Σύνοδος Κορυφής: Μάχη Βορρά-Νότου για το ενεργειακό

Εν μέσω πρωτοφανούς αβεβαιότητας συνεδριάζουν σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες οι αρχηγοί κρατών-μελών της ΕΕ.

Για άλλη μια φορά ο Νότος και ο Βορράς δείχνουν να μη συμφωνούν σε μια σειρά από ζητήματα παρά την πρωτοφανή ενεργειακή κρίση και τη ραγδαία άνοδο των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Από τη μία, έχουμε τέσσερις χώρες, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιταλία, να μπαίνουν δυναμικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με κοινή πρόταση: να υπάρξει πλαφόν στη χονδρική τιμή προμήθειας του αερίου και απόφαση για να μπορέσουν οι κυβερνήσεις να κάνουν παρεμβάσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.

Αξιωματούχος των Βρυξελλών δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι την πρόταση του Νότου τη στηρίζουν και άλλες χώρες όπως η Πολωνία, το Βέλγιο και η Σλοβενία και σε αυτές μπορεί να προστεθούν και άλλες.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ο Βορράς, με «μπροστάρηδες» τη Γερμανία, τη Δανία και την Ολλανδία, που επιμένουν ότι υπό τις παρούσες συνθήκες ένα τέτοιο μέτρο δεν είναι αναγκαίο, καθώς η υπάρχουσα εργαλειοθήκη της ΕΕ είναι αρκετή. Υποστηρίζουν δε ότι εάν η ΕΕ αποφασίσει να επιβάλει ένα τέτοιο μέτρο, ενδέχεται οι προμηθευτές να στραφούν σε άλλες περιοχές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα συμπεριλάβει το εμπάργκο στο πετρέλαιο από τη Ρωσία στις προτάσεις της για τη Σύνοδο Κορυφής, ανέφερε χθες στο Euro2day.gr ανώτατος αξιωματούχος των Βρυξελλών.

«Όσον αφορά στην ενέργεια, δεν συζητήθηκε στο Κολέγιο των Επιτρόπων το θέμα του εμπάργκο, γιατί δεν έγινε καν συζήτηση στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ» υποστήριξε η πηγή. «Από τη στιγμή που δεν συζητήθηκε εκεί, δεν το συζήτησαν ούτε οι επίτροποι. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει ομοφωνία ανάμεσα στα κράτη-μέλη για το θέμα αυτό».

Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι η δέσμη των τελικών προτάσεων της Κομισιόν επιχειρεί να ισορροπήσει, από τη μια πλευρά, τον στόχο απεξάρτησης των χωρών-μελών της Ε.Ε. από τη ρωσική ενέργεια και από την άλλη, να μην αποκλίνει του ευρύτερου σχεδίου για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Ο αξιωματούχος ανέφερε ότι ίσως τελικά «κάτι θα δοθεί στον Νότο».

«Πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ γιατί για πρώτη φορά στον Νότο της Ευρώπης υπάρχει μια πολιτική συστοιχία ηγετών που έβαλαν πλάτη και ενίσχυσαν αποφάσεις της ΕΕ και τώρα πρέπει να τους βοηθήσουμε».
Μένει να φανεί εάν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα πιέσει για το εμπάργκο την Παρασκευή, αναγκάζοντας τους ηγέτες να το συζητήσουν. Και ιδιαίτερα τη Γερμανία και την Ολλανδία, που «ηγούνται» του βέτο.

Εντύπωση, δε, προκαλεί σε αξιωματούχους η σιγή ασυρμάτου από τον Λευκό Οίκο ακόμα και για τον χρόνο ενδεχόμενης δικής του συνέντευξης Τύπου. Αυτό προκαλεί από μόνο του μια αβεβαιότητα για τη Σύνοδο, σε περίπτωση που ο κ. Μπάιντεν επιλέξει να επικρίνει δημοσίως την ΕΕ, εάν δεν βάλει το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Υπενθυμίζεται ότι τόσο οι χώρες της Βαλτικής όσο και η Ουκρανία πιέζουν ασφυκτικά για την επιβολή του εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια και διαρρέουν στους δημοσιογράφους ότι πέρυσι η Μόσχα εισέπραξε 100 δισεκατομμύρια ευρώ από τις εξαγωγές στην ΕΕ.

Το «παιχνίδι» των κυρώσεων δυσκόλεψε απότομα χθες το απόγευμα, όταν ο Ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι οι αγορές θα πληρώνονται πλέον σε ρούβλια, κάτι που έφερε άμεση αντίδραση από αρκετές χώρες και κυρίως από τη Γερμανία, που αναφέρει ότι αυτό είναι αθέτηση συμφωνίας και ότι πρέπει να συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής. Βεβαίως η κίνηση Πούτιν φέρνει τεράστια πίεση στο Βερολίνο για το βέτο που θέλει να βάλει στην προοπτική του εμπάργκο.

Στη συζήτηση μπαίνει δυναμικά και η ΕΚΤ, με την πρόεδρό της Κριστίν Λαγκάρντ να ανακοινώνει ότι τα κρυπτονομίσματα χρησιμοποιούνται ως μέσο για να παρακαμφθούν οι δυτικές κυρώσεις.

Άλλο ένα μέτρο στο οποίο δεν υπάρχει συμφωνία είναι η πρόταση για επιβολή πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου και η αποσύνδεσή τους από τον τρόπο υπολογισμού των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Ούτε εδώ υπάρχει ομοφωνία. Ο Βορράς επιμένει ότι μια ενοποιημένη συμφωνία της ΕΕ για κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, υγροποιημένου φυσικού αερίου και υδρογόνου ενόψει του επόμενου χειμώνα είναι η πιο σωστή απάντηση στις τιμές-ρεκόρ λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αυτό βέβαια σημαίνει ραγδαία αύξηση των εισαγωγών από άλλους προμηθευτές όπως είναι οι ΗΠΑ, το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία. Την επιλογή αυτή του Βορρά αναμένεται να υποστηρίξει σθεναρά και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν με την παρουσία του στις Βρυξέλλες.

Μάλιστα στο δεύτερο κείμενο-προσχέδιο των συμπερασμάτων που ετοίμασαν οι αντιπροσωπείες των χωρών- μελών ενόψει της σημερινής Συνόδου γράφει: «Ενόψει το επόμενου χειμώνα, τα κράτη-μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεργασθούν επειγόντως για από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου, LNG και υδρογόνου».

Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν είχε προτείνει πέρυσι σύστημα για την κοινή προμήθεια στρατηγικών αποθεμάτων φυσικού αερίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να δημιουργηθεί αποθεματικό ασφαλείας που θα χρησιμοποιείται εν καιρώ διατάραξης της παγκόσμιας προμήθειας. Αυτό όμως προτάθηκε πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Χθες στο Κολέγιο των Επιτρόπων συζητήθηκε ότι η Κομισιόν θα ανακοινώσει στους ηγέτες μια σειρά από κανόνες όπου τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καλύπτουν το 90% των αποθεμάτων φυσικού αερίου πριν από τον χειμώνα κάθε χρόνο. Τα σημερινά αποθέματα φυσικού αερίου βρίσκονται στο 26%.

Η πρόταση συμπεριλαμβάνεται και στο δεύτερο προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου. Όμως, πηγή της ΕΕ αναφέρει ότι ενώ το μέτρο μπορεί να θωρακίσει μεσοπρόθεσμα, δεν καλύπτει την παρούσα κρίση και το πώς θα προστατευθούν τώρα οι καταναλωτές από τις τιμές-ρεκόρ. Άμεση απόφαση επιζητεί η Αθήνα.

Αργότερα…

Οπως ανέφερε αξιωματούχος της ΕΕ σε δημοσιογράφους, ενόψει της Συνόδου, μάλλον η Ευρώπη θα προσφύγει στη συνήθη τακτική της και θα κλωτσήσει το μπαλάκι κάπου παρακάτω με τον γνωστό τρόπο: Θα ζητήσουν από την Κομισιόν να αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για να παράσχουν αυτή την προστασία, σύμφωνα με το σχέδιο. Συνεπώς το «επείγον» του Νότου και δη της Ελλάδας μεταμορφώνεται σε μεσοπρόθεσμο στόχο.

Άλλωστε και ο Κ. Μητσοτάκης αναφερόμενος στο θέμα είπε ότι κάτι τέτοιο απαιτεί χρόνο και πολλές διαβουλεύσεις.

Μένει να φανεί το εάν οι άλλες χώρες του Νότου προβάλουν κάποιο βέτο και επιμείνουν σε άμεσες λύσεις. Γιατί ορισμένες υποστηρίζουν ότι χωρίς επιδοτήσεις, δεν θα μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν μόνες τους μέτρα για τη στήριξη των φτωχότερων νοικοκυριών, εάν οι υψηλές τιμές ενέργειας συνεχιστούν.

Από την άλλη πλευρά, οι Βρυξέλλες απέρριψαν τις προτάσεις για διαχωρισμό των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας -μία ιδέα που έχει προτείνει η Ισπανία- καθώς αναμένει έκθεση από τις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας για πιθανές μεταρρυθμίσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ε.Ε.

Η Σύνοδος Κορυφής αναμένεται να συμφωνήσει σε πρόταση της Κομισιόν για το ρυθμιστικό πλαίσιο που θα ισχύει σε ολόκληρη την Ε.Ε. και θα απαιτεί από τις χώρες να γεμίζουν τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου πριν από τον χειμώνα, ούτως ώστε να έχουν προστασία σε περίπτωση κρίσης προσφοράς.