Πώς θα διοικήσετε μια εταιρία όπως ο Μπάφετ και ο Στιβ Τζομπς

Ο όρος laissez-faire leadership χρησιμοποιείται για την περιγραφή μίας μη αυταρχικής μορφής διοίκησης εντός μίας επιχείρησης. Οι laissez-faire leaders χαρακτηρίζονται από την όσο το δυνατόν ελάχιστη επιρροή ή καθοδήγηση απέναντι στους κατωτέρους τους στην ιεραρχία, ενώ για την εκ μέρους τους επιβολή ελέγχου προτιμώνται λιγότερο εμφανείς μέθοδοι.

Το συγκεκριμένο μοντέλο διοίκησης βασίζεται στην αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι δυνατό να αριστεύσει εφόσον αφεθεί μόνος του και αυτενεργήσει.

Υπάρχει, όμως, και ο αντίλογος στη συγκεκριμένη μορφή διοίκησης μέσω μοντέλων όπως καλό ή κακό αφεντικό (positive/negative leader), authoritarian ń autocratic leadership, democratic/ participative leadership, καθώς και paternalistic leadership.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μοντέλα διοίκησης, το laissez-faire -γαλλικής προελεύσεως όρος, ο οποίος ουσιαστικά σημαίνει «ελευθερία κινήσεων»- είναι ιδιαίτερο. Στα περισσότερα μοντέλα διοίκησης η ενεργός ή μη συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη αποφάσεων αποτελεί βαρόμετρο και, ταυτόχρονα, κριτήριο για το αν ένα μοντέλο μπορεί να χαρακτηριστεί ως αυταρχικό (μικρή συμμετοχή των εργαζομένων) ή δημοκρατικό (ενεργός συμμετοχή των εργαζομένων).

Ανάμεσα σ' αυτά, κινούνται άλλα μοντέλα, μεταξύ των οποίων και το laissez-faire, το οποίο χαρακτηρίζεται από τον μικρότερο δυνατό έλεγχο των εργαζομένων από τη διοίκηση της επιχείρησης, η οποία, ωστόσο, οφείλει να τους παρέχει τα κατάλληλα «εφόδια» και εξοπλισμό, ώστε αυτή η ελευθερία κινήσεων να μεταφραστεί σε αποτελεσματικότητα.

Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι δομημένο επάνω στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, η οποία καλλιεργείται μεταξύ των εργαζομένων και της διοίκησης, με την τελευταία να μην επεμβαίνει ενεργά, όμως να είναι διακριτικά παρούσα, να καταγράφει και να προχωρά σε έναν τελικό απολογισμό.

Ωστόσο, η απουσία μιας κεντρικής ηγετικής φυσιογνωμίας εντός της επιχείρησης ενδέχεται να οδηγήσει σε φτωχότερα αποτελέσματα, καθώς οι εργαζόμενοι ίσως περιοριστούν μόνο στον τομέα ευθύνης τους, χωρίς περαιτέρω πρωτοβουλίες, σε εσωτερικές διαφωνίες, λόγω της έλλειψης ηγετικού προσώπου που θα τα καθοδηγήσει, αλλά -σε βάθος χρόνου- και της σταδιακής έλλειψης κινήτρου, που μπορεί να οδηγήσει σε αποτελέσματα ποιοτικά κατώτερα του αναμενόμενου.

Ως εκ τούτου, το μοντέλο διοίκησης του laissez-faire leadership μπορεί, στην πράξη, να αποτελέσει μία εξαιρετική επιλογή για εφαρμογή σε ένα εργασιακό περιβάλλον, όπου οι εργαζόμενοι έχουν, ήδη, σημαντικό βαθμό αυτονομίας, αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και δεν φοβούνται να πάρουν πρωτοβουλίες ή δύσκολες αποφάσεις.

Αποτέλεσμα της συγκεκριμένης κατάστασης είναι πως το ανθρώπινο δυναμικό μπορεί να αποδώσει άμεσα με το νέο σύστημα, χωρίς να χρειαστεί χρόνο προσαρμογής στις νέες ανάγκες ή απαιτήσεις. Εναλλακτικά, το συγκεκριμένο μοντέλο μπορεί να έχει και έμμεση εφαρμογή, μέσω της ανέλιξης σε διοικητικό αξίωμα ενός εργαζομένου, ο οποίος έχει συνηθίσει στην σχετική αυτονομία, την οποία θα προσπαθήσει να εφαρμόσει γενικότερα. Το μοντέλο του laissez-faire leadership, επομένως, είναι περισσότερο ευνοϊκό και, ταυτόχρονα, καταλληλότερη επιλογή για επιχειρήσεις με έμπειρους εργαζομένους, μαθημένους να δουλεύουν ανεξάρτητα.

Παραδείγματα εφαρμογής

Πολλές είναι οι ιστορικές αναφορές για άτομα που προχώρησαν ή προσπάθησαν να προχωρήσουν στην εφαρμογή του συγκεκριμένου μοντέλου διοίκησης. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, ίσως, αποτελεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ronald Reagan, ο οποίος, στη διάρκεια της οκταετίας του στον Λευκό Οίκο, έδωσε εκτεταμένες αρμοδιότητες στον αρχηγό του επιτελείου του και σε στενούς συνεργάτες του.

Άλλες περιπτώσεις προσωπικοτήτων συνδεδεμένων με την έννοια του laissez-faire leadership, στη διεθνή βιβλιογραφία, είναι ο αμερικανός επιχειρηματίας και επενδυτής Warren Buffett, αλλά και ο Steve Jobs, ο οποίος, μάλιστα, είχε δηλώσει σχετικά με τη φιλοσοφία προσλήψεων της Apple πως «δεν έχει νόημα να προσλαμβάνουμε έξυπνους ανθρώπους για να τους λέμε τι θα κάνουν - προσλαμβάνουμε έξυπνους, για να μας λένε εκείνοι τι θα κάνουμε!».