Στο χείλος του γκρεμού η ελληνική γουνοποιία

Για δεκαετίες στο εργαστήριο του Αντώνη Δήσιου αντηχούσαν οι ραπτομηχανές που έραβαν γούνινα παλτό για τους πλούσιους Ρώσους αγοραστές. Αλλά τον Μάρτιο, οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία έκλεισαν την επιχείρηση εν μια νυκτί. Έτσι ξεκινά το οδοιπορικό του στην Καστοριά το Reuters, αναζητώντας τα ίχνη ενός κλάδου της ελληνικής οικονομίας που πνέει τα λοίσθια.

Εκατοντάδες επιχειρήσεις γούνας στην παραλίμνια ελληνική πόλη απαγορεύτηκε να εξάγουν στη Ρωσία, την κύρια αγορά για την ελληνική βιομηχανία γούνας. Χωρίς εγχώρια αγορά, ο Δήσιος έστειλε τους 23 εργάτες του στο σπίτι και οι αποθήκες του γέμισαν εκατοντάδες απούλητα ενδύματα.

«Αυτή η πόλη περνάει τα χειρότερά της», λέει από το σιωπηλό εργαστήρι του. «Είμαστε σε απόγνωση».

Δείχνοντας ένα παλτό που, όπως είπε, κόστισε 30.000 ευρώ για να φτιαχτεί, χρησιμοποιώντας μια από τις πιο ακριβές γούνες στον κόσμο, τη ρωσική σαμπούλα, ζητά από την ΕΕ να εξαιρέσει τον κλάδο από τις κυρώσεις.

«Πρέπει να μας αφήσουν ελεύθερους. Αλλιώς, ας έρθουν να τις πάρουν και να τις πουλήσουν οι ίδιοι», λέει.

Η Καστοριά είναι το κέντρο μιας υπεραιωνόβιας βιομηχανίας στην Ελλάδα, το τελευταίο εναπομείναν κέντρο παραγωγής γούνας στην Ευρώπη, ενώ η Ελλάδα είναι και μια από τις λίγες χώρες της ΕΕ όπου εξακολουθεί να επιτρέπεται η εκτροφή γουνοφόρων ζώων, παρά τις πιέσεις από φιλοζωικές οργανώσεις σε εσωτερικό και εξωτερικό.

Με την κατάρρευση της τεράστιας βιομηχανίας γούνας στη Δανία μετά τη μαζική σφαγή βιζόν λόγω κορωνοϊού, οργανώσεις για τα δικαιώματα των ζώων ελπίζουν ότι η αποκοπή από τη ρωσική αγορά θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της ευρωπαϊκής αγοράς γούνας, η οποία έχει ήδη συρρικνωθεί δραστικά ως απάντηση στις εκστρατείες για την καλή διαβίωση των ζώων.

Και καθώς όλο και περισσότεροι μεγάλοι οίκοι μόδας, όπως οι Gucci και Prada, δεσμεύονται να μη χρησιμοποιούν αληθινή γούνα στο μέλλον, ακτιβιστές λένε ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν να επιταχύνουν την παρακμή μιας βιομηχανίας που χαρακτηρίζουν «ηθικά χρεοκοπημένη».

«Οι Ρώσοι ήταν παραδοσιακά μεγάλοι αγοραστές. Ο πόλεμος προφανώς το σταμάτησε αυτό, και είναι εξαιρετικό», δήλωσε ο Mark Glover, εκπρόσωπος της Fur Free Alliance, συνασπισμού περισσότερων από 50 ομάδων προστασίας ζώων σε όλο τον κόσμο.

Κλάδος που πνέει τα λοίσθια

Το πλήγμα στο ελληνικό εμπόριο γούνας απηχεί απώλειες και σε άλλους τομείς, όπως η γεωργία, από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος. Αλλά πουθενά δεν είναι τόσο έντονο το πρόβλημα όσο στην Καστοριά, η οποία επέζησε της καταστροφικής δεκαετούς οικονομικής κρίσης στη χώρα χάρη στις εξαγωγές γούνας, συνεχίζει το Reuters.

Ένας πολυσύχναστος κεντρικός δρόμος της πόλης ονομάζεται Λεωφόρος Γουναράδων, ενώ τα γύρω σοκάκια είναι γεμάτα μπουτίκ γούνας που έχουν κλείσει πλέον, με ταμπέλες στα ρωσικά και στα ελληνικά.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 το επιχειρηματικό μοντέλο της περιοχής είχε επικεντρωθεί σε πλούσιους Ρώσους αγοραστές. Η Ελληνική Ομοσπονδία Γούνας, με έδρα στην Καστοριά, υποστηρίζει ότι οι προσπάθειες διείσδυσης σε νέες αγορές - όπως η Νότια Κορέα - προϋποθέτουν μια δύσκολη μάχη.

Οι κυρώσεις απαγορεύουν επίσης στα καταστήματα να πωλούν σε Ρώσους τουρίστες στην Ελλάδα, επειδή η γούνα θεωρείται προϊόν πολυτελείας.

«Πάμε όπου μας ζητούν. Δεν είμαστε σαν τα μήλα. Δεν μπορούμε απλά να βρούμε μια νέα αγορά, πρέπει να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις», δήλωσε ο πρόεδρος της ομοσπονδίας Απόστολος Τσούκας.

«Είναι θέμα χρόνου να κλείσουν οι επιχειρήσεις, όση βοήθεια κι αν λάβουν από το κράτος».

Μέχρι στιγμής, οι περίπου 2.000 επιχειρήσεις της χώρας, κυρίως οικογενειακές, που απασχολούν περίπου 4.000 άτομα σύμφωνα με την ομοσπονδία, έχουν υποστηριχθεί από κρατική βοήθεια που τους επιτρέπει να αποφύγουν τις απολύσεις. Το μέτρο, που ισχύει για τρεις μήνες έως τον Σεπτέμβριο, επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αναστείλουν τις συμβάσεις του 80% των εργαζομένων τους, οι οποίοι θα λαμβάνουν κρατικά επιδόματα.

Τα γούνινα ενδύματα συγκαταλέγονται στις 10 κορυφαίες εξαγωγές της Ελλάδας, καταγράφοντας μείωση τα τελευταία χρόνια. Οι εξαγωγές στη Ρωσία έφτασαν πέρυσι τα 14 εκατ. ευρώ, έναντι 55 εκατ. ευρώ το 2017, ενώ ο αριθμός των εκτροφείων μινκ μειώθηκε σε 92 το 2020 από 131 το 2018.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Καστοριά τον Ιούνιο, ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος είπε ότι η βιομηχανία «θα υποστηριχθεί – και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να παραμείνει βιώσιμη», αλλά αναγνώρισε την ανάγκη για στροφή και σε άλλες δραστηριότητες.

«Η ελληνική κυβέρνηση κάνει σοβαρό λάθος υπολογισμό συνεχίζοντας να υποστηρίζει τον κλάδο», δήλωσε ο Jo Swabe, διευθυντής ευρωπαϊκών υποθέσεων στην οργάνωση Humane Society International. «Είναι ένας τομέας που πεθαίνει ούτως ή άλλως», είπε.

Βέβαια, οι παραδοσιακοί γουναράδες της χώρας δεν μπορούν να το καταπιούν εύκολα αυτό. 

«Αν έμπαινες εδώ, υπήρχε τόσος θόρυβος από τις ραπτομηχανές και τους ανθρώπους που δούλευαν», είπε ο 84χρονος Χρήστος Παπαδόπουλος, που δεν μπορούσε να θυμηθεί αντίστοιχη κρίση στα 67 του χρόνια στην επιχείρηση.

«Τελειώσαμε», μονολογεί όρθιος στο άδειο εργαστήρι του. «Αποφεύγω να κατέβω εδώ κάτω. Θα πάθω καρδιακή προσβολή».