόμη βήμα, απαιτώντας να κηρυχθεί έκπτωτη η AVAX.

«Το χοντραίνουν το θέμα», είπε στο Euro2day.gr πηγή με άριστη πληροφόρηση. Το δ.σ. της ICGB θα ασχοληθεί εκ νέου με το θέμα αυτό, χωρίς, όμως, να μπορεί να γίνει πρόβλεψη για τι θα γίνει τελικά, ιδίως μετά τις εμπρηστικές δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων στο Βουλγαρικό Κοινοβούλιο.

Τι λέει η AVAX

Καθυστερήσεις που αποδίδονται εξ ολοκλήρου στην αναταραχή που προκάλεσε η πανδημία, αναγνωρίζει η διοίκηση της AVAX όσον αφορά την ολοκλήρωση του κατασκευαστικού έργου του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB.

Η εταιρεία βρίσκεται σε συνεργασία με τον διαχειριστή του αγωγού ICGB ήδη από το α’ εξάμηνο του 2021, οπότε ενέσκηψαν οι πρώτες δυσκολίες που αφορούσαν στη διαθεσιμότητα του ανθρώπινου δυναμικού (νοσήσεις, 15νθήμερες καραντίνες κ.ο.κ.), ενημερώνοντας ως προς την πορεία των εργασιών.

Στο ίδιο πλαίσιο, η AVAX ενημέρωσε για τις καθυστερήσεις παραδόσεων πρώτων υλών -που πύκνωσαν στο β’ εξάμηνο του 2021-, προειδοποιώντας για τη μη παράδοση του κατασκευαστικού σκέλους του αγωγού στην προβλεπόμενη ημερομηνία (τέλη Δεκεμβρίου 2021) κατά τη συμβατική της υποχρέωση.

Ωστόσο, όπως αρμοδίως αναφέρουν πηγές προσκείμενες στον ελληνικό όμιλο, το νέο χρονοδιάγραμμα προβλέπει την παράδοση του έργου έως το τέλος του α’ τετραμήνου του 2022, αν όχι μέσα στον προσεχή Μάρτιο. Πράγμα που σημαίνει ότι θα απαιτηθεί στη συνέχεια περίοδος δοκιμαστικής λειτουργίας, άρα τίθεται εν αμφιβόλω η έναρξη λειτουργίας του τον Ιούλιο.

Οι ίδιες πηγές διαψεύδουν δε κατηγορηματικά την επιβολή προστίμων εκ μέρους του βουλγαρικού παράγοντα προς τον όμιλο, καθώς αφενός δεν έχει κινηθεί καμιά σχετική διαδικασία, ενώ η ICGB -ως διαχειριστής του αγωγού- βρίσκεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με τον ανάδοχο και κατασκευαστή του έργου.

Στον αντίποδα των παραπάνω, σημειώνεται δε πως ούτε η AVAX έχει ενεργοποιήσει τις προβλεπόμενες ρήτρες «ανωτέρας βίας» (force majeure) που διαπνέουν αντίστοιχες συμβάσεις.

Σημειώνεται πως η AVAX έχει ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος του έργου που ανέλαβε τον Μάιο του 2019 μετά από σχετικό διεθνή διαγωνισμό, στον οποίο πλειοδότησε με προσφορά ύψους 144,85 εκατομμυρίων ευρώ.
Υπενθυμίζεται πως το συνολικό κόστος κατασκευής του IGB αγγίζει τα 240 εκατ. ευρώ και η χρηματοδότησή του προέρχεται τόσο από άμεσα κεφάλαια της κοινοπραξίας ICGB με 46 εκατ. ευρώ, 45 εκατ. ευρώ από το European Energy Programme for Recovery (EEPR), 110 εκατ. ευρώ από δάνειο της ΕΤΕπ και 39 εκατ. ευρώ από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Καινοτομία και Ανάπτυξη» 2014-2020 της Ε.Ε., μέσω του βουλγαρικού προϋπολογισμού.