Η μάχη του Στάλινγκραντ και η Ουκρανία

Η ιστορία διδάσκει πως η υπεροψία και οι λανθασμένες εκτιμήσεις των μυστικών υπηρεσιών μπορούν να αποδειχθούν μοιραίες.

Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί η μάχη του Στάλινγκραντ μεταξύ των ναζιστικών στρατευμάτων και των σοβιετικών, που διήρκησε από τον Αύγουστο του 1942 έως τις αρχές Φεβρουαρίου του 1943. Όλα ξεκινούν από ένα μοιραίο λάθος που έκανε η Abwher, η μυστική στρατιωτική υπηρεσία της Γερμανίας, από την αρχή. Η Abwher υποεκτίμησε το μέγεθος των εφεδρειών του Κόκκινου Στρατού, με αποτέλεσμα η γερμανική διοίκηση να πιστέψει ότι δεν χρειαζόταν να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις της και να εξαπολύσει επίθεση προς ένα στόχο. Γι’ αυτό η ναζιστική επιχείρηση Μπαρμπαρόσα για την εισβολή στην Ανατολή  περιελάμβανε επιθέσεις προς τρεις κατευθύνσεις. Μια επίθεση μέσω των Βαλτικών χωρών προς το Λένινγκραντ (Αγία Πετρούπολη), μια για την κατάληψη της Μόσχας και προς τον Νότο για την κατάληψη της Ουκρανίας και του Καυκάσου.

Η διαίρεση των γερμανικών δυνάμεων αποδείχθηκε μεγάλο λάθος καθώς κανένας στόχος δεν επιτεύχθηκε. Σ’ αυτό συνέβαλε επίσης η επίθεση της Ιαπωνίας εναντίον των ΗΠΑ, καθώς δεν μπορούσε να ανοίξει νέο μέτωπο στη Σιβηρία. Επομένως, οι Σοβιετικοί μπορούσαν να μεταφέρουν τα στρατεύματα της Ανατολής στη Μόσχα, μπλοκάροντας τη γερμανική προέλαση. Ήταν κάτι που  οι Γερμανοί δεν είχαν λάβει υπόψη. Αν έπαιρναν τη Μόσχα, ίσως κέρδιζαν τον πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Όμως, η ναζιστική Γερμανία θα τον κέρδιζε αν πετύχαινε η επίθεση στο Νότο και καταλάμβανε το Μπακού στο Αζερμπαϊτζάν, που ήταν η κύρια πετρελαιοπαραγωγική πηγή της Σοβιετικής Ένωσης. Χωρίς πετρέλαιο, τα σοβιετικά εργοστάσια, τα τανκς κ.λπ. θα σταματούσαν να λειτουργούν ενώ ο Χίτλερ θα είχε πολύ πετρέλαιο. Όταν κατάλαβαν το λάθος τους την Άνοιξη του 1942, οι ναζί στράφηκαν προς τον Νότο. 

Φυσικά, θα πρέπει να προσθέσουμε ότι λάθη δεν έκαναν μόνο οι ναζί. Λανθασμένη αποδείχθηκε επίσης η πληροφόρηση των μυστικών υπηρεσιών του Στάλιν ότι η βασική επίθεση της Βέρμαχτ θα γινόταν  εναντίον της Μόσχας, με αποτέλεσμα να έχει πολύ συγκεντρωμένο στρατό εκεί. Όταν κατάλαβε το λάθος του φρόντισε να το διορθώσει, αγοράζοντας χρόνο για τη μετακίνηση των ετοιμοπόλεμων στρατευμάτων προς το Νότο και την πόλη του Στάλινγκραντ. Έστειλε γρήγορα άπειρους στρατιώτες που κατακρεουργήθηκαν αλλά δημιούργησαν την εντύπωση στους ναζί ότι νικάνε κι αντί να παρακάμψουν το Στάλινγκραντ παρέμειναν. Ο χρόνος κερδήθηκε και η αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού (επιχείρηση Ουρανός) πέτυχε, περικυκλώνοντας το 6ο γερμανικό Σώμα Στρατού. 

Ασφαλώς, οι συνθήκες και οι εποχές έχουν αλλάξει. Όμως, κάποια από τα ίδια λάθη βλέπουμε να επαναλαμβάνονται σήμερα στην Ουκρανία. Είναι σαφές ότι οι εκτιμήσεις των ρωσικών υπηρεσιών για ένα σύντομο πόλεμο μετά την εισβολή στην Ουκρανία αποδεικνύονται αβάσιμες. Σε λίγο θα συμπληρώσουμε δύο εβδομάδες και ο ρωσικός στρατός δεν έχει προχωρήσει τόσο πολύ όσο επιβάλλει η διαφορά δυναμικότητας σε άνδρες και δύναμη πυρός καθώς συναντά αντίσταση και έχει θέματα εφοδιασμού. Όσο περισσότερο διαρκούν οι μάχες τόσο περισσότερο περιπλέκονται τα πράγματα για τη ρωσική ηγεσία. Επίσης, μάλλον απροετοίμαστοι πιάστηκαν και οι Ουκρανοί καθώς δεν είχαν τον απαραίτητο εξοπλισμό για να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά την εισβολή. Ακόμη, οι Ρώσοι εμφανίζονται κι εδώ να θέλουν να περικυκλώσουν μεγάλες πόλεις όπως η Μαριούπολη και το Κίεβο εν μέσω βομβαρδισμών και να τις εξαναγκάσουν σε παράδοση, χτυπώντας τους αδύναμους κρίκους. Αυτή τη φορά για να μη θυσιάσουν πολλούς άνδρες. 

Για τους επιτιθέμενους Γερμανούς στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η μάχη του Στάλινγκραντ δεν έπρεπε να είχε γίνει. Η πόλη θα έπρεπε να είχε παρακαμφθεί. Για τους επιτιθέμενους Ρώσους σήμερα, η εισβολή στην Ουκρανία δεν θα έπρεπε να είχε γίνει. Θα έπρεπε να είχε αποφευχθεί.