Charlotte Ruhe: Ποιες επενδύσεις θα στηρίξει η EBRD στην Ελλάδα

Την ενεργότερη εμπλοκή της στη χρηματοδότηση επενδύσεων στην Ελλάδα «επικυρώνει» η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), με την υπογραφή του προσυμφώνου συνεργασίας, η οποία αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης και στη διαχείριση και παροχή, από την τράπεζα, δανείων ύψους έως 1 δισ. ευρώ.

Η υπογραφή του προσυμφώνου έγινε από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη και τη διευθύνουσα σύμβουλο της EBRD για την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη Charlotte Ruhe, η οποία την περασμένη Δευτέρα βρέθηκε για αυτό τον λόγο στην Αθήνα.

Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο Euro2day.gr η κυρία Ruhe, παραθέτει τους επενδυτικούς τομείς στους οποίους θα επικεντρωθεί η τράπεζα, στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, υπογραμμίζοντας ότι ελληνικές εταιρείες χρειάζονται περισσότερες επενδύσεις για να αυξηθούν σε μέγεθος και να κερδίσουν μερίδια αγοράς στο εξωτερικό.

Η ίδια αναφέρει ότι στη μέχρι τώρα παρουσία της τράπεζας στη χώρα μας, που άρχισε το 2015, έχουν ενισχυθεί 80 έργα ύψους 4,7 δισ. ευρώ, εστιάζοντας κατά κύριο λόγο σε έργα πράσινης ανάπτυξης.

Ιδιαίτερη, όπως εξηγεί, είναι και η έμφαση που δίνει στην ελληνική κεφαλαιαγορά, συμμετέχοντας σε εκδόσεις εταιρικών ομολόγων, καθώς και στις επιχειρήσεις που έχουν ισχυρό εξαγωγικό δυναμικό.

Η παρουσία της EBRD στην Ελλάδα ολοκληρώνεται το 2025 και η κυρία Ruhe εκτιμά ότι το έργο της τράπεζας θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τότε. Η ίδια διαβλέπει ένα λαμπρό μέλλον για την ελληνική οικονομία, αφού υπάρχει σημαντικό ανεκμετάλλευτο δυναμικό σε πολλούς τομείς, μετά την πολυετή κρίση.

Μάλιστα σημειώνει ότι οι επενδυτές φαίνονται εντυπωσιασμένοι από τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων και δείχνουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα.

Κυρία Ruhe, για ποιο λόγο η EBRD συμφώνησε να αναλάβει τη διαχείριση έργων ύψους έως 1 δισ. ευρώ στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης;

Στην EBRD πιστεύουμε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ένα βασικό εργαλείο που θα βοηθήσει τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να αναδυθούν ισχυρότερες και πιο ανθεκτικές από την τρέχουσα κρίση του κορωνοϊού. Μας χαροποίησε ιδιαίτερα που η Ελλάδα ήταν πρωτοπόρος όσον αφορά την υποβολή, την ποιότητα, αλλά και τη φιλοδοξία του περιεχομένου του σχεδίου της.

Το "Ελλάδα 2.0" είναι ένα από τα καλύτερα σχέδια που υποβλήθηκαν και γι’ αυτό αξιολογήθηκε πολύ θετικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αυτά τα ευρωπαϊκά κονδύλια, που συμπληρώνονται και συνδυάζονται με περισσότερη χρηματοδότηση από ιδρύματα όπως η EBRD, μπορούν να ενισχύσουν την ανάκαμψη της χώρας, εξού και το ενδιαφέρον μας για τη στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης. Η EBRD και η ΕΕ μοιράζονται επίσης τις ίδιες στρατηγικές προτεραιότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται μόνο, στην πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την κοινωνική ένταξη, την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και την εστίαση στις εξαγωγές.

Σε ποιους τομείς θα εστιάσετε στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας;

Το πρόγραμμα στοχεύει στην παροχή χρηματοδότησης προς όφελος του ιδιωτικού τομέα. Θα καλυφθεί ένα ευρύ φάσμα τομέων και επενδυτικών προτεραιοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης μετάβασης, της ψηφιοποίησης, του εξαγωγικού προσανατολισμού, της καινοτομίας και της δημιουργίας οικονομιών κλίμακας. Οι ελληνικές εταιρείες χρειάζονται περισσότερες επενδύσεις για να αυξηθούν σε μέγεθος και να κερδίσουν μερίδια αγοράς στο εξωτερικό.

Πέραν από τη διαχείριση, υπάρχει πρόθεση της EBRD να συμμετέχει και με χρηματοδότηση των έργων;

Έχουμε συμφωνήσει με την ελληνική κυβέρνηση να συνεργαστούμε για την εφαρμογή του προγράμματος, το οποίο έχει ως στόχο να συνδυάσει εμπορική χρηματοδότηση από ίδιους πόρους της EBRD (καθώς και ενδεχομένως από εμπορικές τράπεζες), τα δάνεια του Ταμείου που θα διαχειρίζεται το υπουργείο Οικονομικών και συμμετοχή ιδίων κεφαλαίων από τους τελικούς δικαιούχους.

Τα δάνεια του Ταμείου και της EBRD θα επεκταθούν σε βάση pari passu για το συνολικό ποσό του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Οι συναλλαγές θα καλύπτουν κυρίως τη χρηματοδότηση κεφαλαιακών δαπανών για νέες επενδύσεις (εφόσον συμμορφώνονται με την αρχή της ΕΕ «Do No Significant Harm»). Με βάση αυτή την αρχή, θα διασφαλίσουμε ότι όλες οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις που θα συγχρηματοδοτηθούν με τα δάνεια που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάπτυξης δεν θα επηρεάσουν σημαντικά τους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους της ΕΕ.

Η δραστηριότητα της EBRD στην Ελλάδα άρχισε το 2015 σε προσωρινή βάση και αρχικά έως το 2018, ώστε να στηριχθεί η ανάκαμψη της χώρας μας. Πλέον, η πρόθεση παρουσίας σας έχει επεκταθεί έως το 2025. Προτίθεστε να συνεχίσετε και πέραν αυτού του έτους την επενδυτική σας δραστηριότητα στην Ελλάδα;

Ναι, σωστά, η EBRD άρχισε να επενδύει στην Ελλάδα σε προσωρινή βάση το 2015, ως απάντηση στο αίτημα των ελληνικών αρχών για υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων και επιστροφή στην οικονομική ανάπτυξη μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Αρχικά, οι μέτοχοι της EBRD αποφάσισαν η τράπεζα να επενδύει στην Ελλάδα μέχρι το τέλος του 2020, αλλά τον Δεκέμβριο του 2018 οι μέτοχοί μας ενέκριναν την παράταση της παρουσίας μας στη χώρα μέχρι και το 2025.

Η επέκταση αυτή ήρθε λόγω του σημαντικού επενδυτικού κενού που παρέμενε στη χώρα και αναγνώρισε την ικανότητα της τράπεζας να συμβάλει περαιτέρω στην οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας. Αυτό αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντικό μετά το ξέσπασμα της πανδημίας και τα μέτρα αντιμετώπισης του κορωνοϊού που πήρε η EBRD.

Επιπλέον, οι επενδύσεις της τράπεζας στηρίζουν την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων για την απαλλαγή από τον άνθρακα που έχει θέσει η κυβέρνηση για τον ενεργειακό τομέα.

Η τράπεζα θα συνεχίσει να επενδύει στην Ελλάδα μέχρι το τέλος του 2025, όταν και ολοκληρώνεται η παράταση που πήραμε. Πιστεύω ότι το έργο μας θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τότε, καθώς είμαι αισιόδοξη για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Στα έξι χρόνια παρουσίας σας στη χώρα μας, πόσες επενδύσεις - χρηματοδοτήσεις και με τι συνολικό ποσό έχει υποστηρίξει;

Από το 2015 έχουμε χρηματοδοτήσει περίπου 80 έργα στην Ελλάδα, με συνολικές επενδύσεις άνω των 4,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το 90% του χαρτοφυλακίου μας είναι στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος αποτελεί και το βασικό μας επίκεντρο.

Έχουμε υποστηρίξει ένα ευρύ φάσμα τομέων, από τον τουρισμό έως τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις υποδομές, τις αγροτικές επιχειρήσεις και τη μεταποίηση. Πάνω από το 40% των επενδύσεών μας είναι στον τομέα των βιώσιμων έργων υποδομών, καθώς η πράσινη μετάβαση της χώρας είναι μία από τις προτεραιότητές μας.

Το συνολικό χαρτοφυλάκιό μας είναι 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ, με 65 ενεργά έργα.

Τρέχουμε επίσης ένα πολύ επιτυχημένο συμβουλευτικό πρόγραμμα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις από πολλούς τομείς σε όλη την Ελλάδα, με περίπου 70% των επιχειρήσεων που υποστηρίζουμε να εδρεύουν εκτός Αθήνας.

Ποιες είναι οι κύριες προτεραιότητές σας για τα επόμενα πέντε χρόνια;

Οι κύριες προτεραιότητές μας για τα επόμενα πέντε χρόνια είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η διευκόλυνση της επέκτασης του ιδιωτικού τομέα, η υποστήριξη της αειφόρου ενέργειας και των έργων υποδομών μεταξύ άλλων μέσω περαιτέρω περιφερειακών δεσμών και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Επικεντρωνόμαστε επίσης στην παροχή βοήθειας στην Ελλάδα για την ανάπτυξή της μετά την πανδημία. Θέλουμε να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση βαθύτερων και ευρύτερων προκλήσεων και να αξιοποιήσουμε νέες ευκαιρίες που θα συμβάλουν στην επιτάχυνση της μετάβασης της χώρας σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Επιθυμούμε επίσης να προωθήσουμε την ισότητα ευκαιριών, την επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης και την ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης.

Οι επενδύσεις μας, παράλληλα με την παροχή τεχνικής βοήθειας και πολιτικού διαλόγου που προσφέρουμε, αποσκοπούν στην ενίσχυση της προόδου των μεταρρυθμίσεων της ελληνικής οικονομίας και συμβάλλουν στην ανάκαμψή της.

Η EBRD αξιοποιεί την εμπειρία και την τεχνογνωσία που κατέχει για την προσέλκυση και ενθάρρυνση ξένων και εγχώριων επενδύσεων, ενισχύοντας τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα και εμβαθύνοντας την περιφερειακή ολοκλήρωση.

Συγκεκριμένα, στοχεύουμε να υποστηρίξουμε εταιρείες που έχουν ισχυρό εξαγωγικό δυναμικό και υγιή επιχειρηματικά μοντέλα μέσω άμεσης και έμμεσης χρηματοδότησης, με ιδιαίτερη έμφαση στη διευκόλυνση των διασυνοριακών συναλλαγών, στην ενίσχυση των δεσμών αξίας και στην προώθηση της στρατηγικών ενοποιήσεων για να επιταχυνθεί η ανάκαμψη των εταιρειών.

Υπάρχουν επιμέρους τομείς που θα τύχουν μεγαλύτερης επενδυτικής «προσοχής»;

Μία σημαντική προτεραιότητα για εμάς είναι να υποστηρίξουμε πράσινες και βιώσιμες επενδύσεις, λαμβάνοντας υπόψη την πολύ φιλόδοξη ατζέντα της Ελλάδας περί απεξάρτησης από τον άνθρακα. Τα πράσινα έργα αποτελούσαν ανέκαθεν μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της EBRD στην Ελλάδα. Έχουμε υποστηρίξει μερικά από τα πιο καινοτόμα πράσινα έργα στη χώρα, σε όλους τους τομείς -από τον τραπεζικό τομέα έως τις υποδομές και από τον τομέα των ακινήτων έως τις μικρές επιχειρήσεις.

Στην EBRD εντείνουμε τις προσπάθειές μας και τις δράσεις μας για το περιβάλλον, που πρέπει σήμερα να εφαρμόζονται σε όλες τις δραστηριότητές μας. Η πράσινη χρηματοδότηση θα αποτελεί την πλειοψηφία των έργων μας έως το 2025.

Στοχεύουμε επίσης στην προώθηση της ισότητας ευκαιριών και της υποστήριξης των γυναικών, των νέων και των υπο-εξυπηρετούμενων κοινοτήτων, καθώς και στην επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης, απελευθερώνοντας τη δύναμη της τεχνολογίας που θα επιφέρει αλλαγές προς το καλύτερο.

Θα συνεχίσετε να δίνετε έμφαση στην κεφαλαιαγορά με τις επενδύσεις σας σε εταιρικά ομόλογα;

Πράγματι, θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την τοπική κεφαλαιαγορά επενδύοντας σε εταιρικά ομόλογα.

Το 2017 εγκρίναμε ένα πλαίσιο για την υποστήριξη ελληνικών εταιρικών ομολόγων, το οποίο έχει επεκταθεί δύο φορές από τότε και έχει συμπεριλάβει συνολικές επενδύσεις αξίας 297 εκατομμυρίων ευρώ (πέραν από επενδύσεις ύψους 285 εκατομμυρίων ευρώ σε εταιρικά ομόλογα εκτός αυτού του πλαισίου).

Ο κύριος στόχος μας είναι η υποστήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, επενδύοντας σε εκδόσεις εταιρικών ομολόγων στο χρηματιστήριο, για να αναδείξουμε τη βιωσιμότητα της αγοράς ομολόγων ως πηγή χρηματοδότησης και να βοηθήσουμε εταιρείες όλων των μεγεθών και τομέων στις προσπάθειές τους για πρόσβαση στις διεθνείς και εγχώριες κεφαλαιαγορές.

Δύο πρόσφατα παραδείγματα είναι η επένδυσή μας, ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ, στην πρώτη πράσινη έκδοση ευρωομολόγου από τον Μυτιληναίο και η επένδυση, ύψους 14 εκατομμυρίων ευρώ, στην έκδοση ομολόγου από τη Mοtor Oil για την υποστήριξη της εφαρμογής του επενδυτικού της προγράμματος για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Με ορίζοντα το 2025, μπορείτε να κάνετε μια εκτίμηση για το πόσες επενδύσεις θα στηριχθούν και με ποιο συνολικό ποσό;

Η EBRD είναι μια τράπεζα που κατευθύνεται από τη ζήτηση που υπάρχει, που σημαίνει ότι δεν έχουμε συγκεκριμένους στόχους όσον αφορά το ύψος των επενδύσεών μας. Επενδύουμε όταν και όπου χρειάζεται.

Οι στόχοι μας έχουν να κάνουν περισσότερο με τη φύση των επενδύσεών μας. Για παράδειγμα, η EBRD είναι ηγέτιδα δύναμη στις πράσινες χρηματοδοτήσεις και πλέον στοχεύει να γίνει κατά πλειοψηφία πράσινη τράπεζα έως το 2025, αφιερώνοντας πάνω από το 50% των συνολικών επενδύσεών της σε αυτού του είδους τα έργα.

Πρέπει επίσης να διασφαλίζουμε ότι το έργο μας συμβάλλει στην οικοδόμηση όχι μόνο μιας ανταγωνιστικής και ανθεκτικής οικονομίας αλλά και μιας οικονομίας χωρίς αποκλεισμούς και με καλή διακυβέρνηση.

Πέρυσι επενδύσαμε περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ σε έναν αριθμό έργων που αποτελεί ρεκόρ για την EBRD στην Ελλάδα (17 συνολικά). Ενώ στοχεύουμε σε έναν παρόμοιο αριθμό έργων και για τα επόμενα έτη, το ύψος των επενδύσεών μας θα εξαρτηθεί από την απορρόφηση των ομολογιακών εκδόσεων. Για παράδειγμα όταν χρειάζεται, επενδύουμε περισσότερα σε ένα ομόλογο, αλλά όταν η αγορά δείχνει έντονο ενδιαφέρον, η συμμετοχή μας είναι μικρότερη.

Φέτος αναμένουμε υψηλά επίπεδα, καθώς έχουμε ήδη επενδύσει πάνω από 300 εκατομμύρια ευρώ στην ελληνική οικονομία.

Ποιες είναι οι προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στο επόμενο διάστημα;

Οι οικονομολόγοι της EBRD προβλέπουν ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 4% το 2021 και 5,5% το 2022. Είναι πολύ ενθαρρυντικά ορισμένα από τα πρόσφατα στοιχεία, όπως το γεγονός ότι το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε κατά 4,4% (από τρίμηνο σε τρίμηνο) το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, καθώς και το γεγονός ότι η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων βρίσκεται σε μια σαφώς αυξανόμενη τάση.

Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία της πανδημίας και την πιθανότητα νέων κυμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να επιβραδύνουν ξανά την πορεία της οικονομίας.

Βλέπουμε όμως ένα λαμπρό μέλλον για την ελληνική οικονομία, αφού υπάρχει σημαντικό ανεκμετάλλευτο δυναμικό σε πολλούς τομείς μετά την πολυετή κρίση. Οι επενδυτές φαίνονται εντυπωσιασμένοι από τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων και δείχνουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα.