Κορωνοϊός: Νέα απειλή οι συνεχείς μεταλλάξεις της παραλλαγής Ομικρον

Από τότε που εμφανίστηκε στα τέλη του 2021, το εξαιρετικά μεταδοτικό στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 έχει διασπαστεί σε τόσο μεγάλη γκάμα υποπαραλλαγών, που προκαλούν νέα κύματα κρουσμάτων Covid-19 σε όλο τον κόσμο.

Ο πολλαπλασιασμός της ποικιλίας παραλλαγών είναι πρωτοφανής, φέρνοντας αντιμέτωπες μεταξύ τους πολυάριθμες υπερ-μεταλλάξεις, στον αγώνα για το ποια θα κυριαρχήσει παγκοσμίως. Πρόκειται για μια δίνη που καθιστά την Covid ως μια από τις ταχύτερα διαδεδομένες ασθένειες στην ανθρωπότητα και αυξάνει τις προκλήσεις στην προσπάθεια μετριασμού της πανδημίας, σ' έναν παγκόσμιο πληθυσμό που έχει ήδη κουραστεί από τους συχνούς εμβολιασμούς, τα τεστ και τις μάσκες, γράφει το Bloomberg.

1. Πώς εξελίσσεται η Όμικρον;

Εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική στα τέλη του περασμένου έτους και εκτόπισε την παραλλαγή Δέλτα. Η αρχική παραλλαγή B.1.1.529 της Όμικρον χαρακτηρίζεται από περίπου 30 μεταλλάξεις στο γονίδιο για την πρωτεΐνη ακίδας, η οποία δίνει στον κορωνοϊό την όψη που μοιάζει με στέμμα και του επιτρέπει να εισβάλλει στα κύτταρα. Οι αλλαγές αυτές μπορούν να κάνουν το παθογόνο λιγότερο αναγνωρίσιμο από τα αντισώματα που αναπτύσσει το ανοσοποιητικό σύστημα μετά τον εμβολιασμό ή τη νόσηση, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης.

2. Πώς συμπεριφέρονται οι υποπαραλλαγές;

Έκτοτε η συνεχής εξέλιξη της Όμικρον οδήγησε στη γρήγορη και ταυτόχρονη εμφάνιση πληθώρας πιο «πρόσφορων» υποπαραλλαγών, που διαδίδονται ταχύτερα. Η καθεμιά περιλαμβάνει ένα διαφορετικό σύμπαν γενετικών μεταλλάξεων, που επηρεάζουν τη διαφυγή αντισωμάτων, τη μολυσματικότητα και πιθανώς τη λοιμογόνο δράση. Ορισμένα μεταλλαγμένα στελέχη έχουν αποκτήσει εντυπωσιακή ικανότητα να αποφεύγουν τα αντισώματα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αναπτύχθηκαν για τη θεραπεία του Covid, και να μολύνουν τα ανθρώπινα αναπνευστικά κύτταρα, αυξάνοντας επομένως και τη μεταδοτικότητα από άτομο σε άτομο. 

3. Ποια στελέχη είναι τα πιο ανησυχητικά;

Οι υποπαραλλαγές BQ.1.1, BQ.1, BQ.1.3, BA.2.3.20 και XBB συγκαταλέγονται στις ταχύτερα διαδιδόμενες της κύριας γενεαλογίας της Όμικρον. Με βάση τα βρετανικά δεδομένα, οι παραλλαγές BQ, καθώς και οι BA.2.75.2 και BF.7 είναι οι πιο ανησυχητικές, λόγω ευκολότερης ανάπτυξης και ανοσολογικής διαφυγής.

Η BF.7 επίσης κερδίζει έδαφος στις ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας το 4,6% των κρουσμάτων στις αρχές Οκτωβρίου, έναντι 3,3% στα τέλη Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), πιο διαδεδομένη υποπαραλλαγή μετά την BA.5 ήταν η BA4.6, με 13,6% την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου. Σε Μπαγκλαντές και τη Σιγκαπούρη, το στέλεχος XBB έχει συνδεθεί με μικρή αύξηση των κρουσμάτων.

4. Πόσο αποτελεσματικά είναι τελικά τα εμβόλια;

Γενικά, οι παραλλαγές της Όμικρον μειώνουν την αποτελεσματικότητα της ανοσίας που δημιουργείται από τους αρχικούς εμβολιασμούς. Οι αναμνηστικές δόσεις, ειδικά με τα εμβόλια mRNA των Moderna και Pfizer-BioNTech, βελτιώνουν ουσιαστικά την προστασία έναντι της συμπτωματικής νόσου και της μόλυνσης, αν και με την πάροδο του χρόνου μειώνεται το όφελος. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αποτελεσματικότητα έναντι σοβαρής νόσησης διατηρείται για έξι μήνες μετά την πρώτη σειρά εμβολιασμών. Απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να αξιολογηθεί πόσο διαρκεί η αποτελεσματικότητα των αναμνηστικών δόσεων μετά τους έξι μήνες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

5. Ποιοι κίνδυνοι επιμένουν;

Αν και ορισμένες από τις νεότερες παραλλαγές της Όμικρον προκάλεσαν έξαρση κρουσμάτων σε ορισμένες χώρες, οι νοσηλείες δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό που παρατηρούνταν κατά τα προηγούμενα κύματα. Αυτό υποδηλώνει ότι η ανοσία που δημιουργείται από προηγούμενες λοιμώξεις και εμβολιασμό προστατεύει κάποιους από σοβαρή νόσηση. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και ήπια λοίμωξη σε εμβολιασμένα άτομα μπορεί να οδηγήσει σε μακρά Covid, κάτι που σημαίνει ότι ο εμβολιασμός από μόνος του ίσως δεν αρκεί για να μειωθούν οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της πανδημίας στην υγεία.