Το μετέωρο βήμα της Ευρωζώνης

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Ταμείου, εν πολλοίς, πυροσβεστικού χαρακτήρα, όπως αυτού που προτείνει ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ, ύψους 250 δισ. ευρώ, συνιστά μία απολύτως θετική εξέλιξη, ακόμη κι αν δεν είναι πλήρως γνωστές οι λεπτομέρειες περί τον τρόπο λειτουργίας του.

Σε περιπτώσεις έκτακτων αναγκών, όπως οι φυσικές καταστροφές,  ή εξωτερικών σοκ, όπως οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης θα έχουν ακόμη ένα «αποκούμπι», ώστε να δανειστούν με χαμηλά επιτόκια.

Εφόσον εγκριθεί, δε, θα συνιστά την παρακαταθήκη ενός ανθρώπου ο οποίος διανύει ήδη το καταληκτικό σκέλος της δεκαετούς θητείας του στον ESM, σε έναν εκ των ευρωπαϊκών θεσμών, ο οποίος δημιουργήθηκε αφενός για τη διάσωση κρατών-μελών με προβλήματα χρέους και αφετέρου για την κάλυψη, έστω μερική, ατελειών που φέρει το ευρώ από τη γένεσή του. Άρα, θα συνιστά την παρακαταθήκη ενός ανθρώπου που έχει ήδη προσωπικά συμμετάσχει σε κρίσεις της Ευρωζώνης και γνωρίζει τις εσωτερικές λειτουργίες και τα προβλήματα που τη διακατέχουν.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, το «δίχτυ διάσωσης» αφορούσε διακρατικά δάνεια και στη συνέχεια δάνεια από το EFSF και βεβαίως τον ESM, δηλαδή φορέων που δημιουργήθηκαν επ’ αφορμή της ελληνικής κρίσης στην αντιμετώπιση της οποίας εκλήθησαν να συνδράμουν από κοινού με το ΔΝΤ.

Μετά, δε, από αυτή την κρίση, στον απόηχο της οποίας προωθήθηκε η τραπεζική ενοποίηση στην Ευρωζώνη και η ενιαία τραπεζική εποπτεία των συστημικών τραπεζών υπό τον SSM και την «υψηλή» εποπτεία της ΕΚΤ, επικρατούσε η εντύπωση ότι πλέον η Ευρωζώνη διέθετε τα απαραίτητα θεσμικά εργαλεία, από κοινού και με το «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο», για την εφαρμογή όσων προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας, ακόμη κι αν αυτό χρήζει αναθεώρησης. Φευ, όλα αυτά αποτέλεσαν μία φενάκη.

Το ξέσπασμα της πανδημίας και τα οικονομικά προβλήματα που σωρεύτηκαν στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης οδήγησαν ορισμένα εκ των κρατών-μελών της στην αναζήτηση σανίδας σωτηρίας αλλά και στη συνειδητοποίηση ότι δεν θα επιθυμούσαν τη «ρετσινιά» και τη δημοσιονομική εποπτεία που συνοδεύει όσες χώρες προστρέχουν στον ESM. Ως αποτέλεσμα, “voilà”, ιδού το RRF, ο ιδιότυπος τρόπος που εφηύρε η Ε.Ε. ώστε να χρηματοδοτήσει το μέλλον της αλλά και να καλύψει τα οικονομικά προβλήματα του παρόντος της.

Πλέον, ο φίλτατος Ρέγκλινγκ μάς λέει ότι όλα αυτά δεν φτάνουν και κατά πάσα βεβαιότητα έχει δίκιο, ιδίως εάν δούμε τις δαπάνες που αναγκάστηκε να επωμιστεί η χώρα μας μετά τις περυσινές καταστροφικές πυρκαγιές, οι οποίες κατά τον ίδιο ανήλθαν σε περίπου 0,3% του ΑΕΠ το ίδιο έτος.

Είναι όμως αυτό, το μόνο πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρωζώνη; Η δημιουργία ακόμη ενός φορέα από τον οποίο τα κράτη-μέλη της θα μπορούν να δανειστούν, θα λύσει τα όποια προβλήματα στην αρχιτεκτονική της; Εάν αναλογιστούμε, δε, ότι μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας απαιτήθηκαν κονδύλια σχεδόν ισόποσα με το αρχικό κεφάλαιο του υπό δημιουργία φορέα, τι εύρος θα μπορεί να έχει αυτός σε τυχόν προσπάθειες διάσωσης κρατών-μελών, ακόμη και από «εξωτερικά σοκ», όπως για παράδειγμα οι ενεργειακές τιμές; Ιδίως όταν θα μπορεί να τους δανείσει ποσό που δεν θα υπερβαίνει το 4% του ΑΕΠ τους…

Έτσι, λοιπόν, η δημιουργία θεσμών όπως οι παραπάνω μπορεί να αποτελούν εξαιρετικές λύσεις εμβαλωματικού χαρακτήρα για τα εκάστοτε προβλήματα της Ευρωζώνης, τις οποίες οφείλουμε να μην υποτιμούμε. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η πραγματική λύση βρίσκεται στη δημοσιονομική ενοποίηση και την ενιαία ανάληψη χρέους. Κάτι προς το οποίο ουδεμία ομοφωνία ακόμη υπάρχει!