Το μεγάλο πρόβλημα της Παιδείας είναι στα σχολεία, όχι στα πανεπιστήμια

Το θέμα της λειτουργίας των ιδιωτικών πανεπιστημίων επανέρχεται στο προσκήνιο της πολιτικής συζήτησης. Όμως θα βελτιώσει ένα τέτοιο μέτρο το επίπεδο της παιδείας στην Ελλάδα;

Aμφιβάλλω. Διότι ο κύβος όσον αφορά τις μαθησιακές προοπτικές του μαθητή έχει ριφθεί νωρίτερα, στη Μέση Εκπαίδευση. Εκεί διαμορφώνονται/καταστρέφονται τα μυαλά των μαθητών, εκεί βρίσκεται το κομβικό σημείο από το οποίο -στις περισσότερες περιπτώσεις- δεν υπάρχει επιστροφή. Εκεί απαιτούνται άμεσες και βαθιές μεταρρυθμίσεις και όχι τόσο στο πανεπιστημιακό επίπεδο.

Διότι για μια ακόμη φορά οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στα μαθηματικά, ανάγνωση και φυσικές επιστήμες υπήρξαν κατώτερες του μέσου όρου των χωρών του OΟΣΑ όπως δείχνει η φετινή έκθεση της ΡΙSA.

Για μια ακόμη φορά κανείς από όσους έχουν διατελέσει αξιωματούχοι στον χώρο της παιδείας (υπουργοί, γενικοί γραμματείς κ.λπ.) δεν είχε το φιλότιμο να ζητήσει συγγνώμη για την ανεπανόρθωτη ζημιά που έχει προκαλέσει στο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας.

Στο αντίθετο άκρο βρίσκεται η «μικρή» Σιγκαπούρη, που πρώτευσε σε όλους τους δείκτες. Πρόκειται για μια χώρα που έχει συνειδητοποιήσει ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι η μοναδική πρώτη ύλη που διαθέτει: Ούτε πετρέλαιο, ούτε γεωργία, ούτε ξυλεία, ούτε καουτσούκ, ούτε χρυσό.

Τι μας λέει η εμπειρία της Σιγκαπούρης; Σύμφωνα με τον καθηγητή Μαθηματικών Πακ Τι Νγ, η ποιότητα των καθηγητών αποτελεί το καθοριστικό στοιχείο της επιτυχίας. Ο Νγ είναι καθηγητής του Εθνικού Ινστιτούτου Παιδείας της Σιγκαπούρης που είναι υπεύθυνο για την εκπαίδευση των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης και έχει γράψει επιστημονικές μελέτες που αφορούν την εκπαιδευτική πολιτική.

Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα από συνέντευξη που παραχώρησε πρόσφατα στην ισπανική El Pais σχετικά με τους παράγοντες-κλειδιά για την εκπαιδευτική επιτυχία της χώρας του:

Η επιλογή των καθηγητών: «Εχουμε τη δυνατότητα να προσλαμβάνουμε τους απόφοιτους των πανεπιστημίων που ανήκουν στο καλύτερο ένα τρίτο. Για κάθε θέση καθηγητή έχουμε τουλάχιστον 10 αιτήσεις. Θέλουν να γίνουν καθηγητές γιατί έχουμε δουλέψει σκληρά να κάνουμε τη διδασκαλία ένα επάγγελμα αξιοσέβαστο. Αυτοί θα αποτελέσουν τις βάσεις της κοινωνίας μας, αυτοί βοηθούν στην οικοδόμηση της χώρας μας. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι τους σέβονται και με αυτό τον τρόπο θα αποκτήσουμε μια καλύτερη παιδεία. Στη Σιγκαπούρη, όταν βρίσκεσαι με μια παρέα επαγγελματιών (γιατροί, δικηγόροι κ.λπ.), μπορείς να πεις με υπερηφάνεια "εγώ είμαι καθηγητής!", κάτι που ίσως δεν ισχύει σε άλλες χώρες».

Οι αμοιβές των καθηγητών: «Οι καθηγητές δουλεύουν πολύ σκληρά και ο μισθός τους βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με αυτόν πολλών άλλων επαγγελμάτων. Η πλειονότητα των καθηγητών ακολουθεί την καριέρα της διδασκαλίας, όχι επειδή αμείβονται καλά, αλλά επειδή θέλουν να γίνουν καλοί καθηγητές. Όμως, παρά το γεγονός ότι τους αρέσει να διδάσκουν, ως χώρα πρέπει να τους πληρώνεις καλά. Ως καθηγητής στη Σιγκαπούρη δεν πρόκειται να γίνεις πλούσιος, αλλά θα ζήσεις μια άνετη ζωή».

H παιδεία είναι επένδυση, όχι δαπάνη: «Η κάθε χώρα είναι διαφορετική, όμως υπάρχουν ορισμένα πράγματα που είναι σημαντικά για εμάς. Στη Σιγκαπούρη η παιδεία είναι επένδυση δεν είναι δαπάνη. Ακόμα και σε δύσκολους καιρούς δεν κάνουμε περικοπές στην παιδεία για να έχουμε συνέπεια στην επένδυση και για να γνωρίζουν οι καθηγητές ότι μπορούν να συνεχίσουν. Τα παιδιά χρειάζονται παιδεία ανεξάρτητα από το αν οι καιροί είναι καλοί ή κακοί. Είμαστε στο μέσο των χωρών του ΟΟΣΑ όσον αφορά τις δαπάνες για την παιδεία, δεν δαπανούμε πολλά. Για μας είναι πολύ σημαντικό να επενδύουμε στην επαγγελματική εξέλιξη των καθηγητών μας. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει αντιστοιχία στη χρηματοδότηση και στην προσπάθεια. Ελκύουμε καλά άτομα που ενδιαφέρονται για τη διδασκαλία. Τους εκπαιδεύουμε καλά και έχουμε ένα πολύ καλό εκπαιδευτικό σύστημα. Είναι μια δουλειά πολύ σκληρή και εξαντλητική, όχι για το μυαλό αλλά για την καρδιά!».

Ας ξεκινήσουμε βελτιώνοντας τη Μέση Εκπαίδευση με άξονα τις ιδέες που προσφέρει η Σιγκαπούρη. Και όχι μόνο. Στην Ισπανία συζητούν ένα άλλο ενδιαφέρον μέτρο. Στη διδασκαλία των μαθηματικών η κάθε τάξη θα έχει 10 μαθητές και στα ιδιαίτερα προβληματικά σχολεία, 5 μαθητές -όχι 25 όπως ισχύει σήμερα.