Σύνδεσμος Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων: Προτάσεις για το νέο νομοσχέδιο

«Δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της τεχνολογίας των ΜΥΗΕ, της δυσκολίας αδειοδότησης τους και του μικρού ποσοστού που καταλαμβάνουν στο σύνολο της αιτούμενης ισχύος των έργων ΑΠΕ, θεωρούμε ότι οι προτάσεις μας θα συμβάλλουν θετικά στην προσπάθεια του Υπουργείου για αποσυμφόρηση της αγοράς και παράλληλα στην κατεύθυνσή υλοποίησης οικονομικά και ενεργειακά αποδοτικών έργων, πλήρως συμβατών με το υφιστάμενο περιβαλλοντικό πλαίσιο, τα οποία θα συμβάλλουν στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων».

Τα παραπάνω αναφέρει σε επιστολή ο Ελληνικός Σύνδεσμο Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΕΣΜΥΕ), καταθέτωντας παρατηρήσεις στο σχέδιο ν'ομου του υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων [….], επείγουσες διατάξεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές-πολεοδομικές και ενεργειακές ρυθμίσεις».

Αναλυτικά η επιστολή:

«Κύριε Υπουργέ, κα Γενική Γραμματέα,

Άρθρο 137: Εγγυητική Επιστολή Βεβαίωσης Παραγωγού – Προσθήκη άρθρου 11Α στον ν.4685/2020

Με το άρθρο αυτό εισάγεται η απαίτηση εγγυοδοσίας για νέες και υφιστάμενες Βεβαιώσεις έργων Α.Π.Ε. που δε διαθέτουν Οριστική Προσφορά Σύνδεσης (ΟΠΣ).

Ήταν αυτονόητο και είχε επισημανθεί επανειλημμένα από τον ΕΣΜΥΕ καθ’ όλη τη διαδικασία διαβούλευσης του πλαισίου απλοποίησης της διαδικασίας έκδοσης άδειας - βεβαίωσης παραγωγού, ότι η εφαρμογή του συγκεκριμένου πλαισίου απλοποίησης, με την πλήρη απουσία κριτηρίων ελέγχου και αξιολόγησης θα είχε το αποτέλεσμα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σήμερα, αφού έδινε το δικαίωμα υποβολής αιτήσεων έργων στον οποιοδήποτε «είδε φως και μπήκε».

Συγκεκριμένα, δόθηκε η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για έργα που στη συντριπτική πλειοψηφία τους δεν είχαν σχεδιαστεί και μελετηθεί επαρκώς, έργα τα οποία δεν πληρούν κανένα χωροταξικό κριτήριο, έργα με επισφαλή ή πολύ χαμηλή ενεργειακή απόδοση, έργα πολλές φορές «ανύπαρκτα» και «πλασματικά» αφού πέραν της απλής τοποθέτησής τους ως πολύγωνο ή κουκίδα στο χάρτη της ΡΑΕ, δε δύναται να υλοποιηθούν.

Επιπρόσθετα, η απουσία ύπαρξης έστω και των ελάχιστων μελετών αλλά και κριτηρίων αξιολόγησης, έδωσε τη δυνατότητα της εύκολης χωροθέτησης έργων στο χάρτη σε οποιοδήποτε ρέμα, κορυφή ή κάμπο στον οποιοδήποτε με αποτέλεσμα να παρατηρείται (ως αναμένετω) τεράστιο πλήθος επικαλύψεων, που, με βάση τα προβλεπόμενα περί συγκριτικής αξιολόγησης στον κανονισμό βεβαιώσεων, δε φαίνεται ότι μπορεί να ξεκαθαριστεί, τουλάχιστον σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.

Η παραπάνω εικόνα απεικονίζεται στον επόμενο πίνακα που φαίνονται οι αιτήσεις για έκδοση Βεβαίωσης που έχουν υποβληθεί ανά τεχνολογία, από την έναρξη ισχύος του νέου πλαισίου:

Οι αριθμοί των παραπάνω πινάκων αποδεικνύουν περίτρανα τη λανθασμένη επιλογή που ακολουθήθηκε για την έκδοση των Βεβαιώσεων Παραγωγού, η οποία διέπεται από πλήρη απουσία ελέγχου και τεχνικοοικονομικής αξιολόγησης του αιτούντος.

Η πλασματικότητα δε της εικόνας που παρατηρείται από το Δεκέμβριο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021 αποδεικνύεται από το πλήθος των αιτήσεων και την ισχύ των έργων που υποβλήθηκαν, που μόνο στους τρείς πρώτους κύκλους του νέου κανονισμού, ξεπερνούν κατά 2 και 3 φορές τα αντίστοιχα μεγέθη αιτήσεων που υποβλήθηκαν τα προηγούμενα 20 χρόνια. Δηλαδή, αναρωτιέται κανείς, που ήταν τόσες θέσεις και τόσα MW τα προηγούμενα χρόνια και δεν είχαν ανακαλυφθεί από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται χρόνια στο χώρο?

Τι έγινε τώρα και ανακαλύφθηκαν? Η απάντηση είναι εύλογη και καταδεικνύει στην ουσία την αποτυχία του νέου πλαισίου που εφαρμόστηκε.

Είναι σαφές ότι η θέσπιση κατάθεσης της Εγγυητικής Επιστολής έρχεται σαν έσχατο διορθωτικό μέτρο, δυστυχώς οικονομικής μόνο φύσεων, για την αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων και την ανακοπή υποβολής του τεράστιου πλήθους αιτήσεων που παρατηρείται μετά την απλοποίηση του αδειοδοτικού πλαισίου που έχει προκαλέσει υπερθέρμανση της αγοράς και κυρίως έχει δημιουργήσει πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις όπως το κύμα των αντιδράσεων κατά των ΑΠΕ σε όλη τη χώρα και την εμπλοκή όλων των αδειοδοτούντων υπηρεσιών από το μεγάλο πλήθος των αιτήσεων που καλούνται να διεκπεραιώσουν.

Εν απουσία ενός πραγματικού μηχανισμού αξιολόγησης αιτήσεων για χορήγηση Βεβαιώσεων Παραγωγού, η θέσπιση Εγγυητικής Επιστολής ενδεχομένως να αποθαρρύνει κάποιους υποψήφιους επενδυτές από την υποβολή αιτήσεων που δε θα έχουν την απαιτούμενη προετοιμασία και επάρκεια καθώς επίσης και στην απόσυρση ενός σημαντικού αριθμού ήδη υποβληθέντων αιτήσεων, με σκοπό την αποσυμφόρηση της αγοράς.

Εντούτοις, διαφωνούμε με την οριζόντια ρύθμιση των 35.000 €/MW ως στοιχείο τυπικής πληρότητας νέων ή τη διατήρηση υφιστάμενων βεβαιώσεων ή αδειών, ανεξαρτήτου τεχνολογίας και μεγέθους για τους ακόλουθους λόγους:

 Μία εγχώρια Μικρομεσαία Επιχείρηση (ΜΜΕ) που είναι ο τυπικός επενδυτής σε ΜΥΗΕ, για ένα τυπικό/λογικό Χ/Φ των 10 MW, θα κληθεί να καταθέσει Ε.Ε. της τάξης των 350.000€!!, όταν όλοι γνωρίζουμε τη δυσκολία πρόσβασης των εγχωρίων ΜΜΕ σε τραπεζικά εργαλεία στη χώρα μας. Καμία εγχώρια ΜΜΕ δεν μπορεί να βρει και να δεσμεύσει το ισόποσο των 350.000€ σε Cash Collateral για να εκδώσει αυτές τις Ε.Ε., πόσο μάλλον να επωμιστεί το κόστος της ανά 3μηνο ανανέωσής τους με τη συνεργαζόμενη τράπεζά της. Θεσπίζοντας Ε.Ε. τέτοιου ύψους, είναι σα να ωθούμε εν γνώσει μας τις εγχώριες ΜΜΕ εκτός του κλάδου των ΑΠΕ, κάτι που είμαστε σίγουροι ότι δεν είναι στις προθέσεις ούτε του ΥΠΕΝ ούτε της Ελληνικής Κυβερνήσεως, εν γένει.

 Η θέσπιση Εγγυητικής Επιστολής τέτοιου μεγέθους (35.000€), αποτελεί μία δεύτερη τεράστια οικονομική επιβάρυνση, επί της Βεβαίωσης Παραγωγής, πέραν του ήδη γνωστού τέλους Έκδοσης Βεβαίωσης Παραγωγής. Δηλαδή, επί της ιδίας διοικητικής πράξεως, θεσπίζεται δεύτερο κοστολόγιο, εις βάρος των επενδυτών, πριν καν ξεκινήσει η ΜΠΕ για την υλοποίηση του έργου ΑΠΕ. Αυτό είναι κατάφορα άδικο και σαφώς μη ανταποδοτικό. Και μάλιστα, ενώ το κόστος του τέλους Βεβαίωσης πηγαίνει στα ταμεία του ΔΑΠΕΕΠ, το κόστος της Εγγυητικής Επιστολής θα πηγαίνει στα ταμεία των Τραπεζών, κάτι που πιστεύουμε ότι δεν το επιθυμεί ουδείς, πλην των ιδίων των τραπεζών. Αν - απλοποιώντας - πούμε ότι οι Άδειες / Βεβαιώσεις επί των οποίων θα εφαρμοστεί η Εγγυητική Επιστολή των 35.000€ είναι περίπου 100GW, τότε προκύπτει ότι απαιτούνται 3,5 δις € σε Ε.Ε., ήτοι περίπου το 2% του ΑΕΠ. Και αυτά τα κόστη, μεσοπρόθεσμα, αυξάνουν τα κόστη παραγωγής της Η.Ε. από ΑΠΕ, και θα αυξήσουν ακόμη περισσότερο τη χονδρεμπορική τιμή της Η.Ε. όταν όλοι μας προσπαθούμε να μειώσουμε το κόστος αυτό. Αντιλαμβανόμαστε όλοι το πλήρες άτοπο της κατάστασης που θα δημιουργηθεί.

 Το σύνολο των ρυθμίσεων που προτείνονται στο σχέδιο νόμου είναι συντριπτικά ευνοϊκότερες για την τεχνολογία των Φωτοβολταϊκών έναντι των λοιπών τεχνολογιών και ιδιαίτερα των ΜΥΗΕ ενώ είναι γνωστό σε όλους, ότι από τα έργα ισχύος κάτω από 1 MW, η συντριπτική πλειοψηφία είναι μόνο Φωτοβολταϊκά. Η μονοκαλλιέργεια των Φωτοβολταϊκών - και γενικά οποιασδήποτε τεχνολογίας - δεν αποτελεί βέλτιστη επιλογή ενεργειακού σχεδιασμού. Η αποτελεσματική επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων απαιτεί συνδυασμό όλων των τεχνολογιών που αλληλοσυμπληρώνονται με βάση τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά και το προφίλ παραγωγής τους. Μόνο ο συνδυασμός των τεχνολογιών ΑΠΕ μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικά βέλτιστη ανάπτυξη του ενεργειακού συστήματος, με εξασφάλιση βέλτιστης αξιοποίησης των δικτύων, προστατεύοντας όλους τους επενδυτές, από την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης μηδενικών τιμών στην αγορά.

 Όπως φαίνεται από τους παραπάνω πίνακες, το 99% της ισχύος που έχει υποβληθεί από το Σεπτέμβριο του 2018 έως τον Ιούνιο του 2020, αφορά κυρίως τις τεχνολογίες των Φωτοβολταϊκών (79%) και των Αιολικών (20%), επομένως η θέσπιση κατάθεσης οριζόντιας Εγγυητικής Επιστολής, αποτελεί ένα άδικο μέτρο για τις λοιπές τεχνολογίες όπως τα ΜΥΗΕ που καταλαμβάνουν αθροιστικά το 0,4% της συνολικής ισχύος.

 Ιδιαίτερα τα ΜΥΗΕ καταλαμβάνουν μόνο το 0,4% της συνολικής αιτηθείσας ισχύος (με το 50% τουλάχιστον αυτής να αφορά επικαλυπτόμενα έργα ως συνέπεια της ευκολίας υποβολής και της απουσία κριτηρίων ελέγχου και αξιολόγησης). Η οριζόντια αντιμετώπισή τους επομένως δε δύναται να διαμορφώσει το στόχο των προτεινόμενων ρυθμίσεων που είναι η μείωση των έργων, παρά μόνο σε ένα ισόποσο ποσοστό, ακόμη και αν ακυρώνοντας το σύνολο των αιτήσεων των ΜΥΗΕ που έχουν υποβληθεί. Στο επιχείρημα αυτό θα πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι η συνολική ισχύς των αιτήσεων των ΜΥΗΕ αποτελεί ποσοστό ίσο με το 3% των απαλλασσόμενων από βεβαίωση παραγωγής και περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων (<1MW), τα οποία δε διέπονται από τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις.

 Η μεταβατική περίοδος που ορίζεται από τη θέση σε ισχύ του νόμου για την κατάθεση της Εγγυητικής Επιστολής ή την υποβολή αίτησης για χορήγησης Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, ήτοι η 31.01.2022, αποτελεί μια εξαιρετικά σύντομη περίοδο έξι μηνών περίπου η οποία ευνοεί ξεκάθαρα τα φωτοβολταϊκά τα οποία αντιμετωπίζουν πιο μικρούς γραφειοκρατικούς κινδύνους και διέπονται από πιο απλή αδειοδοτική διαδικασία, με αποτέλεσμα να έχουν συντριπτικά περισσότερες πιθανότητες να «προλάβουν» την παραπάνω προθεσμία, έναντι τεχνολογιών όπως τα ΜΥΗΕ τα οποία διέπονται από πιο πολύπλοκη και χρονοβόρα αδειοδοτική διαδικασία. Θεωρούμε ότι η συγκεκριμένη μεταβατική περίοδος θα πρέπει να αυξηθεί σε 12 μήνες τουλάχιστον.

 Το όριο της ισχύος του 1 MW, στην ουσία αφορά μόνο τα ΜΥΗΕ. Κι αυτό γιατί για τις λοιπές τεχνολογίες πλην Αιολικών, τα έργα με ισχύ < 1 MW απαλλάσσονται από την υποχρέωση λήψης βεβαίωσης παραγωγού, για δε τα Αιολικά το ελάχιστο μοναδιαίο εμπορικό, τιμολογιακό και νομοθετικό μέγεθος ισχύος είναι τα 3 MW. Ως εκ τούτου η θέσπιση του συγκεκριμένου ορίου είναι ανεδαφική και προτείνουμε να καταργηθεί, διότι όλα τα ΜΥΗΕ ανεξαρτήτου ισχύος (> 50 kW) υποχρεούνται στην έκδοση βεβαίωση παραγωγού.

 Διαφωνούμε εντόνως με την εφαρμογή της ρύθμισης στις εν ισχύι Άδειες Παραγωγής και στην υποχρέωση κατάθεσης Εγγυητικής Επιστολής και για αυτές τις περιπτώσεις και ζητούμε την απόσυρσή της. Θεωρούμε ότι είναι μια ρύθμιση δυσμενούς αναδρομικής ισχύος, κατάφορα άδικη και συγκριτικά δυσμενέστερη σε σχέση με τις αντίστοιχες βεβαιώσεις. Κι αυτό γιατί, οι υφιστάμενες Άδειες Παραγωγής (αιτήσεις προ του Ιουνίου 2018) υποβλήθηκαν και αξιολογήθηκαν με βάση το ισχύον τότε θεσμικό πλαίσιο το οποίο προέβλεπε, τεχνική, ενεργειακή και οικονομική αξιολόγηση για τη διερεύνηση και τεκμηρίωση πέραν της ενεργειακής αποδοτικότητας του έργου, της τεχνικής και ενεργειακής επάρκειας του αιτούντος, σε αντίθεση με τις αιτήσεις για χορήγηση βεβαίωσης, που το μόνο προαπαιτούμενο είναι στην ουσία η καταβολή του προβλεπόμενου τέλους.

Η υπαγωγή τους στις προτεινόμενες αναδρομικές ρυθμίσεις επομένως, σε συνδυασμό με την προσαρμογή που απαιτήθηκε να γίνει και σε προηγούμενες αναδρομικές ρυθμίσεις, αποτελεί ένα κατάφορα αρνητικό και δυσμενές μέτρο, το οποίο είναι αντίθετο με την αρχή ασφάλειας δικαίου και με την αρχή της ισότητας που επιβάλλει την ανόμοια αντιμετώπιση ανόμοιων καταστάσεων.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΣΜΥΕ

Εν κατακλείδι, αναγνωρίζοντας την ανάγκη θέσπισης ενός μέτρου αποσυμφόρησης της αγοράς, το οποίο, μέσω της πλήρωσης ενός οικονομικού κριτηρίου, θα αποθαρρύνει την υποβολή αιτήσεων που θα διέπονται από προχειρότητα και μικρό βαθμό αξιοπιστίας ενώ παράλληλα δε θα αποτελεί ανυπέρβλητο εμπόδιο εμπλοκής των εγχώριων μικρομεσαίων επενδυτών, προτείνουμε, ειδικά για τα ΜΥΗΕ, τα εξής:

 Το ποσό της Εγγυητικής Επιστολής για τη χορήγηση Βεβαίωσης και για τη διατήρηση υφιστάμενων

Βεβαιώσεων που θα πρέπει να προσκομιστεί, να ισχύσει από το πρώτο kW και να ορίζεται ανά μονάδα ονομαστικής μέγιστης ισχύος παραγωγής της αίτησης σε μεγαβάτ (ΜW) ως εξής:

o Δέκα χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ (10.000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος έως και δύο μεγαβάτ (2MW)

o Δέκα πέντε χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ (15.000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος πάνω από δύο έως και τρία μεγαβάτ (>2 έως και 3 MW),

o Τριάντα πέντε χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ (35.000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος πάνω από τρία έως και δεκαπέντε μεγαβάτ (>3 έως και 15 MW),

 Το μεταβατικό διάστημα που ορίζεται από τη θέση σε ισχύ του νόμου για την κατάθεση της εγγυητικής επιστολής ή την υποβολή αίτησης για χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης, να αυξηθεί για τα ΜΥΗΕ σε 12 μήνες τουλάχιστον.

 Να εξαιρεθούν από την υποχρέωση κατάθεσης Εγγυητικής Επιστολής οι εν ισχύι Άδειες Παραγωγής. Η υποχρέωση αυτή μπορεί να γεννάται μόνο στην περίπτωση αύξησης της ισχύος της αρχικής Άδειας Παραγωγής πέραν του 10% της αρχικής ισχύος, για το σύνολο της τελικής ισχύος.

Δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της τεχνολογίας των ΜΥΗΕ, της δυσκολίας αδειοδότησης τους και του μικρού ποσοστού που καταλαμβάνουν στο σύνολο της αιτούμενης ισχύος των έργων ΑΠΕ, θεωρούμε ότι οι προτάσεις μας θα συμβάλλουν θετικά στην προσπάθεια του Υπουργείου για αποσυμφόρηση της αγοράς και παράλληλα στην κατεύθυνσή υλοποίησης οικονομικά και ενεργειακά αποδοτικών έργων, πλήρως συμβατών με το υφιστάμενο περιβαλλοντικό πλαίσιο, τα οποία θα συμβάλλουν στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων».