Στουρνάρας: Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τη μεταβλτητότητα για την οικονομία

Τόσο τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, όσο και η πράσινη μετάβαση, έχουν σημαντικές μακροοικονομικές επιπτώσεις και δεν αποτελούν πρόβλημα κάποιου μακρινού μέλλοντος, υπογράμμισε ο Γιάννης Στουρνάρας στην ομιλία του κατά την αναγόρευσή του σε επίτημο Διδάκτορα του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών.

Οπως τόνισε ο διοικητής της ΤτΕ, στόχος της νομισματικής πολιτικής είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών μεσοπρόθεσμα, ωστόσο, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τόσο βραχυχρόνια, όσο και μακροχρόνια τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη, καθιστώντας ολοένα και πιο δύσκολη τη σωστή αξιολόγηση των οικονομικών προοπτικών και ακολούθως τη χάραξη κατάλληλης νομισματικής πολιτικής από τις Κεντρικές Τράπεζες.

Σε γενικές γραμμές, σημείωσε ο κεντρικός τραπεζίτης, αναμένουμε αύξηση της μεταβλητότητας των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών, όπως ο πληθωρισμός και ο ρυθμός ανάπτυξης, κάτι που δημιουργεί μεγαλύτερη αβεβαιότητα στις προβλέψεις μας σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και εντέλει στη χάραξη της νομισματικής πολιτικής. Η κατανόηση, λοιπόν, των μακροοικονομικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι απαραίτητη για να αξιολογήσουμε πώς θα επηρεαστεί ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και συνεπώς η επίτευξη του στόχου μας για σταθερότητα των τιμών.

Σύμφωνα με μελέτες, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ μειώνεται κατά περισσότερο από 0,5 ποσοστιαίες μονάδες από ακραία καιρικά φαινόμενα τη χρονιά που αυτά συμβαίνουν. Ακόμα κι αν σταδιακά η παραγωγή ανακάμπτει, η αυξημένη αβεβαιότητα επηρεάζει τις καταναλωτικές και επενδυτικές επιλογές, την παραγωγικότητα της εργασίας και την απασχόληση, με πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα.

Παράλληλα, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα μετριασμού του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, θα συνεχίσουν να κλιμακώνονται οι χρόνιες επιπτώσεις, επιφέροντας επιπλέον ζημιές στην οικονομία, ενώ θα απαιτούνται ακόμα μεγαλύτερα κεφάλαια για επενδύσεις προσαρμογής. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας τους καλοκαιρινούς μήνες ασκεί ανοδικές πιέσεις στις τιμές των τροφίμων, ιδιαίτερα στις θερμότερες χώρες. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, με αυξημένη μεταβλητότητα και κινδύνους για τη διαμόρφωση των τιμών, η συγκράτηση των πληθωριστικών προσδοκιών κοντά στο στόχο μας γίνεται πιο δύσκολη.

Επιπρόσθετες επιπτώσεις στο προϊόν και τον πληθωρισμό αναμένονται και από την πράσινη μετάβαση. Μέτρα και πολιτικές προς καθαρές μηδενικές εκπομπές περιλαμβάνουν διαφορετικούς συνδυασμούς φορολογίας, επιδοτήσεων, κανονισμών κ.λπ. Για παράδειγμα, η τιμή του άνθρακα (είτε αυτή ορίζεται μέσω φόρου, είτε με άλλα μέσα) μπορεί να χρειαστεί να αυξηθεί σημαντικά.

Αυτό μπορεί, ceteris paribus, να ωθήσει υψηλότερα τον πληθωρισμό, απαιτώντας μια πιο περιοριστική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής για την επίτευξη του στόχου πληθωρισμού. Η επίδραση στον πληθωρισμό από τις επενδύσεις, σε νέες πιο πράσινες τεχνολογίες αλλά και από την υποβάθμιση του λιγότερο ενεργειακά αποδοτικού κεφαλαίου, είναι αβέβαιη. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν διαφορετικές και αμφίρροπες δυνάμεις στο μακροπρόθεσμο επιτόκιο ισορροπίας. Ο καθορισμός αξιόπιστων και αποτελεσματικών πολιτικών μετάβασης αλλά και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της σχετικής αβεβαιότητας, αλλά και για την κατάλληλη και ομαλή προετοιμασία των οικονομικών παραγόντων.

Ο κεντρικός τραπεζίτης κατέληξε πως οι δράσεις για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μπορούν να αποτελέσουν όμως και μια ευκαιρία εάν αντιμετωπιστούν ως επενδύσεις που θα φέρουν νέες, πιο αποτελεσματικές και περισσότερο βιώσιμες μορφές ανάπτυξης, προς μια πιο ανθεκτική και πράσινη οικονομία. H χρηματοδότηση αυτών των επενδύσεων αποτελεί ευκαιρία και για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την αποδοτικότερη αξιοποίηση των αποταμιεύσεων των Ευρωπαίων πολιτών.