Ενεργειακός Συμψηφισμός: Μια θεσμική εκκρεμότητα που αγγίζει καταναλωτές και προμηθευτές

Ο ενεργειακός συμψηφισμός – είτε με τη μορφή της αυτοπαραγωγής στο σημείο κατανάλωσης, είτε ως εικονικός συμψηφισμός, ατομικά ή συλλογικά μέσω ενεργειακών κοινοτήτων – αποτελεί ένα εργαλείο που προσφέρει απτό όφελος στους καταναλωτές, ενισχύοντας την ενεργειακή ανεξαρτησία τους και τη συμμετοχή τους στην πράσινη μετάβαση. Κι όμως, παρά τη θέσπιση του από το 2015 και τη σταδιακή διεύρυνσή του, εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς ένα πλήρες και λειτουργικό σύστημα εκκαθαρίσεων.

Το κενό αυτό προκαλεί ανασφάλεια σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας: στους προμηθευτές, που εκτίθενται στο ρίσκο της αγοράς χωρίς σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά κυρίως, στους πολίτες-καταναλωτές – είτε δρουν ατομικά είτε συλλογικά μέσω ενεργειακών κοινοτήτων – που δραστηριοποιούνται επενδυτικά σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, χωρίς σταθερότητα και προβλεψιμότητα στον σχεδιασμό. Η ανάγκη για θεσμική ολοκλήρωση του πλαισίου δεν είναι απλώς μια τεχνική εκκρεμότητα, αλλά ζήτημα εμπιστοσύνης και αποτελεσματικής συμμετοχής στην ενεργειακή δημοκρατία.

Από τη ρυθμιστική πρωτοβουλία στη δημόσια διαβούλευση

Με την Απόφαση Ε-70/2023, η ΡΑΑΕΥ ζήτησε από τον ΔΕΔΔΗΕ να προτείνει έως τον Ιανουάριο του 2024 συγκεκριμένες ρυθμίσεις για τη διαχείριση των εκκαθαρίσεων σε ειδικές περιπτώσεις ενεργειακού συμψηφισμού, όπως οι μη τηλεμετρούμενοι μετρητές, ο εικονικός συμψηφισμός και οι ενεργειακές κοινότητες.

Παρότι η σχετική εισήγηση κατατέθηκε με καθυστέρηση και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση μόλις τον Μάρτιο του 2025, το επόμενο και ουσιαστικό βήμα παραμένει η κατάθεση τροποποιημένης εκδοχής που θα λαμβάνει υπόψη τις θέσεις των εμπλεκόμενων μερών.

Τεχνικά κενά με πρακτικές επιπτώσεις

Κατά τη διαβούλευση αναδείχθηκαν κρίσιμα τεχνικά ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα την ακρίβεια των χρεώσεων και τη διαφάνεια προς τον καταναλωτή. Ανάμεσά τους, η ανάγκη πρόβλεψης Διορθωτικής Εκκαθάρισης (W+8) ώστε να εξασφαλίζεται εγκαίρως η σωστή εικόνα των ενεργειακών ροών, αλλά και η έλλειψη πρόβλεψης για σταθμούς με ενσωματωμένη αποθήκευση, που έχουν αυξανόμενη παρουσία στις ενεργειακές κοινότητες.

Ασαφής παραμένει και η μεθοδολογία για την κατανομή της παραγωγής μέσω Τυπικών Καμπυλών, κάτι που δημιουργεί προβλήματα σε μη τηλεμετρούμενες παροχές. Έμφαση δόθηκε επίσης στην ανάγκη διαχείρισης μικτών περιπτώσεων, όπου υπάρχουν παροχές τόσο με όσο και χωρίς τηλεμέτρηση – ένα σενάριο συχνό και πρακτικά ανεπίλυτο στο σημερινό πλαίσιο.

Ανισορροπία κόστους που φτάνει μέχρι τον τελικό λογαριασμό

Ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα που επηρεάζει άμεσα και έμμεσα τους καταναλωτές, είναι η οικονομική ασυμμετρία μεταξύ της ενέργειας που εγχέεται στο δίκτυο και της ενέργειας που καταναλώνεται. Οι προμηθευτές αγοράζουν ενέργεια από τη χονδρική για να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών-αυτοπαραγωγών σε ώρες υψηλής ζήτησης, την οποία καλούνται να συμψηφίσουν με την ενέργεια που εγχέεται στο δίκτυο από τους ίδιους πελάτες – κυρίως σε ώρες όπου οι τιμές είναι σημαντικά χαμηλότερες.

Το αποτέλεσμα είναι οικονομικές απώλειες που, αργά ή γρήγορα, επηρεάζουν και την τιμολογιακή πολιτική της αγοράς.

Για ένα πλαίσιο που θα ενισχύει και δεν θα αποθαρρύνει την αυτοπαραγωγή

Η απουσία ολοκληρωμένου ρυθμιστικού πλαισίου λειτουργεί ανασταλτικά για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να στραφούν στην αυτοπαραγωγή. Χωρίς προβλεψιμότητα και διαφάνεια, η συμμετοχή σε σχετικά σχήματα ενέχει υψηλό ρίσκο και ο σχεδιασμός έργων δυσκολεύει.

Ο ΕΣΠΕΝ υπογραμμίζει ότι η θεσμική ωρίμανση του πλαισίου για τον ενεργειακό συμψηφισμό δεν είναι πολυτέλεια, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για να αξιοποιηθούν τα οφέλη του μηχανισμού στο σύνολό τους: για τον καταναλωτή, που αποκτά ενεργό ρόλο στην κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών, για τις κοινότητες, που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή μέσω της ενέργειας και για την αγορά, που αναπτύσσεται μόνο μέσα από σαφείς, δίκαιους και βιώσιμους κανόνες.

Η θεσμική ολοκλήρωση του σχετικού πλαισίου αναμένεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό και να συμβάλει στη διαμόρφωση συνθηκών μεγαλύτερης κανονιστικής σαφήνειας για το σύνολο της αγοράς.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ