Τι αλλάζει στην έκδοση Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης

Σημαντικές τροποποιήσεις στην έκδοση και ενεργοποίηση του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) μέσω της ηλεκτρονικής πύλης gov.gr προβλέπει νέα τροπολογία που κατατέθηκε σε νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας.

Η τροπολογία προβλέπει επίσης νέα κριτήρια για την απόδοση ΑΜΚΑ σε άτομα με νόμιμη παραμονή στη χώρα, χωρίς να απαιτείται άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Αναλυτικά, οι αλλαγές στο καθεστώς απόδοσης και διαχείρισης του ΑΜΚΑ έχουν σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, στόχο την ψηφιοποίηση, απλοποίηση και ενίσχυση της διαφάνειας στη διαδικασία έκδοσης και ενεργοποίησης του ΑΜΚΑ.

Με τη ρύθμιση καθίσταται πλέον εφικτή η πρόσβαση των δικαιούχων στην εφαρμογή του Εθνικού Μητρώου Ασφαλισμένων, Εργοδοτών και Συνταξιούχων (ΑΜΚΑ – ΕΜΑΕΣ) και μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr, με χρήση ταυτοποίησης δύο παραγόντων.

Παράλληλα, θεσπίζεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης για την έκδοση, ενεργοποίηση ή επικαιροποίηση του ΑΜΚΑ, χωρίς την υποχρέωση φυσικής παρουσίας στα ΚΕΠ ή σε άλλη αρμόδια υπηρεσία.

Η τροπολογία προβλέπει επίσης νέα, ευέλικτα κριτήρια για την απόδοση ΑΜΚΑ σε άτομα με νόμιμη παραμονή στη χώρα, χωρίς να απαιτείται άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας, ενώ επιτρέπει τη χορήγηση αριθμού και σε έμμεσα ασφαλισμένους, όπως ανήλικα εξαρτώμενα μέλη.

Προβλέπεται επίσης η μετατροπή υφιστάμενων προσωρινών αριθμών σε ΑΜΚΑ, διευκολύνοντας την ενοποίηση και καθαρότητα του μητρώου.

Στην πράξη, στόχος της ρύθμισης είναι η επικαιροποίηση του νομοθετικού πλαισίου έκδοσης του ΑΜΚΑ με γνώμονα την απλούστευση και την επιτάχυνση της διαδικασίας έκδοσης, καθώς και η ενεργοποίηση και επικαιροποίηση των στοιχείων του Εθνικού Μητρώου Ασφαλισμένων, Εργοδοτών, Συνταξιούχων (ΑΜΚΑ - ΕΜΑΕΣ).

Ετσι, αφενός παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης ΑΜΚΑ από τον ίδιο τον δικαιούχο, με χρήση ηλεκτρονικών υπηρεσιών και χωρίς ανάγκη φυσικής παρουσίας σε σημείο εξυπηρέτησης, αφετέρου τροποποιούνται οι προϋποθέσεις έκδοσης ΑΜΚΑ, προκειμένου να καταστεί εφικτή η έκδοση ανενεργού ΑΜΚΑ για όσους έχουν δικαίωμα νόμιμης παραμονής στη χώρα.

Παράλληλα, επιδιώκεται με αυτόν τον τρόπο να αντιμετωπιστούν και φαινόμενα έκδοσης ΑΜΚΑ με πλαστά ή ψευδή δικαιολογητικά, και εξειδικεύεται η νομοθετική εξουσιοδότηση για τη ρύθμιση ειδικότερων, τεχνικών ή άλλων, θεμάτων, όπως η μετατροπή λοιπών αριθμών ταυτοποίησης, δηλαδή του Προσωρινού Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΠΑΜΚΑ), του Προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΥΠΑ) και του Προσωρινού Αριθμού Υγειονομικής Περίθαλψης Κρατουμένου (ΠΑΥΠΕΚ], σε ΑΜΚΑ.

Η προτεινόμενη διάταξη τροποποιεί το άρθρο 153 του Νόμου 3655/2008, το οποίο πλέον ορίζει τα εξής:

«Άρθρο 153

Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.)

1. Ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης αποτελεί υποχρεωτικό αριθμό εργασιακής και ασφαλιστικής ταυτοποίησης όλων των φυσικών προσώπων που υπάγονται στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας. Ουδείς δύναται χωρίς ΑΜΚΑ να απασχοληθεί ως μισθωτός ή ως μη μισθωτός, να ασφαλισθεί και να καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές, να δικαιωθεί και να εισπράξει συντάξεις και γενικότερα πάσης φύσεως παροχές, επιδόματα και βοηθήματα, καθώς και να αποκτήσει ασφαλιστική ικανότητα. Ο ΑΜΚΑ αναγράφεται υποχρεωτικά επί όλων των διοικητικών πράξεων, εγγράφων και παραστατικών που σχετίζονται με τις παραπάνω ενέργειες.

2. Κάθε διοικητική διαδικασία σχετική με τον ΑΜΚΑ εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Η απόδοση και επιχειρησιακή διαχείριση του γίνεται από την εταιρεία με την επωνυμία «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε.» (ΗΔΙΚΑ ΑΕ), μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών χορήγησης ΑΜΚΑ. Ως αρμόδιες υπηρεσίες χορήγησης ορίζονται, τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) και ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), με την επιφύλαξη της παρ. 5.

Η εφαρμογή του Εθνικού Μητρώου Ασφαλισμένων, Εργοδοτών, Συνταξιούχων (ΑΜΚΑ - ΕΜΑΕΣ) είναι προσβάσιμη για τους δικαιούχους ΑΜΚΑ και μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ). Η είσοδος στην εφαρμογή πραγματοποιείται μέσω αυθεντικοποίησης του φυσικού προσώπου, σύμφωνα με το άρθρο 24 του ν. 4727/2020 (Α' 184) και με τη χρήση δεύτερου παράγοντα αυθεντικοποίησης.

3. Δικαιούχοι ΑΜΚΑ είναι:

(α) οι Έλληνες πολίτες,

(β) οι πολίτες άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και

(γ) πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι έχουν δικαίωμα νόμιμης παραμονής στην Ελλάδα. Δικαιούχοι είναι και οι ανήλικοι των ανωτέρω κατηγοριών, εφόσον παραμένουν νόμιμα και κατοικούν στη χώρα.

Οι προϋποθέσεις διαπιστώνονται μέσω των απαραίτητων διαλειτουργικοτήτων.

4. Ο ΑΜΚΑ ενεργοποιείται με την απόδειξη της πραγματικής κατοικίας στη χώρα και του δικαιώματος πρόσβασης στην αγορά εργασίας ή του δικαιώματος ή της υποχρέωσης υπαγωγής στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Ο ΑΜΚΑ αδρανοποιείται με τον θάνατο.

Προσοχή όμως. Απενεργοποιείται, όταν παύσουν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του πρώτου εδαφίου και σε κάθε περίπτωση από την απώλεια της νόμιμης παραμονής στη χώρα.

Ενεργοποιείται εκ νέου με την απόδειξη συνδρομής των προϋποθέσεων της παρ. 3 και της παρούσας.

Σε περίπτωση έκδοσης ΑΜΚΑ με ψευδή ή πλαστά δικαιολογητικά, ακυρώνεται.

Σε περίπτωση έκδοσης περισσότερων ΑΜΚΑ για το ίδιο πρόσωπο, διατηρείται μόνον ένας Αριθμός, με ταυτόχρονη ακύρωση κάθε άλλου. Στην περίπτωση αυτή, τα δεδομένα που συνδέονται με τους ακυρωθέντες ΑΜΚΑ αντιστοιχίζονται στον διατηρούμενο ΑΜΚΑ.

5. Με κοινή απόφαση των υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, καθορίζονται η διαδικασία και λοιπές αρμόδιες υπηρεσίες έκδοσης ΑΜΚΑ, οι λεπτομέρειες έκδοσης ΑΜΚΑ σε ανηλίκους δικαιούχους και έμμεσα ασφαλισμένους, τα κριτήρια της νόμιμης παραμονής και κατοικίας στη Χώρα για τον σκοπό της ενεργοποίησης ΑΜΚΑ, τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την απόδειξη αυτών και κάθε άλλο απαραίτητο δικαιολογητικά για την έκδοση, την ενεργοποίηση, την απενεργοποίηση και την αδρανοποίησή του, η αναγκαία διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων των αρμοδίων φορέων για την έκδοση, την ενεργοποίηση, την απενεργοποίηση και την αδρανοποίηση του ΑΜΚΑ, τη μετατροπή Προσωρινού Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΠΑΜΚΑ), Προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ) και Προσωρινού Αριθμού Υγειονομικής Περίθαλψης Κρατουμένου (ΠΑΥΠΕΚ) σε ΑΜΚΑ, οι ειδικές κατηγορίες στις οποίες επιτρέπεται ενεργοποίηση του ΑΜΚΑ χωρίς πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή υπαγωγή στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και κάθε, τεχνικό ή άλλο, θέμα σχετικό με την εφαρμογή του παρόντος.

6. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης καθορίζονται η διαδικασία αίτησης, έκδοσης και ενεργοποίησης και επικαιροποίησης ΑΜΚΑ μέσω της εφαρμογής του ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ από τον δικαιούχο ή από νόμιμο εκπρόσωπο αυτού, σε περίπτωση ανηλικότητας ή έμμεσης ασφάλισης, και ειδικότερα ζητήματα σχετικά με την υλοποίηση του τέταρτου και του πέμπτου εδαφίου της παρ. 2, εξειδικεύονται τα στοιχεία που εμφανίζονται στην εφαρμογή του ΑΜΚΑ - ΕΜΑΕΣ, τα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την επεξεργασία των στοιχείων αυτών και καθορίζονται οι αναγκαίες διαλειτουργικότητες, ιδίως για την άντληση δικαιολογητικών που προβλέπονται σύμφωνα με την κοινή απόφαση που εκδίδεται κατά την παρ. 5, καθώς και κάθε, τεχνικό ή άλλο, θέμα σχετικό με την εφαρμογή του παρόντος.».