Ελληνοτουρκικά: Τα πρώτα θέματα στην ατζέντα του διαλόγου

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος… διαλόγου επισφραγίστηκε χθες το απόγευμα με τη λακωνική ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. «Ελλάδα και Τουρκία συμφώνησαν τη διεξαγωγή του 61ου γύρου Διερευνητικών Επαφών», ήταν η σχετική αναφορά, με την ελπίδα να μπει τέλος σε μια περίοδο μεγάλης έντασης μεταξύ των δύο χωρών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών προέβλεπε να υπάρξει ταυτόχρονη ανακοίνωση των υπουργείων Εξωτερικών, ωστόσο οι Τούρκοι τελικά έσπευσαν να γνωστοποιήσουν την είδηση νωρίτερα, μέσω της προεδρίας τους και αμέσως μετά την τηλεδιάσκεψη που πραγματοποίησαν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η παρέμβαση άλλωστε του Βερολίνου, όπως και των ΗΠΑ, ήταν καθοριστική για την επαναπροσέγγιση των δύο χωρών, μετά από ένα μακρύ διάστημα.

Το κείμενο που ανακοινώθηκε χθες είχε οριστικοποιηθεί από το Σαββατοκύριακο, ωστόσο κρίθηκε ότι ο πιο κατάλληλος χρόνος δημοσιοποίησής του ήταν χθες. Στην ελληνική πλευρά, οι τόνοι είναι χαμηλοί, αν και η ικανοποίηση από τις εξελίξεις είναι εμφανής. «Προφανώς καλύτερη είναι η επικράτηση της διπλωματίας παρά να βρισκόμαστε επί μακρόν με το δάχτυλο στη σκανδάλη», έλεγε αργά το βράδυ στενός συνεργάτης του Κυριάκου Μητσοτάκη, που διευκρίνιζε ότι με την έναρξη των διερευνητικών, η κάθε πλευρά θα βολιδισκοπήσει την άλλη για τις δυνατότητες και τις προοπτικές που υπάρχουν να ξεκινήσουν ουσιαστικές συνομιλίες. «Πρόκειται για συνομιλίες, όχι διαπραγματεύσεις. Η διεξαγωγή συνομιλιών σημαίνει ότι προσπαθούμε να βρούμε κανόνες με βάση τους οποίους θα πραγματοποιήσουμε διαπραγματεύσεις. Γιατί είναι τόσο δύσκολο; Γιατί η Τουρκία δεν αποδέχεται το Διεθνές Δίκαιο ως κοινό κανόνα», ανέφερε χαρακτηριστικά χθες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

Ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει ο ακριβής χρόνος που θα ξεκινήσουν οι διερευνητικές, ωστόσο εκτιμάται πως το πλέον πιθανό σενάριο είναι να συμβεί αυτό μετά τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δηλαδή μετά την 1η και 2η Οκτωβρίου, μετά και τη χθεσινή αναβολή της αυριανής συνεδρίασης, λόγω κρούσματος κορωνοϊού στις Βρυξέλλες.  

Το Μέγαρο Μαξίμου σημειώνει ότι «η κυβέρνηση πορεύτηκε με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα εν μέσω της πρόσφατης έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, υιοθετώντας τη γραμμή ‘σταματούν οι προκλήσεις, ξεκινούν οι συζητήσεις’ και ενεργοποιώντας τις συμμαχίες της Ελλάδας στο διπλωματικό πεδίο. Η απόσυρση του Oruc Reis και των πολεμικών πλοίων που το συνόδευαν από την ελληνική υφαλοκρηπίδα αποτέλεσε θετικό σινιάλο. Ακολούθησε επικοινωνία σε επίπεδο συμβούλων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν και εκδηλώθηκε από την Άγκυρα πρόθεση επιστροφής στις διερευνητικές επαφές», αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Κοινός τόπος

Το πρωθυπουργικό επιτελείο, εξάλλου, επιμένει ότι παρά τις διαφορετικές διαθέσεις της Άγκυρας, σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να αλλάξει γραμμή και θέση, επαναλαμβάνοντας ότι η ατζέντα των διερευνητικών αφορά τη συζήτηση για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Η εξεύρεση κοινού τόπου συνεννόησης και αυτή τη φορά, όπως και στους προηγούμενους 60 γύρους, δεν δείχνει πολύ πιθανή και, εκ των πραγμάτων, από το μυαλό του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν φεύγει η Χάγη και το Διεθνές Δικαστήριο, το οποίο θα μπορούσε να επιλύσει την προαναφερθείσα διαφορά.

Την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει ο πρέσβης Παύλος Αποστολίδης στις πρώτες αυτές συναντήσεις, οι οποίες θα γίνουν στην Κωνσταντινούπολη, αφού ο 60ός γύρος είχε φιλοξενηθεί στην Αθήνα.

Όσον αφορά τις πολυσυζητημένες κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι αυτές είναι πολύ δύσκολο να επιβληθούν από τους Ευρωπαίους ηγέτες με τα παρόντα δεδομένα, αν και ο χρόνος -όπως λένε- είναι μακρύς μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής και εξαρτάται από την Τουρκία η συνέχιση της αποκλιμάκωσης της έντασης.

Πάντως, ξεκαθαρίζουν, στη Σύνοδο Κορυφής θα πρέπει να υπάρξει ένα πλαίσιο συγκεκριμένων κυρώσεων, οι οποίες θα είναι έτοιμες προς εφαρμογή, στην περίπτωση που η Τουρκία επιστρέψει στις προκλήσεις. «Η ΕΕ πρέπει να κάνει ξεκάθαρο ότι εάν η Τουρκία συνεχίσει αυτή τη συμπεριφορά, πρέπει να της επιβληθούν κυρώσεις και ειδικότερα στην τουρκική οικονομία. Αυτό που κάναμε ως ΕΕ είναι ότι έχουμε επιβάλει κυρώσεις όταν ένα κράτος αψηφά το διεθνές δίκαιο. Αυτό θα πρέπει να ισχύει στη Λευκορωσία και αυτό θα πρέπει να ισχύει εάν η Τουρκία πιστεύει ότι θα μπορούσε να ενεργήσει πέρα από το διεθνές δίκαιο και το διεθνές δίκαιο της θάλασσας», ανέφερε ο κ. Δένδιας.