Εκλογές στο Αζερμπαϊτζάν: Παράσταση για έναν ρόλο

Οι κάλπες άνοιξαν στο Αζερμπαϊτζάν για τις προεδρικές εκλογές, όπου πρόκειται να ψηφίσουν περισσότεροι από 6 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι και αναμένεται να επανεκλεγεί για άλλη μια φορά, απουσία οποιασδήποτε αντιπολίτευσης, ο αυταρχικός ηγέτης της χώρας Ιλχάμ Αλίγιεφ, ο οποίος ενισχύθηκε πρόσφατα από τη στρατιωτική επιτυχία του στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Σε μια χειρονομία υψηλού συμβολισμού, ο πρόεδρος Αλίγιεφ και η οικογένειά του ψήφισαν στη Χανκεντί, την κύρια πόλη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Στεπανακέρτ στα αρμενικά), ανακοινώθηκε από την αζερινή προεδρία.

Πρόκειται για την πρώτη ψηφοφορία στη μετασοβιετική ιστορία που οργανώνεται από το Αζερμπαϊτζάν στο Καραμπάχ, όπου 26 εκλογικά τμήματα άνοιξαν. Είναι μια «ιστορική» ψηφοφορία, δήλωσε εκφράζοντας την ικανοποίησή του ο πρόεδρος της κεντρικής εκλογικής επιτροπής Μαζαχίρ Πανάχοφ.

Ο 62χρονος εκλεκτός προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης , ο οποίος κληρονόμησε την εξουσία μετά το θάνατο του πατέρα του το 2003, κρατάει τόσο σφιχτά τα ηνία της πλούσιας σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων χώρας του Καυκάσου, ώστε καμιά έκπληξη δεν είναι δυνατή, σημειώνει το Γαλλικό Πρακτορείο.

Οι ψηφοφόροι έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε επτά υποψηφίους, ένας από τους οποίους είναι ο Ιλχάμ Αλίγιεφ. Όμως καμία από τις άλλες προσωπικότητες που συμμετέχουν στις εκλογές δεν αποτελεί εναλλακτική επιλογή και «όλοι οι άλλοι υποψήφιοι έχουν υποστηρίξει τον πρόεδρο στο κοντινό παρελθόν», επισημαίνει σε έκθεσή του ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Μερικοί μάλιστα στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας έπλεξαν το εγκώμιο του Αλίγιεφ λέγοντας πως «έχει τηρήσει όλες τις υποσχέσεις του».

Σύμφωνα με παρατηρητές, τους οποίους επικαλείται το Γερμανικό Πρακτορείο, οι έξι αντίπαλοι του Αλίγιεφ δεν είναι πραγματικοί αντίπαλοι και η πραγματική αντιπολίτευση, τα δύο μεγαλύτερα αντιπολιτευόμενα κόμματα, μποϊκοτάρουν αυτές τις εκλογές, όπως είχαν κάνει και με τις προηγούμενες, και τις χαρακτηρίζουν «φάρσα».

Πρώην υποστηρικτές του Αλίγιεφ οι αντίπαλοί του

Αν κρίνουμε από τις αφίσες των υποψηφίων στην πρωτεύουσα Μπακού, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ έχει σοβαρούς αντιπάλους να αντιμετωπίσει στις σημερινές προεδρικές εκλογές. Επτά αφίσες υποψηφίων κρέμονται η μία δίπλα στην άλλη, δίνοντας την εντύπωση μιας πραγματικής εκλογικής κούρσας.

Όμως οι «αντίπαλοι» του προέδρου της χώρας δεν έχουν καμία πιθανότητα εκλογής. Λέγεται μάλιστα ότι αρκετοί από αυτούς υπήρξαν στο παρελθόν υποστηρικτές του Ιλχάμ Αλίγιεφ. Μετά από περισσότερα από 20 χρόνια στην εξουσία ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν φιλοδοξεί να εδραιώσει περαιτέρω την εξουσία του μέσω πρόωρων εκλογών. Η χρονική στιγμή θεωρείται ιδιαίτερα ευνοϊκή.

Προεκλογικά ο αυταρχικός πρόεδρος παρουσίασε τον εαυτό του στους Αζέρους ως επιτυχημένο στρατηλάτη. Μετά από δεκαετίες διένεξης στην αμφιλεγόμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, τον αρμενικό θύλακα του Αζερμπαϊτζάν, το περασμένο φθινόπωρο ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν την κατέλαβε.

Πριν από περίπου δύο μήνες ο πρόεδρος Αλίγιεφ, που είχε κληρονομήσει την εξουσία από τον πατέρα του Χαϊντάρ Αλίγιεφ, επικαλέστηκε την κατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ για να προκηρύξει πρόωρες προεδρικές εκλογές για τις 7 Φεβρουαρίου. Διαμήνυσε μάλιστα πως μετά την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας του Αζερμπαϊτζάν χρειάζεται νωπή λαϊκή εντολή.

«Νομίζω ότι υπάρχουν βαθύτερα αίτια για τις πρόωρες εκλογές», λέει στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) ο Μαρσέλ Ρέτιγκ, επικεφαλής του γραφείου Νοτίου Καυκάσου του πολιτικού ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ, που πρόσκειται στο γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD).

«Κανείς δεν εγγυάται ότι θα κρατήσει για πάντα η παντοδυναμία της οικογένειας Αλίγιεφ. Και όταν πάψει πια να υφίσταται το αφήγημα της Αρμενίας ως εχθρικής γειτονικής χώρας, υπάρχει κίνδυνος οι πολίτες να επικεντρωθούν σε άλλες προκλήσεις», εξηγεί ο γερμανός ειδικός. Στο Αζερμπαϊτζάν, η οικονομία του οποίου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, υπάρχει μεγάλη κοινωνική ανισότητα, υψηλός πληθωρισμός και χαμηλή οικονομική ανάπτυξη.

Η ΕΕ προμηθεύεται φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν

Ο Αζέρος πολιτικός επιστήμονας και πρώην πολιτικός της αντιπολίτευσης Αζέρ Γκασίμλι εκφράζει παρόμοιες απόψεις. Επισημαίνει ότι πολλοί Αζέροι, οι οποίοι παραδοσιακά βλέπουν την Τουρκία ως προστάτιδα δύναμη του Αζερμπαϊτζάν, δεν βλέπουν την ώρα να αποσυρθούν τα ρωσικά στρατεύματα, τα οποία μετά τον πόλεμο του Καραμπάχ το 2020 σταθμεύουν στη περιοχή, διασφαλίζοντας την τήρηση της εκεχειρίας. Σε περίπτωση όμως που οι Ρώσοι δεν αποχωρήσουν όπως έχει προγραμματιστεί το 2025, τότε ίσως οι Αζέροι στραφούν κατά του Αλίγιεφ, εκτιμά ο Αζέρ Γκασίμλι.

Ο πολιτικός επιστήμονας θεωρεί πιθανό ο Αλίγιεφ μετά την επικράτηση στις εκλογές να επιτεθεί στην Αρμενία για να δημιουργήσει έναν διάδρομο στον αζερικό θύλακα Ναχιτσεβάν. Πιστεύει επίσης ότι ένας τέτοιος πόλεμος θα έχει υψηλές απώλειες και θα στρέψει ενδεχομένως τον λαό της χώρας κατά του προέδρου.

Ο πρόεδρος Αλίγιεφ δέχεται κριτική και από διεθνείς παρατηρητές. Το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ (ODIHR), για παράδειγμα, επικρίνει τις συλλήψεις ανεξάρτητων δημοσιογράφων και ενός γνωστού στελέχους της αντιπολίτευσης κατά την προεκλογική περίοδο.

Επικρίσεις δέχονται και οι συμφωνίες της ΕΕ με το Αζερμπαϊτζάν για αγορά φυσικού αερίου. Ωστόσο οι εν λόγω συναλλαγές κρίνονται απαραίτητες από τις Βρυξέλλες, προκειμένου η ΕΕ να παραμείνει ενεργειακά ανεξάρτητη από τη Μόσχα. Το καλοκαίρι του 2020 η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για την προμήθεια της ΕΕ με τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, από το 2027.

ΠΗΓΕΣ: ΑΠΕ-ΜΠΕ, DEUTSCHE WELLE