Ο καταναλωτής και το φίδι της ακρίβειας

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Ούτε σοβιετία είμαστε να τα περιμένουμε όλα από το κράτος, ούτε πρέπει να αμελείται ο ρόλος του καταναλωτή στον έλεγχο των τιμών και στον προσδιορισμό της πλέον συμφέρουσας εξ’ αυτών κατά την αγορά ενός προϊόντος.

Όμως όσα προβλέπονται στο νομοσχέδιο που έθεσε χθες σε δημόσια διαβούλευση το Υπουργείο Ανάπτυξης για την υποχρεωτική αναγραφή της πορείας διαμόρφωσης της τελικής τιμής στα σημεία λιανικής πώλησης, με τις πολλαπλές τιμές στα “ταμπελάκια” πώλησης, αφορούν πρώτον, σε μία προσπάθεια μετάθεσης ευθυνών για τον έλεγχο των τιμών από το κράτος στον πολίτη και δεύτερον, σε μία επίδειξη -αν μη τι άλλο – προχειρότητας στη μάχη κατά της ακρίβειας.

Στο νομοσχέδιο για την δημιουργία “Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή” και συγκεκριμένα, στο άρθρο 47 του Γ’ μέρους του, προβλέπεται ότι οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου θα πρέπει να παρουσιάζουν με σαφή και ευανάγνωστο τρόπο τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η τελική τιμή πώλησης ενός προϊόντος - από την αρχική τιμή παραγωγού ή εισαγωγέα, έως τη λιανική τιμή στο ράφι. Με άλλα λόγια, να αναγράφονται στα περίφημα ταμπελάκια, δυο, τρεις και περισσότερες τιμές που οδήγησαν στην τελική τιμή πώλησής του.

Σύμφωνα με το Υπουργείο, θεωρητικά, στόχος της όλης προσπάθειας είναι να μπορούν οι πολίτες να γνωρίζουν σε ποιο στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας προστέθηκε κόστος στο συγκεκριμένο προϊόν και να βασίζουν και σε αυτό το δεδομένο τις αγορές τους.

Όλα ωραία και καλά, μέχρι εδώ. Όμως, στην σχετική πρόβλεψη του νομοσχεδίου δεν προβλέπεται ούτε πώς θα εφαρμοστεί αυτή η ρύθμιση, ούτε σε ποιες κατηγορίες επιχειρήσεων αφορά, ούτε στο ποια προϊόντα θα αφορά, ούτε πώς θα καταγράφονται τα διάφορα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, ούτε εάν θα αφορούν μεμονωμένους προμηθευτές ή “συλλογικές” αγορές.

Όλα αυτά, τα ευλόγως καίριας σημασίας για την εφαρμογή του μέτρου, προβλέπεται ότι θα προσδιοριστούν εκ των υστέρων, με υπουργική απόφαση. Κοντολογίς, η Πολιτεία έδωσε χθες για δημόσια διαβούλευση ένα νομοσχέδιο το οποίο όντως εμπεριέχει σημαντικές προβλέψεις σε ό,τι αφορά στη μάχη κατά της ακρίβειας αλλά τα… κυριότερα στοιχεία τους “τα άφησε απέξω”.

Επιπροσθέτως έδωσε στην δημοσιότητα μία διάταξη η εφαρμογή της οποίας σαφώς εμπεριέχει αυξημένα γραφειοκρατικά και άλλα κόστη για τις εμπορικές επιχειρήσεις, τα οποία κατά πάσα βεβαιότητα θα κληθεί να τα επωμιστεί ο καταναλωτής.

Καλείται, δηλαδή, ο καταναλωτής να βγάλει το… φίδι από την τρύπα της ακρίβειας και να αποφανθεί, μέσω της δημόσιας διαβούλευσης, επί των διατάξεων για την πάταξή της, με ένα κείμενο το οποίο στη θέση των κυριοτέρων προβλέψεών του έχει… κενά, τα οποία θα καλυφθούν με υπουργική απόφαση κατόπιν της ψήφισης του νομοσχεδίου.

Χαρακτηριστικό δείγμα αυτών των κενών, το τι θα γίνεται κατά την περίπτωση που ένα σουπερμάρκετ, κάνει αγορές από διαφόρους χονδρεμπόρους για την κάλυψη των προμηθευτικών αναγκών του σε φρούτα και λαχανικά.

Τι θα γίνεται σε αυτήν την περίπτωση; Θα αναγράφεται η τιμή στην οποία αγόρασε, φερ’ ειπείν, τις πατάτες, από τον κάθε παραγωγό και από τον κάθε ενδιάμεσο; Και σε περίπτωση που υπάρχουν δυο, τρεις ή και περισσότεροι σε αυτήν την αλυσίδα θα αναγράφεται η τιμή στην οποία αγοράστηκε το εν λόγω προϊόν σε κάθε βαθμίδα της διαδικασίας και εντέλει σε τι συμπέρασμα οφείλει να καταλήξει ο καταναλωτής κατόπιν όλου αυτού; Εάν θα το αγοράσει ή όχι; Το περίφημο Παρατηρητήριο Τιμών, τότε, τι λόγο ύπαρξης έχει;

Δίχως αμφιβολία, η αγοραστική συμπεριφορά του κάθε καταναλωτή στην διαμόρφωση των τιμών είναι καταλυτικής σημασίας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, ωστόσο, επιχειρείται μία μετάθεση ευθυνών με την επίκληση της “διαφάνειας”, ώστε η πολιτεία να μπορεί να ισχυριστεί ότι έπραξε το καθήκον της στη μάχη κατά της ακρίβειας.

Είναι, ευλόγως, μία προσπάθεια κατώτερη των περιστάσεων και θα παραμείνει ως τέτοια, τουλάχιστον μέχρι τον προσδιορισμό των τελικών προβλέψεων του μέτρου, όταν με το καλό εκδοθούν και οι… υπουργικές αποφάσεις που το αφορούν.