Πρόκειται για μια υγιή παύση που αναζωογονεί, ή για ένα προειδοποιητικό σημάδι πως έπεται μια πτώση με πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις; Αυτό είναι το ερώτημα που σκέφτονται οι επενδυτές, καθώς οι αγορές ανακάμπτουν από την πτώση των αρχών του έτους, κατά την οποία τα χαρτοφυλάκια έχασαν χρήμα τόσο από μετοχές όσο και από κρατικά ομόλογα που συνήθως θεωρούνται πως δεν έχουν ρίσκο.
Η απάντηση είναι ασυνήθιστα περίπλοκη και αφορά αβεβαιότητες για την «top-down» θεώρηση της πολιτικής των κεντρικών τραπεζών και της ψυχολογίας της αγοράς. Ευτυχώς, υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια ως προς τους «bottom-up» παράγοντες που οδηγούν τις επιλογές μεμονωμένων επενδύσεων.
Ξεκινώντας το 2021 με αστάθεια, ο Nasdaq, που προηγουμένως πέταγε στα ύψη, έχασε περισσότερο από 10% στο διάστημα από τις 12 Φεβρουαρίου μέχρι τις 8 Μαρτίου, προτού ανακάμψει έντονα. Στο μεταξύ, υποαπέδωσε έναντι του Dow Jones Industrial Average κατά το εντυπωσιακό ποσοστό των 12 ποσοστιαίων μονάδων. Οι τιμές των κρατικών ομολόγων -που κινούνται αντίθετα από αυτές των μετοχών- επίσης κινήθηκαν πτωτικά και ήρθαν να προστεθούν στα δεινά των επενδυτών.
Για πολλούς, οι κινήσεις αυτές οφείλονταν στην αλλαγή των οικονομικών προοπτικών των ΗΠΑ. Οι προοπτικές αυτές τονίστηκαν από τα καλύτερα του αναμενόμενου στοιχεία για την απασχόληση, τα προσωπικά εισοδήματα και τη μεταποιητική δραστηριότητα -και όλα αυτά, προτού η οικονομία νιώσει την επίπτωση του δημοσιονομικού πακέτου του 1,9 τρισ. δολαρίων που περιλαμβάνει διανομή ρευστού στους Αμερικανούς. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη που ο ΟΟΣΑ αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη του 2021 στο 6,5%, με μια ασυνήθιστη αύξηση 3,3 ποσοστιαίων μονάδων.
Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό επίσης κινούνται υψηλότερα. Είναι όλο και πιο πιθανό πως η αύξηση των τιμών στις ΗΠΑ θα υπερβεί και την τρέχουσα πλειοψηφούσα γνώμη για τις προσδοκίες της αγοράς, αλλά και τον κεντρικό στόχο της Federal Reserve καθώς η προμήθεια προϊόντων και υπηρεσιών δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην εκτίναξη της ιδιωτικής και δημόσιας ζήτησης. Πράγματι, ήδη υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν προβλήματα στις προμήθειες.
Ωστόσο αυτή η οικονομική βελτίωση δεν ρίχνει από μόνη της και πολύ φως στην πρόσφατη αστάθεια στην αγορά. Αν μη τι άλλο, η υψηλή και με διάρκεια ανάπτυξη είναι απαραίτητη προκειμένου να επιβεβαιωθούν οι αυξημένες τιμές των assets. Ο υποκείμενος οδηγός της φετινής άβολης κίνησης στις αγορές είναι οι ανησυχίες πως οι ωφέλιμες επιπτώσεις μιας τέτοιας αλλαγής οικονομικού καθεστώτος θα σπάσουν τον κυρίαρχο παράγοντα που διέπει τις αγορές εδώ και αρκετό καιρό -δηλαδή την επαρκή και προβλέψιμη ρευστότητα.
Ένα από τα δύο θα πρέπει να υλοποιηθεί για να γίνει πραγματικότητα αυτή η ανησυχία. Πρώτον, η Fed να αρχίσει να κάνει πίσω από τις εξαιρετικά τονωτικές πολιτικές της. Ωστόσο, αν και δεν είναι απίθανο, κορυφαία στελέχη της Fed δεν έχουν δείξει ότι τείνουν να το εξετάσουν αυτό, πόσο μάλλον να προχωρήσουν σε ανάλογες κινήσεις. Αυτό δεν οφείλεται στο ότι δεν βλέπουν τη βελτίωση της οικονομίας και την τεράστια δημοσιονομική τόνωση, αλλά στο ότι ανησυχούν πως αν συσφίξουν τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες, θα αποσταθεροποιηθούν οι αγορές και θα υπονομευθεί η ανάκαμψη.
Δεύτερον, λόγω της αλλαγής των συνθηκών της αγοράς, ακόμα και αν η Fed διατηρήσει την τρέχουσα προσέγγιση στην πολιτική της, η επίπτωση στις αγορές από ωφέλιμη να μετατραπεί σε προβληματική. Σε διάφορες περιπτώσεις, φέτος, το guidance πως η νομισματική πολιτική θα παραμείνει εξαιρετικά χαλαρή έτεινε να ωθήσει υψηλότερα αντί για χαμηλότερα τις αποδόσεις των πιο μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων.
Διάφορες φωνές που έχουν επιρροή στην αγορά ανησυχούν πως ο συνδυασμός τέτοιων υπερβολικά χαλαρών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών θα «λύσουν» τις πληθωριστικές προσδοκίες. Υποστηρίζουν πως αυτό θα μπορούσε να εξαναγκάσει μια εκποίηση θέσεων στην αγορά, για την οποία η Fed δεν διαθέτει κάποια καλή αντίδραση.
Ευτυχώς για τους παίκτες της αγοράς συνολικά, τέτοιες ανησυχίες μετριάζονται για την ώρα από τη σταθεροποίηση των εισροών στις αγορές από το εξωτερικό, επειδή τα αμερικανικά επιτόκια είναι πιο ελκυστικά απ’ ό,τι το χρέος πολλών άλλων σημαντικών αγορών και επειδή οι επενδυτές επιδιώκουν να αντισταθμίσουν το μελλοντικό παθητικό τους με προβλέψιμα έσοδα από επιτόκια.
Εν τούτοις, είναι δύσκολο να γίνουν προβλέψεις με σιγουριά ως προς τους τρέχοντες top-down παράγοντες που οδηγούν τις αγορές, καθώς δεν καθορίζονται από τα θεμελιώδη, την ιστορία ή τα μαθηματικά της αγοράς. Θα πρέπει κάποιος να προβλέψει τι σκέφτονται οι αξιωματούχοι της Fed που επί του παρόντος φαίνεται να έχουν κολλήσει σε μια «ενεργή αδράνεια» -δηλαδή αναγνωρίζουν πως οι συνθήκες αλλάζουν, όμως συνεχίζουν στον ίδιο δρόμο. Επιπλέον, η ψυχολογία των αγορών αλλάζει λόγω της τεχνολογίας και της μεγαλύτερης συμμετοχής των μικροεπενδυτών.
Παρ’ όλ’ αυτά, πιστεύω πως εξακολουθεί να είναι πιθανό οι επενδυτές να χτίσουν μια μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα χαρτοφυλάκιά τους, χρησιμοποιώντας προσεκτική bottom-up επιλογή μεμονωμένων τίτλων. Αυτοί οι τίτλοι θα πρέπει να παρακολουθούνται για την ευρωστία τους σε τέσσερις τομείς: δύναμη των ισολογισμών, θέση στα ταχύτερα αναπτυσσόμενα κομμάτια του παγκόσμιου σκηνικού, παρουσία σε τομείς που δεν είναι ευάλωτοι στις διαταράξεις της Covid-19 που θα έχουν διάρκεια, και ισχυρές ομάδες management.
Ενώ ένα τέτοιο χαρτοφυλάκιο δεν θα ήταν απρόσβλητο από την αστάθεια που σχετίζεται με τη ρευστότητα, ωστόσο θα έδινε στους επενδυτές μεγαλύτερη προστασία στην περίπτωση που οι άβολες στιγμές αυτού του έτους αποδειχθούν προάγγελος για κάτι χειρότερο στη συνέχεια.