Νέα παγκόσμια πρόκληση το «ασημένιο τσουνάμι» του δημογραφικού

Ενώ πολύς λόγος γίνεται για δασμούς, εμπορικούς πολέμους, νομισματικές αναταραχές και γεωπολιτικές ανατροπές, υπάρχουν οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, τα οποία συνδυάζονται άμεσα με δημογραφικές αλλαγές που είναι μόνιμες και εξαιρετικά κρίσιμες.

Και τούτο διότι είναι πλέον γεγονός ότι η ανθρωπότητα γερνάει πιο γρήγορα από ποτέ. Μια παγκόσμια συγχρονισμένη μείωση των ποσοστών γονιμότητας (αναμένεται να φτάσει στο δημογραφικό οριακό σημείο των 2,1 γεννήσεων ανά γυναίκα έως το 2050), σε συνδυασμό με την πτώση των ποσοστών θνησιμότητας και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής (που προκύπτει από την πρόοδο στη δημόσια υγεία και τη διατροφή), επιτάχυνε αυτή τη δημογραφική αλλαγή.

Τόσο οι ανεπτυγμένες, όσο και οι αναπτυσσόμενες χώρες γκριζάρουν με πρωτοφανή ρυθμό, με τον παγκόσμιο πληθυσμό των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω να αναμένεται να αυξηθεί κατά 104% μεταξύ 2005 και 2030, σε σύγκριση με απλή αύξηση 21% στα άτομα κάτω των 65 ετών.

Η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής είναι, φυσικά, μια θετική εξέλιξη, εν μέρει επειδή για δεκαετίες συσχετίζεται στενά με την οικονομική ανάπτυξη. Όμως, το «ασημένιο τσουνάμι»(οι γκριζομάληδες δηλαδή) θέτει άνευ προηγουμένου προκλήσεις και κυρίως μια δραματική αύξηση των χρόνιων ασθενειών και αναπηριών που σχετίζονται με την ηλικία. Γεγονός που συνεπάγεται σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό κόστος με συνέπειες μεταξύ των γενεών. Οι δε ανεπαρκείς οικονομικοί πόροι έχουν περιορίσει έως τώρα τις προσπάθειες για τη βελτίωση της διάρκειας της υγείας (η περίοδος της ζωής ενός ατόμου που δαπανάται με καλή υγεία).

Η κατάσταση αυτή, όμως, θα μπορούσε πολύ γρήγορα να αλλάξει και προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχουν ήδη σοβαρές ενδείξεις.

Το Ίδρυμα Hevolution, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που υποστηρίζεται από τη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας, έχει αφιερώσει ένα δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως για έρευνα σχετικά με τον τρόπο αύξησης της διάρκειας της υγείας. Αυτό περιλαμβάνει την επένδυση σε θεραπείες που στοχεύουν τις βαθύτερες αιτίες της γήρανσης και την υποστήριξη πρωτοβουλιών που συμβάλλουν στη μετατροπή των επιστημονικών ανακαλύψεων σε προϊόντα ή θεραπείες που θα επιτρέψουν την υγιέστερη γήρανση.

Είναι κατάδηλο έτσι ότι σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια, επενδύονται με στόχο τη δημιουργία ενός υγιούς μέλλοντος για τον γερασμένο και γηράσκοντα κόσμο, με αποτέλεσμα στην ήδη εκκολαπτόμενη οικονομία της ζωής, που έχουμε ήδη περιγράψει, να προστίθεται και η διάσταση της ποιότητας της διάρκειας της ζωής.

Επιδιώκεται έτσι, όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο Αφρικανός οικονομολόγος Hippolyte Fofack, να γίνει πραγματικότητα η πρόταση των Ηνωμένων Εθνών για υγιή γήρανση που ξεπερνά τις γενιές και δημιουργεί τα τεράστια οφέλη των μερισμάτων μακροζωίας.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗE World Population Prospects 2022, θα υπάρχουν περισσότεροι από διπλάσιοι άνθρωποι ηλικίας 65 ετών και άνω από τα παιδιά κάτω των πέντε ετών έως το 2050, οπότε οι ηλικιωμένοι θα αντιπροσωπεύουν το 16% του παγκόσμιου πληθυσμού, από 10% το 2022. Σε σύγκριση με άλλες περιοχές, αυτός ο μεγαλύτερος πληθυσμός αναμένεται να είναι πολύ υψηλότερος στην Ευρώπη.        

Αλλά οι κοινωνίες που γερνούν πιο γρήγορα βρίσκονται στον Παγκόσμιο Νότο, όπου μεταξύ 2006 και 2030, ο πληθυσμός των ηλικιωμένων στις αναπτυσσόμενες χώρες θα αυξηθεί κατά 140%, σε σύγκριση με 51% στις ανεπτυγμένες χώρες. Και μέχρι το 2050, το 80% των ηλικιωμένων θα ζει σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Αυτό υπογραμμίζει την αξιοσημείωτη δημογραφική επανάσταση που ξεκίνησε το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα και επιταχύνθηκε τις τελευταίες δεκαετίες.

Συνεπώς, οι αναπτυσσόμενες χώρες κινδυνεύουν όλο και περισσότερο να γεράσουν προτού γίνουν πλούσιες, αυξάνοντας το φάσμα της φτώχειας και της ευπάθειας των ηλικιωμένων ελλείψει ισχυρών δικτύων κοινωνικής ασφάλειας. Και ενώ η αυξημένη μακροζωία σε παγκόσμιο επίπεδο αντιπροσωπεύει έναν θρίαμβο της ιατρικής επιστήμης και της κοινωνικής και οικονομικής προόδου, πολλοί άνθρωποι ηλικίας 65 ετών και άνω δεν έχουν προσδόκιμο υγιούς ζωής. Αντίθετα, η γήρανση έχει συνδεθεί με την εμφάνιση αναπηριών και μη μεταδοτικών χρόνιων ασθενειών.

Αυτό αντανακλάται σε μια θεμελιώδη αλλαγή στην επιδημιολογία των ασθενειών: ασθένειες όπως οι καρδιακές παθήσεις, ο καρκίνος, ο διαβήτης και το Αλτσχάιμερ έχουν ξεπεράσει τις λοιμώξεις ως τις κύριες αιτίες θανάτου. Συνεπώς, οι χρόνιες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία θα προκαλέσουν σημαντική αύξηση της αναπηρίας παγκοσμίως.

Η αυξανόμενη έτσι επιβάρυνση της υγείας με ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία απειλεί να υπονομεύσει, τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Το ΔΝΤ προβλεπει ότι, έως το 2050, οι παγκόσμιες δημόσιες συνταξιοδοτικές δαπάνες θα μπορούσαν να μειώσουν κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες τη δημόσια αποταμίευση που είναι απαραίτητη για τις εγχώριες επενδύσεις και για την απορρόφηση των οικονομικών κραδασμών

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

«Μια μελέτη του 2022 δείχνει ότι n γήρανση υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές πηγές καθοδικής πίεσης στα επίπεδα τιμών και στην κατά κεφαλήν παραγωγή στην Ιαπωνία, όπου τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω αντιπροσωπεύουν ήδη το 30% του πληθυσμού...», επισημαίνει ο Hippolyte Fofack. Και με τις παρατηρήσεις του ανοίγει ένα νέο πεδίο παραγωγικής δραστηριότητας και εμπνεύσεων, που είναι αυτό των μερισμάτων μακροζωίας.           

«...Η Σαουδική Αραβία έχει δώσει σημαντική ώθηση σε αυτές τις προσπάθειες. Πρέπει όμως να γίνουν περισσότερα για να μετατοπιστεί η νοσηρότητα στο τέλος της ζωής και να παραταθούν τα παραγωγικά χρόνια των ανθρώπων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να παραμείνουν οικονομικά ενεργοί μέχρι τα γεράματα.

Η ζωή είναι ακόμα μονόδρομος - αυτό δεν αλλάζει. Αλλά όταν ένα άτομο ευδοκιμεί, η ζωή αξίζει πάντα να  τη ζει. Στόχος μας πρέπει να είναι να διασφαλίσουμε ότι το ταξίδι κάθε ανθρώπου στη Γη θα παραμείνει, φωτεινό και παραγωγικό για όσο το δυνατόν περισσότερο. . Για να παραφράσουμε ένα ρητό που συχνά αποδίδεται στον θεατρικό συγγραφέα Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, "δεν σταματάμε να εργαζόμαστε επειδή γερνάμε· γερνάμε επειδή σταματάμε να δουλεύουμε»..."».

Με αυτά τα λόγια καταλήγει ο Αφρικανός οικονομολόγος, που συνεργάζεται επίσης και με την Αφρικανική Ακαδημία Επιστημών.