Βοήθεια στην Ουκρανία: Πώς η ΕΕ έσωσε το κύρος και τις διαδικασίες της

Η χθεσινή απόφαση να μην χρησιμοποιηθούν διαθέσιμα της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, με μεθόδους «δημιουργικής κατάσχεσης», για την υποστήριξη της Ουκρανίας, συνιστά μεγάλη νίκη υπέρ των ορθών διαδικασιών λειτουργίας της ΕΕ. Αλλά και της εφαρμογής κανόνων του διεθνούς δικαίου, οι οποίοι αποτελούν ένα από τα λίγα πλεονεκτήματα της

Συνιστά επίσης την πρώτη καθαρή ήττα του μπλοκ των βορειοευρωπαϊκών κρατών, που, όπως είχαμε εξαρχής σημειώσει, ήδη από τα τέλη του Σεπτεμβρίου ήθελε να περάσει μια απόφαση πρωτοφανή και εξαιρετικά επικίνδυνη, για την ΕΕ ως επενδυτικό προορισμό, ακόμη και για το ίδιο το ευρώ. Για αυτό άλλωστε και είχε ισχυρούς αντιπάλους, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε πολλές χώρες μέλη, αλλά και στο διεθνή χρηματοοικονομικό τομέα.

Είναι ακόμη, μια καθαρή ήττα για τον καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ακόμα και για τον Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρο του πανίσχυρου Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που πρωτοστάτησαν σε αυτή την κίνηση, αγνοώντας κάθε είδους αντίδραση, ακόμη και από τις ΗΠΑ, μέχρι και την τελευταία στιγμή. Αυτή τη φορά δεν έγινε ότι ήθελαν οι Γερμανοί!

Δεν είναι λιγότερο σημαντικό, από πολιτικής πλευράς και ως παράδειγμα προς μίμηση το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ Ντε Βέβερ, μιας μικρής χώρας, όρθωσε το ανάστημα του απέναντι σε ασφυκτικές πιέσεις, ακόμη και μέσω των διεθνών ΜΜΕ. Και με τη στήριξη της πλειονότητας της πολιτικής τάξης της χώρας του απέφυγε τον τεράστιο κίνδυνο για το Βέλγιο, όπου και εδρεύει το Euroclear.

Το να μη ληφθεί απόφαση για στήριξη της Ουκρανίας θα ήταν πολιτικά αδιανόητο σε αυτή τη φάση. Η Ουκρανία θα χρεοκοπούσε μέσα στους πρώτους μήνες του 2026 και θα ήταν αυτόματα υποχρεωμένη να συνθηκολογήσει άνευ οποιουδήποτε όρου με τη Ρωσία, ενώ πιθανώς θα μετατρεπόταν σε ένα «αποτυχημένο κράτος» δίπλα στην ΕΕ και με αίσθημα προδοσίας εναντίον της.

Λαμβάνοντας την απόφαση να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία μέσω αδιάθετων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, η ΕΕ οδηγείται (με σεβασμό στις διαδικασίες της όμως), από την πλειοψηφία των κυβερνήσεων που δέχεται να αναλάβει το σχετικό βάρος (ο προϋπολογισμός είναι δεδομένος άρα τα 90 δισ. θα λείψουν από άλλους τομείς) και να το εξηγήσει στους ψηφοφόρους της. Μία από αυτές, είναι και η Ελλάδα.

Σέβεται όμως -λόγω των διαδικασιών της ΕΕ-και τη μειοψηφία που δεν ήθελε να αναλάβει αυτό το βάρος, δηλαδή την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, αποφεύγοντας το ροκάνισμα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Επιπλέον, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, οι χθεσινές εξελίξεις φαίνεται να ανοίγουν την πόρτα και για απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας για τα ανοιχτά θέματα.

Όπως είπε ο Μακρόν, «Τις επόμενες εβδομάδες πρέπει να βρούμε τρόπους και μέσα ώστε οι Ευρωπαίοι, στο κατάλληλο πλαίσιο, να μπορέσουν να επανεμπλακούν σε έναν πλήρη διάλογο με τη Ρωσία». Διαφορετικά, συζητάμε μεταξύ μας, με διαπραγματευτές που θα συζητούν μόνο μεταξύ τους. Αυτό δεν είναι το βέλτιστο»

Η ψευδαίσθηση ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να συνεχίσει να στηρίζει τον πόλεμο, με χρήματα των Ρώσων, διαλύθηκε. Θα πρέπει να συνεχίσει να πληρώνει με χρήματα των φορολογούμενων της. Κι αυτό θα αναγκάσει τις πολιτικές ηγεσίες να θυμηθούν ξανά ότι πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού, όπως είχε σημειώσει ο Μπίσμαρκ, κι όχι η μονότονη επανάληψη ιδεολογικών σλόγκαν, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα.

ΥΓ: Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αναλυτικά τους όρους και τις προϋποθέσεις με τις οποίες θα δοθούν τα χρήματα, πιθανότατα σε αρκετές δόσεις, προς την Ουκρανία.