Συχνά στους πολέμους έρχεται μια στιγμή που οι αντιμαχόμενες πλευρές αναρωτιούνται πού έχουν μπλέξει. Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έφτασε σ' αυτό το σημείο τον Σεπτέμβριο. Μετά από μια σειρά στρατιωτικών αποτυχιών, ο Ρώσος ηγέτης έδειχνε θυμωμένος -ακόμη και πανικόβλητος.
Τώρα λέγεται ότι ο Πούτιν έχει ανακτήσει την ηρεμία του. Στην πρώτη επέτειο της εισβολής της Ρωσίας, που είναι αυτή την εβδομάδα, τις δύσκολες συζητήσεις τις έχει η δυτική συμμαχία, που υποστηρίζει την Ουκρανία.
Στον δημόσιο διάλογο του Φόρουμ Ασφαλείας του Μονάχου, που πραγματοποιήθηκε το Σαββατοκύριακο, οι δυτικοί ηγέτες απέπνεαν εμπιστοσύνη και αποφασιστικότητα. Τα γενικά μηνύματά τους θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως «εμπρός για τη νίκη» και «άνευ όρων υποστήριξη στην Ουκρανία».
Όμως, ιδιωτικά, διεξάγεται αγωνιώδης συζήτηση για μια σειρά από ανοιχτά ζητήματα. Ποια πλευρά έχει την πρωτοβουλία στο πεδίο της μάχης; Είναι δυνατόν να αναγκαστεί η Ρωσία να αποδεχθεί μια ειρήνη με όρους που θα δεχόταν και η Ουκρανία; Εάν ο πόλεμος τραβήξει, η Ουκρανία και οι δυτικοί υποστηρικτές έχουν την απαραίτητη δύναμη και αντοχή;
Το θετικό είναι πως ο πόλεμος ξεκάθαρα έχει πάει πολύ χειρότερα για τη Ρωσία απ' ό,τι διαφαινόταν τις παραμονές της εισβολής. Τότε, η ευρύτερη εκτίμηση ήταν πως ο Πούτιν θα κέρδιζε πολύ γρήγορα. Αλλά οι Ρώσοι έχουν βαλτώσει και έχουν σοβαρές απώλειες.
Η δυτική συμμαχία, η οποία πέρασε μεγάλο μέρος του ψυχρού πολέμου ανησυχώντας για ρωσικά τανκς που σάρωναν την Ευρώπη, ανακάλυψε πως η Ρωσία δεν μπορεί καν να καταλάβει και να κρατήσει το Χάρκοβο, μια πόλη 50 χιλιόμετρα από τα σύνορά της.
Όμως, ενώ ο ρωσικός στρατός είχε χειρότερη απόδοση από το αναμενόμενο, η ρωσική οικονομία είχε καλύτερες επιδόσεις. Όταν επιβλήθηκαν οι σκληρές δυτικές κυρώσεις, προβλεπόταν ευρέως ότι η Ρωσία θα υποστεί οικονομική συρρίκνωση 20% ή και παραπάνω. Στην πραγματικότητα, όμως, η οικονομία της πιστεύεται ότι έχει συρρικνωθεί κατά περίπου 3-4% -και μπορεί να αναπτυχθεί τον επόμενο χρόνο. Το ότι οι κυρώσεις δεν είναι πραγματικά παγκόσμιες καθιστά σχετικά εύκολο και να παρακαμφθούν.
Αντίθετα, η ουκρανική οικονομία αντιμετωπίζει βαθιά προβλήματα και εξαρτάται από τη δυτική βοήθεια. Ως εκ τούτου, σημαντικοί δυτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο χρόνος δεν είναι με το μέρος της Ουκρανίας -και ότι αν θέλει να κερδίσει το Κίεβο, πρέπει να το κάνει γρήγορα. Στο Μόναχο επανειλημμένα διατυπώθηκαν αιτήματα να δοθεί στην Ουκρανία όλη η βοήθεια που χρειάζεται, προκειμένου να προχωρήσει στην επίθεση την άνοιξη και να καταφέρει μια αποφασιστική ήττα στη Ρωσία.
Ένα ελπιδοφόρο σενάριο που σκιαγράφησαν ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι είναι ότι εάν η Ουκρανία ωθήσει τη Ρωσία πίσω στις πύλες της Κριμαίας, τότε ο Πούτιν θα μπορούσε να συρθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στην καλύτερη περίπτωση, αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέχρι το καλοκαίρι.
Αλλά έχει ρίσκα αυτό το σενάριο. Προς το παρόν, τις μικρές προόδους στο πεδίο της μάχης τις σημειώνουν οι Ρώσοι. Οι Ουκρανοί πιθανώς θα αναγκαστούν σύντομα να αποσυρθούν από το Μπαχμούτ, όπου εξακολουθεί να μαίνεται σκληρή σύγκρουση. Αναμένεται μια ουκρανική αντεπίθεση. Ωστόσο, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις αντιμετωπίζουν έλλειψη πυρομαχικών και δεν διαθέτουν όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό που απαιτείται για να επιτευχθούν γρήγορα κέρδη -ιδιαίτερα, μαχητικά αεροσκάφη.
Ακόμα κι αν προχωρήσουν οι Ουκρανοί, δεν υπάρχει απολύτως καμία εγγύηση ότι θα ακολουθήσουν ειρηνευτικές συνομιλίες. Αντιμέτωπος με περαιτέρω ταπεινώσεις στο πεδίο της μάχης, ο Πούτιν είναι πιο πιθανό να προσπαθήσει να κλιμακώσει τη σύγκρουση παρά να παραδεχτεί ότι έχασε. Αν και τους τελευταίους μήνες έχουν κοπάσει οι συζητήσεις ότι ο Ρώσος ηγέτης μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, δεν έχουν σταματήσει τελείως.
Μια άλλη μορφή κλιμάκωσης που αναδύεται στη λίστα των δυτικών ανησυχιών είναι μήπως η Κίνα αλλάξει θέση και αρχίσει να προμηθεύει τη Ρωσία με όπλα. Αυτή η πιθανότητα θα μπορούσε να αυξηθεί, εάν φανεί ότι ο Πούτιν βρίσκεται στα πρόθυρα της ήττας.
Είναι επίσης σαφές ότι υποβόσκει μια κάποια απόκλιση ανάμεσα στους πολεμικούς στόχους της Ουκρανίας και των δυτικών συμμάχων της. Οι Ουκρανοί επιμένουν ότι σκοπεύουν να ανακαταλάβουν όλα τα εδάφη που κατέχει η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Οι δυτικοί αξιωματούχοι δεν αντιτίθενται σ' αυτόν τον στόχο δημόσια. Όμως, κατ' ιδίαν, λίγοι πιστεύουν ότι η ανακατάληψη της Κριμαίας αποτελεί ρεαλιστικό πολεμικό στόχο.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο κρίσιμος ρόλος της Δύσης στην υποστήριξη της Ουκρανίας σημαίνει ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους μπορούν να σπρώξουν το Κίεβο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων οποτεδήποτε το κρίνουν σκόπιμο. Στην πράξη, ωστόσο, οι Ουκρανοί έχουν τέτοιο ηθικό κεφάλαιο, που θα κάνει απρόθυμες τις δυτικές κυβερνήσεις να τους ασκήσουν απροκάλυπτη πίεση, ιδιαίτερα αν προελαύνουν.
Οι Ουκρανοί πρέπει ακόμη να εξετάσουν την πιθανότητα μήπως διαβρωθεί συν τω χρόνω η δυτική υποστήριξη. Τόσο οι Ρεπουμπλικάνοι όσο και οι Δημοκρατικοί, στη μεγάλη αντιπροσωπεία του Κογκρέσου των ΗΠΑ στο Μόναχο, ήταν ανένδοτοι ότι η αμερικανική υποστήριξη στην Ουκρανία είναι σταθερή. Όμως, οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα μπορούσαν να αλλάξουν την ατμόσφαιρα. Το πολιτικό κλίμα δεν αποκλείεται επίσης να αλλάξει και στην Ευρώπη, εάν οι λαϊκιστές σημειώσουν περαιτέρω επιτυχίες.
Σ' αυτό, φυσικά, βασίζεται η Ρωσία. Όπως λέει ένας δυτικός αξιωματούχος, «Ο Πούτιν πιστεύει ότι δεν έχουμε στρατηγική υπομονή και τελικά θα χάσουμε το ενδιαφέρον μας».
Αλλά, όπως η Μόσχα ελπίζει ότι θα ραγίσει η δυτική αποφασιστικότητα, έτσι και η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της παρακολουθούν στενά τη Ρωσία, μήπως διακρίνουν δεύτερες σκέψεις ή για απειλές προς τον Πούτιν. Επειδή και οι δύο πλευρές έχουν κάποιους λόγους να ελπίζουν ότι η άλλη θα σπάσει, ακριβώς γι' αυτό και οι δύο έχουν κίνητρο να συνεχίσουν να αγωνίζονται.
Είναι σωστό να πιέσουμε για γρήγορη επίλυση αυτού του πολέμου. Είναι ίσως πιο ρεαλιστικό να αναμένουμε μια μακρά σύγκρουση.