Η τεχνητή νοημοσύνη και οι βλέψεις της Κίνας για παγκόσμια ηγεμονία

Τον τελευταίο καιρό, η κινεζική ηγεσία θα πρέπει αν διασκεδάζει με αρκετά από τα «καραγκιοζιλίκια» που δεσπόζουν στο δυτικό κόσμο και ειδικότερα σε Ευρώπη και Αμερική. Προσεκτικά επίσης παρακολουθεί και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, χωρίς περιττές δηλώσεις και άλλα παρόμοια.

Αυτό που ενδιαφέρει άμεσα την κινεζική ηγεσία, είναι το παρόν και το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης, γιατί στο επίπεδο αυτό θα παίζονται όλο και περισσότερο τα παιχνίδια ισχύος.

Όπως βλέπουμε από τις εξελίξεις, ο ρυθμός βελτίωσης των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης είναι κάτι περισσότερο από εκθετικός και δεν διακρίνεται στον ορίζοντα κάποιο ανώτατο όριο.

Οι μηχανές μιμούνται ταχύτατα κάθε είδους ανθρώπινες ικανότητες, από την όραση και την ομιλία μέχρι τη γλώσσα. Ακόμη και χωρίς να έχει παρεμβληθεί κάποια θεμελιώδης πρόοδος στην κατεύθυνση της «βαθιάς κατανόησης», τα νέα γλωσσικά μοντέλα μπορούν να διαβάζουν, να συνθέτουν και να δημιουρ­γούν εξαιρετικά ακριβή και άκρως χρήσιμα κείμενα. Είναι κυριολεκτικά χιλιάδες οι ρόλοι όπου η δεξιότητα αυτή αποτελεί τη βασική απαίτηση, και η τεχνητή νοημοσύνη έχει ακόμη πολλά να επιδείξει στο μέλλον.

Το 2017, πολύ πριν η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) γίνει η λέξη-κλειδί που συζητείται από όλους, η Κίνα είχε ήδη θέσει ως στόχο την παγκόσμια ηγεσία στον τομέα. Εκείνη την εποχή, είχε καταρτίσει ένα φιλόδοξο σχέδιο: να αυξήσει την εγχώρια βιομηχανία ΤΝ κατά 46 φορές, φτάνοντας σε αξία άνω του 1 τρισ. γιουάν (περίπου 140 δισ. δολάρια ΗΠΑ) έως το 2030.

Έκτοτε, η Κίνα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Το Κέντρο Πληροφοριών Δικτύου Διαδικτύου της Κίνας, που υπάγεται στο υπουργείο Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Πληροφοριών (MlIT), εκτιμά ότι από τον Ιούνιο του 2025, η βασική βιομηχανία Τεχνητής Νοημοσύνης της Κίνας είχε ήδη αποτιμηθεί σε 97,5 δισ. δολάρια ΗΠΑ, ή στο 70% του στόχου του 2030. Επιπλέον, σχεδόν το 36% των παγκόσμιων δημοσιεύσεων Τεχνητής Νοημοσύνης και περίπου το 50% των ερευνητών Τεχνητής Νοημοσύνης προέρχονται πλέον από την Κίνα.

Σε αυτή τη δυναμική, τα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης ανοιχτού κώδικα της Κίνας έχουν κυριαρχήσει στις παγκόσμιες κατατάξεις. Εκτός από το DeepSeek που έγινε παγκόσμιο πρωτοσέλιδο νωρίτερα φέτος, τα κινεζικά μοντέλα μεγάλης γλώσσας ανοιχτού κώδικα (LLM) κατείχαν έξι από τις 10 κορυφαίες θέσεις στην κατηγορία των trending στο Hugging Face, μια βιβλιοθήκη για LLM, από τις 27 Αυγούστου 2025.

Όπως αναφέρουν σε μελέτη τους η Νίνα Κράνχορνο και Γιασμίν Λι, σύμβουλοι επιχειρήσεων, αυτό που διαφοροποιεί την προσέγγιση της Κίνας στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ότι η στρατηγική της εστίαση δεν είναι στην κατασκευή του πιο έξυπνου chatbot, αλλά στην ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στον ιστό της οικονομίας της.

Από τα δίκτυα logistics έως τις αστικές υποδομές, η Κίνα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης για πρακτικές, εξειδικευμένες ανά τομέα εφαρμογές. Αντί να αντικατοπτρίζει το μοντέλο γενικού σκοπού της Silicon Valley, η Κίνα κατασκευάζει σταθερά ένα πλαίσιο για την κλιμακωτή και τομεακή υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης, με γνώμονα την καθοδήγηση πολιτικής, τη συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και στοχευμένα μέτρα υποστήριξης.

Εν μέσω του εντεινόμενου ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας στην τεχνολογία, η κινεζική κυβέρνηση έχει διπλασιάσει τις προσπάθειές της να γίνει παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Το Πεκίνο θεωρεί την Τεχνητή Νοημοσύνη ως κεντρικής σημασίας για τις «νέες ποιοτικές παραγωγικές δυνάμεις» του, όχι μόνο βοηθώντας το να αναπτύξει τις βιομηχανίες του μέλλοντος αλλά και να μετασχηματίσει τους παραδοσιακούς τομείς.

Τον Απρίλιο του 2025, το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚ Κίνας (ένα 24μελές κομματικό όργανο υπεύθυνο για τον καθορισμό των εθνικών προτεραιοτήτων) έθεσε την Τεχνητή Νοημοσύνη στο επίκεντρο της συνεδρίας μελέτης του, όπου ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ περιέγραψε την Τεχνητή Νοημοσύνη ως «στρατηγική τεχνολογία». Κατά τη διάρκεια μιας επακόλουθης επίσκεψης στη Σαγκάη, προέτρεψε την πόλη να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, σηματοδοτώντας την υποστήριξη υψηλού επιπέδου για την καινοτομία στην Τεχνητή Νοημοσύνη.

Οι τοπικές αυτοδιοικήσεις, ιδίως σε πόλεις κορυφαίων βαθμίδων όπως το Πεκίνο, η Σαγκάη και η Σεντζέν, παρέχουν τόσο πολιτική όσο και οικονομική υποστήριξη για την ανάπτυξη της βιομηχανίας Τεχνητής Νοημοσύνης. Ταυτόχρονα, η κεντρική κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει ο ιδιωτικός τομέας να αναλάβει ηγετικό ρόλο.

Τον Φεβρουάριο του 2025, ο πρόεδρος Σι πραγματοποίησε μια συνάντηση με στελέχη κορυφαίων κινεζικών εταιρειών τεχνολογίας για να συζητήσουν πώς ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να κάνει «επίδειξη του ταλέντου του».

«Το ψηφιακό μέλλον της χώρας εξαρτάται από αυτό το ταλέντο και από την άποψη αυτή οι παράγοντες της αγοράς θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται και με τους εθνικούς στόχους», είπε ο Κινέζος ηγέτης και τα λόγια του είναι πλήρη νοημάτων. Είναι κατάδηλο έτσι, ότι ενώ θα ενθαρρύνει την καινοτομία στην ΤΝ, η κινεζική κυβέρνηση αναγνωρίζει επίσης την ανάγκη ρύθμισης του τομέα.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι παρά τη συνολική δυναμική, η Κίνα σήμερα αντιμετωπίζει και διαρθρωτικούς περιορισμούς, που θα επηρεάσουν τα μακροπρόθεσμα σχέδιά της. Μια σημαντική πρόκληση, είναι η περιορισμένη πρόσβαση σε προηγμένους ξένους ημιαγωγούς, που προκύπτει από τους ελέγχους εξαγωγών της αμερικανικής κυβέρνησης του 2022.

Ως αποτέλεσμα, η Κίνα έχει διπλασιάσει τις προσπάθειες της για την επίτευξη αυτάρκειας σε ημιαγωγούς και διερευνά εναλλακτικές τεχνολογικές οδούς για την προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης υπό περιορισμένους υπολογιστικούς πόρους.

Παράλληλα, η Κίνα αναμένεται να εμβαθύνει τη δέσμευση της στις τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα, τόσο σε εγχώριο όσο και μέσω διεθνούς συνεργασίας. Από θεμελιώδεις καινοτομίες όπως η αρχιτεκτονική συνόλου εντολών RISC-V έως μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης ανοιχτού κώδικα σε εφαρμογές κατάντη (εφαρμογές που βρίσκονται στην πιο κάτω πλευρά μιας αξιακής αλυσίδας), οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι επαγγελματίες του κλάδου είναι πιθανό να ευθυγραμμίσουν τις προσπάθειές τους για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανοιχτού κώδικα, με στόχο την κλιμάκωση και την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης σε όλους τους τομείς.

Η ανακοίνωση του πρωθυπουργού Λι Κιανγκ για την ίδρυση ενός Παγκόσμιου Οργανισμού Συνεργασίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη με έδρα τη Σαγκάη υπογραμμίζει τη φιλοδοξία της Κίνας να υποστηρίξει τις ανοιχτές συνεργασίες και να προωθήσει την τεχνολογική ένταξη, ιδίως για τον Παγκόσμιο Νότο.

Αυτό σημαίνει ότι η αντιπαράθεσή της με τη Δύση γίνεται και τεχνολογική.