Σε αχαρτογράφητα νερά βαδίζει η εγχώρια αγορά ενέργειας, που φοβάται όλο και περισσότερο ένα εκρηκτικό κοκτέιλ αυξήσεων στην αντλία, στο φυσικό αέριο και στο ρεύμα, με το βλέμμα φυσικά στο Ιράν και το κατά πόσο θα ενεργοποιήσει την απειλή να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ.
Και όλα αυτά ενώ οι επιπτώσεις από τον αντίκτυπο της σύγκρουσης αποτυπώνονται ήδη στις μεταφορές με νέες αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων. Στην αντλία θα περάσουν σήμερα και αύριο οι τελευταίες τιμές προμήθειας από τα διυλιστήρια, που υπολογίζονται αθροιστικά σε περίπου 2 λεπτά το λίτρο για τη βενζίνη και σε 3-4 λεπτά για το ντίζελ κίνησης.
Σε αυτή την περίπτωση, η μέση τιμή της αμόλυβδης θα διαμορφωθεί σε πάνω από 1,77 ευρώ το λίτρο πανελλαδικά, ενώ το ντίζελ στο 1,55 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι πριν καν μπούμε στην καρδιά του καλοκαιριού και χωρίς να έχουν επιβεβαιωθεί τα πλέον δυσμενή σενάρια, η βενζίνη έχει «καβαλήσει» τα 2 ευρώ στις Κυκλάδες, ενώ κοντά σ' αυτά τα επίπεδα κινούνται και τα Δωδεκάνησα.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι μετά την αμερικανική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν που άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στη σύγκρουση, τα πάντα είναι πιθανά: Από μια απότομη αρχική αντίδραση των τιμών του πετρελαίου -άνοιξε σήμερα στα 81,40 δολ. στο Λονδίνο- και του φυσικού αερίου, που στη συνέχεια θα εξορθολογιστούν μέχρι ένα θερινό ράλι άγνωστης διάρκειας στο σενάριο που η πληγωμένη Τεχεράνη ενεργοποιήσει το πανίσχυρο όπλο που έχει στα χέρια της, δηλαδή κλείσει τα Στενά του Ορμούζ.
Αν και η χθεσινή έγκριση από το ιρανικό κοινοβούλιο να κλείσουν τα Στενά, απ’ όπου διέρχεται το 20% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου και αερίου δεν είναι τελική, καθώς πρέπει να οριστικοποιηθεί από το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφάλειας της χώρας, είναι προφανές ότι τον τόνο δίνουν τα χειρότερα σενάρια.
«Τα πάντα σκιάζουν ο φόβος και το speculation, έτσι θα πρέπει να ερμηνευτούν και οι όποιες αυξήσεις δούμε από σήμερα στις διεθνείς τιμές», σημειώνει παράγοντας του χώρου, εν αναμονή των αποφάσεων της Τεχεράνης.
Ο αντίκτυπος στην αντλία
Κρίνοντας από τα μέχρι τώρα δεδομένα και χωρίς να μπορεί κανείς να υπολογίσει τι θα συμβεί αν γίνει πράξη ο φόβος των παγκόσμιων αγορών -πετρέλαιο στα 90 δολάρια βλέπει σε ένα τέτοιο σενάριο η Citigroup και πάνω από τα 100 δολάρια η JP Morgan Chase-, η εικόνα διαμορφώνεται ως εξής:
Στην αντλία, ο αντίκτυπος των εξελίξεων είναι ήδη εμφανής. Συνυπολογίζοντας τις αυξήσεις της προηγούμενης εβδομάδας μαζί με αυτές που αναμένεται να φανούν στο επόμενο διήμερο, έχουμε μια άνοδο για τις βενζίνες κοντά στα 4 λεπτά, και για το πετρέλαιο κίνησης κοντά στα 7 λεπτά, επίπεδα που θεωρούνται φυσιολογικά από την αγορά, δεδομένης της μεγάλης αστάθειας διεθνώς.
Οι εξελίξεις προοιωνίζουν καλοκαίρι με υψηλότερες τιμές στα καύσιμα, ακόμη και αν δεν επιβεβαιωθούν τα χειρότερα σενάρια. Διότι, όπως σημειώνει και άνθρωπος του χώρου, «οι τιμές εύκολα ανεβαίνουν, δύσκολα πέφτουν, ειδικά σε περίοδο υψηλής ζήτησης, όπως στην καρδιά της τουριστικής σεζόν».
Φόβοι για το φυσικό αέριο
Στο μέτωπο του φυσικού αερίου, η αγορά εκτιμά ότι οι εξελίξεις των τελευταίων 24ωρων θα αποτυπωθούν αναπόφευκτά στον δείκτη του TTF, ο οποίος έκλεισε την Παρασκευή στα 40,9 €/MWh, με εβδομαδιαία άνοδο 8%. Τα επίπεδα είναι κοντά στα υψηλότερα των τελευταίων 11 εβδομάδων.
Τυχόν κλείσιμο των Στενών θα ήταν καταστροφικό για τις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου, προειδοποιεί μιλώντας στο montelnes.com η Laura Page, επικεφαλής LNG αναλύτρια στο Kpler. «Οι τιμές θα εκτοξευθούν και η Ευρώπη θα δει «μια μάχη για τα φορτία», ενώ προσπαθεί να ξαναγεμίσει τις αποθήκες της ενόψει του χειμώνα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Γρίφος τα τιμολόγια ρεύματος για τον Ιούλιο
Στα καθ’ ημάς, το ερώτημα είναι τι μπορεί να σημαίνει μια τυχόν άνοδος στο φυσικό αέριο για τα τιμολόγια ρεύματος του Ιουλίου που ανακοινώνουν οι πάροχοι σε μια εβδομάδα. Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τις διακυμάνσεις των επόμενων ημερών, όπως λέει στέλεχος μεγάλης εταιρείας, έχει ωστόσο τη σημασία του ότι ήδη ο μέχρι σήμερα μέσος όρος στην αγορά χονδρικής για τον Ιούνιο κινείται στα 83,22 €/MWh, ελαφρώς πάνω από το κλείσιμο του Μαΐου (81,9 €/ MWh).
Ενόψει Ιουλίου ο κίνδυνος εδώ είναι διπλός. Το εφιαλτικό σενάριο θα ήταν ο συνδυασμός να κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ, με ό,τι αυτό θα προκαλέσει στις τιμές του φυσικού αερίου, και να ενσκήψει ταυτόχρονα ένας ισχυρός καύσωνας στη ΝΑ Ευρώπη, φέρνοντας στην επιφάνεια τις γνωστές δομικές της αδυναμίες: Τα πολύ χαμηλά υδροηλεκτρικά αποθέματα, τις περιορισμένες διασυνδέσεις, τη μειωμένη τους χωρητικότητα και την απουσία επενδύσεων σε ευελιξία, δηλαδή όλα εκείνα τα «εύφλεκτα υλικά», για τα οποία δεν έχει αλλάξει το παραμικρό από πέρυσι.
Σε μια τέτοια συγκυρία, μένει να φανεί το πώς θα λειτουργήσει η περίφημη ομάδα κρούσης Task Force που συστάθηκε πρόσφατα από την Κομισιόν για τον έλεγχο των απότομων διακυμάνσεων στο ρεύμα. «… Πριν το τέλος Ιουνίου θα γίνει για πρώτη φορά η σύγκληση αυτής της ομάδας εργασίας, του Task Force, της Ομάδας Κρούσης, για να δούμε επιτέλους πώς λειτουργεί αυτός ο ενεργειακός αλγόριθμος στην Ευρώπη και γιατί η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Ελλάδα έχουν πάντα υπερδιπλάσιες τιμές από τις χώρες του Βορρά», ανέφερε χθες ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου.
Τα μηνύματα από τα παράγωγα
Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο φόβος μιας κρίσης διάρκειας σε αντλία, φυσικό αέριο και ρεύμα σκιάζει την αγορά ενέργειας, χωρίς να έχουμε ακόμη μπει για τα καλά στο καλοκαίρι. Και ενώ οι πρώτες επιπτώσεις αποτυπώνονται ήδη στην αντλία, η αγορά του ρεύματος ξαναγράφει τα σενάρια για τα τιμολόγια, με τα καμπανάκια από την αγορά των παραγώγων να δείχνουν ανοδικές τάσεις.
Τα τελευταία στοιχεία από το ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ενέργειας δείχνουν πράξεις στην ελληνική αγορά στα 90,22 €/MWh για τον Ιούνιο, που εκτινάσσονται στα 129,50 €/MWh για τον Ιούλιο και ανεβαίνουν στα 131,79 €/MWh για τον Αύγουστο. Στην πάντα «επικίνδυνη» Ουγγαρία, απ’ όπου και ξεκίνησε η περυσινή κρίση, από 87,78 €/MWh για τον Ιούνιο, οι πράξεις απογειώνονται στα 129,53 €/MWh για τον Ιούλιο και στα 132,07 €/MWh για τον Αύγουστο.
Οσο για τη Νο 1 ευρωπαϊκή αγορά, τη γερμανική, που μπορεί να κινείται πιο συγκρατημένα από πολλές άλλες, ωστόσο έχει και μεγαλύτερο βάθος, τα νούμερα δείχνουν άνοδο όχι μόνο για το καλοκαίρι αλλά και για τον προσεχή χειμώνα. Οι πράξεις για τον Ιούλιο κινούνται στα 82,73 €/MWh, για τον Αύγουστο στα 88,63 €/MWh, για τον Σεπτέμβριο στα 97,64 €/MWh, για τον Οκτώβριο στα 98,17 €/MWh και για τον Νοέμβριο στα 109,12 €/MWh.