** Οι πίνακες που αφορούν στις προβλέψεις για τα κέρδη και τους δείκτες ελληνοκυπριακών τραπεζών αλλά και τα P/E με βάση τα κέρδη του 2007 δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".

Ποιος είπε ότι οι ελληνικές τράπεζες θα περάσουν αλώβητες από τη συγκυρία που πλήττει την παγκόσμια οικονομία;

Τα spreads απειλούνται, οι κίνδυνοι για επισφάλειες αυξάνονται τόσο στα δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων όσο και στις χορηγήσεις της λιανικής τραπεζικής, ενώ, τέλος, οι φόβοι για παγκόσμιο στασιμοπληθωρισμό μόνο αρνητικά μπορούν να επηρεάσουν την όλη κατάσταση.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι αγορές έχουν αντιδράσει υπερβολικά απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, «τιμωρώντας» περισσότερο απ’ ό,τι θα έπρεπε τις τιμές των ελληνοκυπριακών τραπεζών.

Κι αυτό γιατί ακόμη και με τις ψαλιδισμένες προβλέψεις των ξένων αναλυτών, που ουσιαστικά μιλούν για στασιμότητα επιδόσεων μέσα στο 2008, τα P/E των τραπεζικών τίτλων παραμένουν μονοψήφια, λαμβάνοντας μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις τιμές πολύ χαμηλότερες του 10. Κι όλα αυτά για τράπεζες οι οποίες μόνο έμμεσα επηρεάζονται από την υπόθεση των subprime loans...

Το βέβαιο είναι ότι η χρηματιστηριακή αγορά σήμερα δεν φαίνεται να συμφωνεί με την τόσο μεγάλη αισιοδοξία των διοικήσεων των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες ακόμη δεν έχουν αναθεωρήσει προς τα κάτω τις εκτιμήσεις των κερδών τους, όπως αυτές προβλέπονταν στα φιλόδοξα τριετή και τετραετή business plans τους.

Κι αυτό γιατί (ακόμη και «διά γυμνού οφθαλμού») φαίνεται ότι οι επιπτώσεις από τα subprime loans και από τη γενικότερη δυσμενή συγκυρία δεν μπορούν να αφήσουν ανεπηρέαστες τις τράπεζες να ποντάρουν σε ετήσιες αυξήσεις κερδών της τάξεως του 20% και του 25%. «Δεν μπορεί σε μια οικογένεια το ένα παιδί να παχαίνει συνεχώς και τα υπόλοιπα να μην έχουν να φάνε», ανέφερε τραπεζικός παράγοντας ως επιχείρημα για το ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν πρόκειται να μείνουν αλώβητες από την κρίση.

Ενδεικτικές είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σχετικά με τα μεγάλα δάνεια που έχουν χορηγήσει σε -υπερδανεισμένες πλέον- μεγάλες επιχειρήσεις. Η περίπτωση της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας είναι ενδεικτική καθώς οι πιθανότητες για επιβίωση της εισηγμένης έχουν περιοριστεί δραματικά, μετά και τη δήλωση του κ. Λαναρά ότι δεν θα συμμετάσχει στη δρομολογούμενη αύξηση κεφαλαίου.

Η ουσία είναι ότι οι τράπεζες έχουν δανείσει 130 εκατ. ευρώ στην εταιρεία του κ. Λαναρά, ποσό που φυσικά μόνο μερικώς μπορεί να καλυφτεί από τις εμπράγματες εξασφαλίσεις τις οποίες έχει λάβει. Αν οι ίδιες οι τράπεζες δεν έχουν σχηματίσει ήδη κάποιες προβλέψεις για τα συγκεκριμένα δάνεια, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι ο κλάδος θα «κλάψει» μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ...

Ωστόσο, παρά τα σημαντικά προβλήματα, οι τράπεζες καταφέρνουν σε γενικές γραμμές να περιορίζουν τελικά το ύψος των απωλειών. Η αλήθεια είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις αγόρασαν οι ίδιες περιουσιακά στοιχεία των πελατών-εταιρειών τους, εισπράττοντας στην ουσία ακίνητα και συμμετοχές, αντί τοκοχρεολυτικών δόσεων...

Σε άλλες περιπτώσεις είναι έτοιμες να συμμετάσχουν σε αυξήσεις κεφαλαίου των υπερδανεισμένων εταιρειών, με την προϋπόθεση ότι ο επιχειρηματίας θα «βάλει το χέρι στην τσέπη» και πως το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που θα αντληθούν θα κατευθυνθεί στα ταμεία των τραπεζών, προκειμένου να μειωθεί το ύψος των δανείων.

Το βέβαιο όμως είναι ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε καμία περίπτωση δεν δείχνουν διατεθειμένα να... φορτωθούν στην πλάτη εταιρείες κατά τα πρότυπα των προβληματικών επιχειρήσεων της δεκαετίας του 1980...

- Ανησυχίες και στο retail

Τα κυρίως προβλήματα βέβαια των τραπεζών εστιάζονται όχι τόσο στο corporate banking όσο στα περιθώρια κέρδους με τα οποία δανείζουν τους πελάτες τους, σε μία περίοδο ανοδικών επιτοκίων καταθέσεων και φυσικά με ενδεχόμενη έξαρση των επισφαλειών στη λιανική τραπεζική.

Σε ό,τι αφορά την άνοδο του κόστους των καταθέσεων, πρόκειται για αδιαμφισβήτητο γεγονός. Από την άλλη πλευρά, όμως, είναι λάθος να νομίζουμε ότι το μέσο κόστος άντλησης κεφαλαίων για τις μεγάλες τράπεζες έχει φτάσει στα επίπεδα του 5,5% και του 6%.

Είναι σαφώς χαμηλότερο, αν συνυπολογιστούν ότι οι καταθέσεις όψεως είναι άτοκες και στο ταμιευτήριο κυμαίνονται από 1,5% έως 3%, ότι το κόστος της διατραπεζικής αγοράς βρίσκεται γύρω στο 5% και τα μέσα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων κινούνται μεταξύ του 4,5% και του 5,3% (υπάρχουν περιπτώσεις που φτάνουν το 5,5% ή και το 6,1%, ωστόσο αυτές δεν αποτελούν τον κανόνα).

Άλλες τράπεζες, δηλαδή, βγαίνουν επιθετικά στην αγορά, προσφέροντας υψηλά επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων, και άλλες διατηρούν μεν τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα, πλην όμως προσπαθούν να κρατήσουν τους πελάτες τους με άλλα, συνθετότερα -και λιγότερο κοστοβόρα γι’ αυτές- προϊόντα.

Συμπερασματικά, λοιπόν, το κόστος των καταθέσεων αυξήθηκε μεν, αλλά όχι τόσο πολύ όσο φαίνεται από τους πηχυαίους τίτλους των εφημερίδων. Κι από την άλλη πλευρά, έχουμε παράλληλη άνοδο των επιτοκίων χορηγήσεων και ετήσια αύξηση των χορηγήσεων, που φέτος αναμένεται να κλείσει γύρω στο πολύ ισχυρό +18%!

- Οι δύο αντίθετες απόψεις

Όμως, μεγαλύτερος πονοκέφαλος για τα επιτελεία των τραπεζών δεν είναι τόσο τα spreads, όσο ο φόβος για τη δημιουργία ενός κύματος επισφαλειών στη λιανική τραπεζική. Από τη μια πλευρά, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι τα καθυστερούμενα δάνεια είναι περισσότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Η μεγάλη άνοδος του πληθωρισμού, το ψαλίδισμα της φετινής ανάπτυξης του ΑΕΠ αλλά και γενικότερα η δημιουργία κλίματος ανησυχίας στην οικονομία προβληματίζουν τους αναλυτές για το κατά πόσον ένα τέτοιο μίγμα θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην κατάσταση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων.

Τα νέα μάλιστα από το εξωτερικό περιβάλλον γίνονται ολοένα και χειρότερα. Για παράδειγμα, αυτήν την εβδομάδα για πρώτη φορά είδαμε τους -χαμογελαστούς πάντοτε- υπουργούς Οικονομικών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μιλούν για φόβο στασιμοπληθωρισμού. Τώρα έχουμε και τους αναλυτές να μεταθέτουν την ανάκαμψη της οικονομίας άλλο ένα εξάμηνο πιο μακριά, γύρω στα τέλη του 2009.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, υπάρχουν και οι περισσότερο αισιόδοξες εκτιμήσεις για τη φετινή πορεία της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτές της Alpha Bank, η οποία αναφέρθηκε σε ικανοποιητική αύξηση του δείκτη όγκου του κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο, μετά το +2,3% που σημείωσε τον περασμένο Απρίλιο.

«Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την εκτιμώμενη μεγάλη αύξηση κατά 7,4% των κατά κεφαλήν μισθολογικών αμοιβών των εργαζομένων μέσα στο 2008, σηματοδοτεί ικανοποιητική άνοδο του όγκου των λιανικών πωλήσεων για το 2008, ως σύνολο», υποστηρίζει το τμήμα οικονομικών μελετών του τραπεζικού ομίλου και καταλήγει στο ότι τα οφέλη από την αναμενόμενη αύξηση της απασχόλησης κατά 1,2% μέσα στο 2008 και η διεθνής αύξηση των τιμών στα αγροτικά προϊόντα θα έχουν θετικά αποτελέσματα στην αύξηση της παραγωγής αυτών των προϊόντων στην Ελλάδα και στα εισοδήματα των αγροτών.

- ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΥΠΕΡΠΟΥΛΗΜΕΝΗ ΑΓΟΡΑ

Υπό τις παρούσες συνθήκες δεν είναι τυχαίο ότι οι αναλυτές προχώρησαν σε περικοπές των προβλέψεων για τα κέρδη των ελληνικών τραπεζών για τη διετία 2008 - 2009.

Σε αντίθεση λοιπόν με τις περισσότερες τράπεζες που επιμένουν επί του παρόντος σε ετήσιο growth της τάξεως του 20% ή και ακόμη υψηλότερο, ενδεικτική είναι η τελευταία έκθεση της Citigroup, η οποία περιορίζει τον ρυθμό αύξησης των κερδών ανά μετοχή σε μονοψήφιο ποσοστό στις καλύτερες περιπτώσεις, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι δεν αναμένει και τράπεζες που θα παρουσιάσουν μειωμένη κερδοφορία σε σχέση με την περυσινή.

Έτσι, έχουμε προβλέψεις για +10% στα κέρδη της Alpha Bank, +11,6% στην Τράπεζα Κύπρου, +9% στη Eurobank, +9% στην Εθνική, όμως, από την άλλη πλευρά, τα ποσοστά είναι -27% στην ATEbank, -10% στην Τράπεζα Πειραιώς, -7% στη Marfin Popular Bank, -16,4% στην Ελληνική Τράπεζα και, τέλος, ίδια επίδοση με την περυσινή για την Εμπορική. Και επειδή ανάλογου περιεχομένου είναι οι τελευταίες εκθέσεις των ξένων οίκων, διαπιστώνουμε πως σε γενικές γραμμές αναμένουν κέρδη γύρω στα περυσινά επίπεδα.

Έτσι, το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον έχουν «τιμωρηθεί» οι ελληνοκυπριακές τράπεζες εξαιτίας του ότι φαίνεται πως διαψεύδουν το growth που περίμενε η αγορά και απλώς διατηρούνται λίγο πάνω από τα επίπεδα του 2007.

Η απάντηση είναι ότι έχουν τιμωρηθεί τόσο πολύ ώστε οι τρέχουσες αποτιμήσεις έχουν γυρίσει στα επίπεδα του Ιουλίου του 2006 (μία διετία πίσω), παρότι στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα τα τραπεζικά κέρδη υπερδιπλασιάστηκαν! Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι κατά την τελευταία διετία (με βάση το κλείσιμο της 17ης Ιουλίου) η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας έχει κερδίσει μόλις 6,4%, της Alpha Bank καταγράφει οριακές απώλειες, της Πειραιώς κερδίζει 6,1%, ενώ της Eurobank έχει υποχρεωθεί σε απώλειες 14%.

Με αυτό το σκεπτικό ερμηνεύονται οι δηλώσεις Ελλήνων τραπεζιτών ότι δεν μπορεί η πτώση των τραπεζικών τίτλων στο ταμπλό της Σοφοκλέους να λάβει σαφώς μεγαλύτερες διαστάσεις, με την εξαίρεση βέβαια μιας νέας δραματικής πτώσης στα διεθνή χρηματιστήρια.

Τον τελευταίο καιρό, μάλιστα, έχουμε δει την επάνοδο αγοραστικών κινήσεων από το εξωτερικό για ελληνικές τράπεζες, με δεδομένο ότι ακόμη και με τις αναθεωρημένες προς τα κάτω προβλέψεις των αναλυτών (όπως φαίνεται και στα στοιχεία των σχετικών πινάκων) τα P/E είναι μονοψήφια με βάση τόσο τα ιστορικά στοιχεία του 2007 όσο και τις προβλέψεις των κερδών για τη διετία 2008 - 2009.

Δεν είναι λίγες μάλιστα οι περιπτώσεις όπου τα P/E, σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία του 2007, κυμαίνονται μεταξύ του 5 και του 7. Ειδικότερα, με βάση τα προβλεπόμενα για φέτος κέρδη και με τις αποτιμήσεις της 9ης Ιουλίου, βλέπουμε το P/E της Ελληνικής Τράπεζας να διαμορφώνεται στο 5,6, της MPB στο 6,61, της Εθνικής στο 7,4, της Eurobank στο 8,5 και της Alpha Bank στο 9. Και όλα αυτά, επαναλαμβάνουμε, για τράπεζες που δεν έχουν πληγεί άμεσα από την υπόθεση των subprime loans...

** Οι πίνακες που αφορούν στις προβλέψεις για τα κέρδη και τους δείκτες ελληνοκυπριακών τραπεζών, αλλά και τα P/E με βάση τα κέρδη του 2007, δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη: "Συνοδευτικό Υλικό".