Ηρθε η αρχή του τέλους για τα clickbaits

«Οι κυνικοί δεν κάνουν για αυτό το επάγγελμα»
Ryszard Kapuscinski

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα τελευταία χρόνια η δημoσιογραφία ζεί στην αυτοκρατορία των clickbaits (δολώματα για κλικ). Ο όρος αυτός αναφέρεται στην κυριαρχούσα τάση τα ΜΜΕ να βγάζουν κραυγαλέους (και πολλές φορές άσχετους με το περιεχόμενο) τίτλους με μοναδικό στόχο να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερα κλικ.

Τα κλικ με την σειρά τους είναι το χρυσό κλειδί για περισσότερες διαφημίσεις ή/και επιδοτήσεις από το δημόσιο. Φυσικά υπάρχουν ΜΜΕ πού αρνούνται να ακολουθήσουν αυτή την λογική όμως με αποτέλεσμα να έχουν λιγότερα έσοδα στα πλαίσια ενός συστήματος που επιβραβεύει τα κλίκς και οδηγεί σε μία απαξίωση της δημόσιας συζήτησης.

Όμως φαίνεται ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει καθώς το σύστημα αρχίζει να αποδεικνύεται μη βιώσιμο. Εδώ καθοριστικό είναι το εύρημα του Reuters Institute μαζί με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Τα δύο αυτά ερευνητικά ιδρύματα σε μελέτη τους έδειξαν ότι αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των ατόμων που αποφεύγουν τις ειδήσεις. Στην Βρετανία ο αριθμός τους αυξήθηκε τα τελευταία τρία έτη από 35% σε 46%. Και αυτό δεν είναι φαινόμενο μόνο των ανεπτυγμένων χωρών. Έτσι στη Βραζιλία ο αριθμός των ανθρώπων που αρνούνται να διαβάσουν/ακούσουν/δουν ειδήσεις αυξήθηκε από 34% σε 54%.

Στα ίδια πλαίσια η κλαδική επιθεώρηση Press Gazette στα τέλη έτους έκανε συνέντευξη με 18 ανώτερα διοικητικά στελέχη του χώρου που συμφώνησαν ότι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει ο χώρος των ΜΜΕ είναι το αυξανόμενο ποσοστό των ανθρώπων που αποφεύγει τις ειδήσεις.

Οπως γράφει ο Benat Zaldua: «Φυσικά οι φοβικοί τίτλοι που έχουν κατακτήσει τα πρωτοσέλιδα τα τελευταία έτη -είτε πρόκειται για την πανδημία, την κλιματική κρίση η την Ουκρανία και τα ενεργειακά προβλήματα -δεν βοηθούν στην προσέλκυση νέων αναγνωστών, διότι προσπαθώντας να αποκτήσουμε την προσοχή του αναγνώστη με κραυγαλέους και κενούς περιεχομένου τίτλους ίσως καταφέρνουμε το ακριβώς αντίθετο». Με άλλα λόγια η πολιτική των clickbaits αντί να προσελκύσει νέους αναγνώστες έδιωξε τους αναγνώστες.

Σήμερα πολλά κορυφαία στελέχη επικοινωνιακών ομίλων όπως ο Stephen Dunbar Jones των NYT αναγνωρίζει ότι ο κυριότερος στόχος εφεξής των ΜΜΕ θα πρέπει να είναι « η διατήρηση των καταναλωτών» κάτι που σημαίνει την «επένδυση σε ποιοτική δημοσιογραφία».

Αυτές οι νέες τάσεις που μας απομακρύνουν από την δημοσιογραφία των κλίκς εκφράζονται και σε ένα άλλο εύρημα της μελέτης των Reuter Institute/Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Το 2012 οι διευθυντές εφημερίδων που είχαν ερωτηθεί είπαν ότι ο πιο σημαντικός πόρος ήταν οι διαφημίσεις. Το 2022 όταν ξαναρωτήθηκαν είπαν ότι είναι οι συνδρομές των αναγνωστών.

Επίσης, συμβαδίζοντας με το νέο πνεύμα ένα άλλο κριτήριο που αρχίζει να κυριαρχεί στην αξιολόγηση των κειμένων δεν είναι πια τα πόσα κλικ δέχεται ένα κείμενο αλλά το πόση ώρα δαπανά ο αναγνώστης σε αυτό.

Η θεωρία της εξπρές δημοσιογραφίας on line όπου το άριστο είναι το όσο πιο μικρό κείμενο στο οποίο ο αναγνώστης δαπανά το όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο αμφισβητήθηκε ριζικά τον περασμένο χρόνο όταν έγινε γνωστό ότι το κομμάτι με την μεγαλύτερη απήχηση το 2022 στις ΗΠΑ ήταν ένα ερευνητικό ρεπορτάζ του ΕSPN για τις σεξουαλικές παραβάσεις μίας ομάδας αμερικανικού ποδοσφαίρου. Πλαισιωμένο από βίντεο και φωτογραφίες, ήταν ένα κείμενο 30.000 λέξεων που ισοδυναμούν με 100 σελίδες βιβλίου!