H Ελλάδα, το ChatGPT και η Εσθονία

Τα νούμερα δεν λένε ψέματα. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 25η θέση ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ με βάση τον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2022, ξεπερνώντας μόνο τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Ο Δείκτης DESI επιτρέπει τη μέτρηση της προόδου που έχει συντελεστεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό κάθε χώρας.

Παρά το γεγονός ότι οι Έλληνες απολαμβάνουν σήμερα καλύτερες δημόσιες ψηφιακές υπηρεσίες σε σχέση με το παρελθόν, η Ελλάδα καταλαμβάνει την προτελευταία θέση ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ με βάση τον σχετικό υποδείκτη (eGovernment benchmark) το 2022, που βασίζεται σε στοιχεία του προηγούμενου έτους. Δυστυχώς, η χώρα μας καταλαμβάνει επίσης μία από τις τελευταίες θέσεις στον τομέα της διαφάνειας ως προς την παράδοση των υπηρεσιών. Η Κύπρος είναι τελευταία σ’ αυτό τον τομέα. 

Κοιτάζοντας το τελευταίο μάς ήλθαν στο νου τα λεγόμενα επιχειρηματία από τη Βόρεια Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας το 2020, ο οποίος δραστηριοποιείται στις ψηφιακές τεχνολογίες. Μας είχε αναφέρει τότε ότι απευθείας αναθέσεις ψηφιακών έργων ύψους λίγων εκατ. ευρώ στην Ελλάδα ήταν υπερτιμημένες. Όταν τον ρωτήσαμε πόσο υπερτιμημένες ήταν, «40%, 50%, 100%;», μας απάντησε από το τηλέφωνο, αφήνοντάς μας σύξυλους, «8 με 9 φορές», προσθέτοντας ότι μπορούν να το καταλάβουν μόνο όσοι γνωρίζουν τα ψηφιακά προϊόντα. «Το ξέρω γιατί αυτά έχουν υλοποιηθεί σε άλλες χώρες πριν από 10-15 χρόνια». Ο άνθρωπος δεν είχε λόγο να μας πει ψέματα, αν και δεν μπορούμε να ξέρουμε την έκταση του φαινομένου. Ένας άλλος εγχώριος επιχειρηματίας το διατύπωσε κάπως διαφορετικά. «Στην Ελλάδα έχεις την επιλογή των διεφθαρμένων που μπορεί να κάνουν πράγματα και των άλλων που δεν το έχουν και είναι λιγότερο διεφθαρμένοι».

Τέτοια διλήμματα δεν υπάρχουν σ’ άλλες χώρες, συνήθως βόρειες, όπως η Εσθονία που αποχώρησε από τη Σοβιετική Ένωση το 1991. Η Εσθονία μπορεί να έχει πολύ πιο σοβαρό πρόβλημα πληθωρισμού, όμως παίρνει πολύ υψηλό βαθμό στον ψηφιακό μετασχηματισμό σε επίπεδο ΕΕ, χωρίς φαινόμενα διαφθοράς. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές δεν την ευνοούν. Εκεί, αν περάσεις το όριο ταχύτητας, σε καταγράφουν οι κάμερες και έρχεται το μπουγιουρντί στο σπίτι. Αν μάλιστα δεν το πληρώσεις εντός διμήνου, η αστυνομία μπαίνει στον τραπεζικό λογαριασμό σου και αφαιρεί το ποσό. Δεν υπάρχουν ούτε ρυθμίσεις σε δόσεις ούτε τίποτε όπως εδώ. Αν κάνεις το λάθος και παρκάρεις παράνομα το αυτοκίνητό σου, λαμβάνεις μήνυμα και κλήση στο κινητό που σε ειδοποιεί ότι έχεις παρκάρει παράνομα, ζητώντας σου να πάρεις το αυτοκίνητο. Και φυσικά στους δρόμους της πρωτεύουσας Ταλίν μπορείς να δεις ρομπότ που παραδίδουν φαγητό μετά από παραγγελία. 

Όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν φουτουριστικά σε μας αλλά  είναι η πραγματικότητα εκεί τώρα. Στην Ελλάδα, δεν είναι μόνο το Δημόσιο που δεν έχει ψηφιακή κουλτούρα αλλά και οι επιχειρήσεις. Οι τελευταίες έχουν ως επό το πλείστον χαμηλού επιπέδου τεχνολογίες και  ενδιαφέρονται κυρίως για τη συντήρηση των υφιστάμενων υποδομών τους. Την εποχή του ChatGPT, με browser που δίνει τη δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων σε real time πλέον με τη νέα έκδοση, μιλάμε για αναβάθμιση των τεχνολογικών συστημάτων του Δημοσίου και των επιχειρήσεων, χωρίς να έχουμε αρκετούς ανθρώπους με ψηφιακές δεξιότητες που θα υλοποιήσουν την αναβάθμιση.

Το καλό είναι ότι υπάρχουν θέληση και λεφτά από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Δυστυχώς, υπάρχει και διαφθορά. Ίσως θα βοηθούσε αν βάζαμε κάποιο μεσοπρόθεσμο στόχο με βάση τον Δείκτη DESI, π.χ. να είμαστε στην 1η δεκάδα της ΕΕ μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.