Εως και διπλάσιοι θάνατοι από τις εισαγωγές σε ΜΕΘ στην Ελλάδα!

Εδώ και καιρό ο αριθμός των καθημερινών θανάτων από κορωνοϊό στην Ελλάδα είναι ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Οφείλεται αυτό στο ρεκόρ κρουσμάτων και στην επακόλουθη μεγάλη πίεση στο σύστημα υγείας; Ο καθηγητής του ΤΗΜΜΥ και διευθυντής στο Εργαστήριο Προγραμματισμού και Επεξεργασίας Πληροφοριών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Βασίλης Τσαουσίδης έχει επιφυλάξεις.

Ο καθηγητής συγκρίνει τον αριθμό των εβδομαδιαίων θανάτων όπως ανακοινώνονται από τον ΕΟΔΥ με τον αριθμό των εβδομαδιαίων εισαγωγών σε ΜΕΘ, που δημοσιοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC). Έτσι, αντί να εκτιμά την πίεση του συστήματος υγείας με βάση τον αριθμό των κρουσμάτων, υπολογίζει τις εβδομαδιαίες εισαγωγές και τα εξιτήρια από τις ΜΕΘ.

Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει είναι πως το σύστημα υγείας βρέθηκε από νωρίς σε αδυναμία να εξυπηρετήσει επαρκώς τις ανάγκες περίθαλψης. Παρά το γεγονός ότι η πίεση μέχρι πρόσφατα ήταν σημαντικά μικρότερη από αυτή του δεύτερου και τρίτου κύματος, οι εβδομαδιαίοι θάνατοι ήταν ως και διπλάσιοι των εισαγωγών στις ΜΕΘ.

«Η δική μου επιστημονική αρμοδιότητα είναι να παρατηρήσω πότε το σύστημα υγείας είναι ανεπαρκές. Είναι ευθύνη των αρμόδιων να εξηγήσουν γιατί συμβαίνει αυτό», διευκρινίζει ο κ. Τσαουσίδης και προσθέτει: «Η δήλωση του κ. Βασιλακόπουλου για τον τρόπο με τον οποίο στήνονται και στελεχώνονται κάποιες ΜΕΘ ίσως δίνει ένα μέρος της εξήγησης για τους θανάτους στις εντατικές. Για τους εκτός ΜΕΘ δεν δίνονται στοιχεία από την πολιτεία». Επισημαίνει επίσης ότι τις σχετικές παρατηρήσεις τις είχε διατυπώσει δημόσια ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο, όμως δεν είχαν δοθεί οι αναγκαίες εξηγήσεις.

Πότε οι θάνατοι ξεπερνούν τις εισαγωγές

Η εμπειρία του δεύτερου και τρίτου κύματος έδειξε πως οι θάνατοι (κατά μέσο όρο) ήταν ως και διπλάσιοι των εισαγωγών, όταν η πίεση στο σύστημα έφτασε στην κορύφωσή της, το φθινόπωρο του 2020 και την άνοιξη του 2021, αντίστοιχα. Σε περιόδους ύφεσης, τα δύο μεγέθη είναι ισοδύναμα ή οι θάνατοι υπολείπονται των εισαγωγών.

Στο τέταρτο κύμα που διανύουμε, ο αριθμός των εβδομαδιαίων εισαγωγών μέχρι την περασμένη εβδομάδα ήταν σημαντικά μικρότερος από αυτόν που καταγράφηκε στην κορύφωση των δύο προηγούμενων κυμάτων. Μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου, καταγράφονταν λιγότερες από 150 εισαγωγές την εβδομάδα, ενώ το Νοέμβριο του 2020 και τον Απρίλιο του 2021 είχαμε κάποιες φορές περισσότερες από 350. Παρά τη μικρότερη πίεση, ωστόσο, ο αριθμός των θανάτων ήταν από 50% ως και 100% μεγαλύτερος από αυτόν των εισαγωγών.

«Δεν μπορεί να πεθαίνουν 200 άνθρωποι ενώ έχουν εισαχθεί στις ΜΕΘ 100. Αναλύσαμε αρκετές εβδομάδες επί σειρά, όπου είχαμε αριθμό θανάτων περίπου στο διπλάσιο από τον αριθμό των εισαγωγών. Αυτό συμβαίνει εδώ και μήνες, από τα τέλη Αυγούστου, και δείχνει μια σαφέστατη ανεπάρκεια του συστήματος υγείας να τους περιθάλψει», λέει ο κ. Τσαουσίδης και προσθέτει: «Τώρα που ξεκινάει η πραγματική πίεση στο σύστημα, δεν θέλω να σκεφτώ τι θα γίνει».

Το «μπουρίνι», η «καταιγίδα» και η «βροχή»

Με κριτήριο την πίεση που ασκείται στα νοσοκομεία από τον ρυθμό νέων εισαγωγών σε ΜΕΘ, ο κ. Τσαουσίδης παρομοιάζει το δεύτερο κύμα της πανδημίας με «μπουρίνι», το τρίτο με «καταιγίδα διαρκείας» και το τέταρτο -στην πρώτη του φάση- με «βροχή». Τώρα που αρχίζει να φαίνεται μια σοβαρή αύξηση των εισαγωγών σε κλινικές και ΜΕΘ Covid, προβλέπει πως «αν αυτή έχει διάρκεια, με δεδομένη την πρόωρη κατάρρευση του συστήματος υγείας, τα πράγματα θα είναι δύσκολα, ενδεχομένως πρωτόγνωρα».

Το δεύτερο κύμα της πανδημίας ήρθε το Νοέμβριο του 2020 σαν ένα μπουρίνι μεγάλης έντασης και σχετικά μικρής διάρκειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου του 2020 έκλεισε με λιγότερες από 100 εισαγωγές ΜΕΘ και αντίστοιχα 61 θανάτους. Μόλις τρεις εβδομάδες μετά, στην κορύφωση της κρίσης, είχαν καταγραφεί περισσότερες από 350 εισαγωγές την εβδομάδα και σχεδόν διπλάσιοι θάνατοι (691). «Αυτή η απόσταση εβδομαδιαίων εισαγωγών ΜΕΘ και εβδομαδιαίων θανάτων μάς είχε οδηγήσει τότε στην παρατήρηση των θανάτων εκτός ΜΕΘ», σημειώνει.

Το τρίτο κύμα ξεκίνησε όταν η πίεση στις ΜΕΘ αυξήθηκε στο τέλος Μαρτίου -μέχρι τότε υπήρχε μια ισορροπία εισαγωγών ΜΕΘ και θανάτων ανά εβδομάδα- και είχε παρατεταμένη διάρκεια σε σχέση με το δεύτερο. Επί δύο μήνες περίπου είχαμε 350 εισαγωγές ΜΕΘ κάθε εβδομάδα και περίπου 550 θανάτους. «Η απόσταση εβδομαδιαίων εισαγωγών ΜΕΘ και εβδομαδιαίων θανάτων αποτύπωσε και πάλι την αδυναμία εξυπηρέτησης του συστήματος υγείας. Αυτή η απόσταση και η παρατεταμένη διάρκειά της μας οδήγησε στην παρατήρηση του υπερβολικού ποσοστού θανάτων και εντός ΜΕΘ».

Στο τέταρτο κύμα, στη φάση που βρισκόμασταν ως το αμέσως προηγούμενο διάστημα, επί δύο μήνες είχαμε σταθερά 120-150 εισαγωγές ΜΕΘ την εβδομάδα και αντίστοιχα 200 ως και 300 θανάτους. Με αντίστοιχο αριθμό εισαγωγών στα προηγούμενα κύματα, οι εβδομαδιαίοι θάνατοι κυμαίνονταν από 120 έως 170.

Όπως διευκρινίζει ο καθηγητής, η απουσία στοιχείων για εισαγωγές και θανάτους ανά περιοχή περιορίζει τη δυνατότητα πιο συγκεκριμένης ανάλυσης. «Στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρεια Ελλάδα, η πίεση είναι σαφώς αυξημένη, στην Αθήνα και σε άλλες περιοχές όχι τόσο μεγάλη ακόμη. Αν απομόνωνε κανείς κάποιες περιοχές, θα έβρισκε ακόμη μεγαλύτερες δυσαναλογίες, ενδεχομένως και τριπλάσιους αριθμούς θανάτων σε σχέση με εισαγωγές. Η δημοσιοποίηση στοιχείων σε επίπεδο πανελλαδικού μέσου όρου δεν αποτυπώνει την κατά τόπους τραγική πραγματικότητα, αλλά, ακόμα κι έτσι, είναι εμφανής η ανεπάρκεια του συστήματος».