Το 2021, χώρες υπό την ηγεσία των G7 και του ΟΟΣΑ κατέληξαν σε συμβιβασμό ως προς το πώς να μεταρρυθμίσουν τους φορολογικούς κανόνες για τις διεθνείς εταιρείες. Η αποτυχία της επικαιροποίησης ενός παλαιού δικτύου διμερών φορολογικών συνθηκών που στόχο είχαν την αποφυγή διπλής φορολόγησης, πολύ συχνά οδηγούσε σε μια κατάσταση διπλής μη φορολόγησης, με «παραθυράκια» που επέτρεπαν πολύ εύκολα στις μεγάλες επιχειρήσεις να προσποιηθούν πως τα κέρδη τους έβγαιναν σε δικαιοδοσίες χαμηλής ή μηδενικής φορολόγησης.
Οι προσπάθειες για «διάβρωση της βάσης και μετατόπιση των κερδών» κατέληξαν τελικά –σε μεγάλο βαθμό χάρη στον πρώτο υπουργό Οικονομικών του Τραμπ Στήβεν Μνούτσιν- σε νέους κανόνες, σύμφωνα με τους οποίους οι χώρες μπορεί να φορολογήσουν επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη δικαιοδοσία τους αν οι επιχειρήσεις αυτές φορολογούνται ανεπαρκώς αλλού.
Το να δίνονται, όμως, σε άλλες χώρες φορολογικά δικαιώματα σε αμερικανικά εταιρικά κέρδη ποτέ δεν αναμένονταν ότι θα αντιμετωπίζονταν καλά από τον πρόεδρο. Η επιμονή στην φορολογική κυριαρχία για την Αμερική και η αντίθεση στην εξωεδαφικότητα των άλλων είναι ένα διακομματικό ζήτημα στην Ουάσινγκτον. Δεδομένης της μαχητικότητας του Τραμπ, ήταν δεδομένο πως θα κορυφώνονταν η σύγκρουση. Το ερώτημα είναι πώς θα επιλέξουν να απαντήσουν οι άλλες χώρες.
Το Σάββατο, άλλες χώρες των G7 δέχθηκαν μια απαίτηση των ΗΠΑ οι εταιρείες της χώρας να εξαιρεθούν από δυο κανόνες που θεωρεί ως ιδιαίτερα αδικαιολόγητους. Ως αντάλλαγμα, η Ουάσινγκτον κανόνισε την αφαίρεση του κεφαλαίου 899 από το «Μεγάλο, Όμορφο» νομοσχέδιο. Αυτό το κεφάλαιο – που μπορεί να εισήχθη ακριβώς για να δημιουργηθεί μοχλός πίεσης για να οδηγήσει σε αυτό το αποτέλεσμα- θα επέβαλλε νέους αμερικανικούς φόρους σε εταιρείες από χώρες που θεωρείται ότι κάνουν διακρίσεις κατά αμερικανικών εταιρειών. Ο ΟΟΣΑ χαιρέτησε τη συμφωνία.
Το να ενδώσουν στις ΗΠΑ ίσως να μην ήταν η πιο σοφή επιλογή. Άλλωστε, έδειξε πως ο εκβιασμός μπορεί να είναι αποτελεσματικός. Την ίδια ώρα, ποτέ δεν είναι σαφές με την κυβέρνηση Τραμπ ποιες δεσμεύσεις θα τηρήσει.
Σε αυτή την περίπτωση, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει διαβεβαιώσει τους εταίρους πως δεσμεύεται να αντιμετωπίσει τυχόν «σημαντικούς» κινδύνους μετατόπισης κερδών εντός του εγχώριου συστήματός του, «πλάι-πλάι» με το διεθνές σύστημα στο οποίο έχουν συμφωνήσει οι άλλοι πλήρως. Αλλά είναι αβέβαιο το πώς θα συμπληρωθεί και επιβληθεί αυτή η δέσμευση.
Μπορεί, ωστόσο, άλλες χώρες των G7 να σκέφτηκαν ότι ανάμεσα στις πολλές μάχες, αυτή δεν θα πρέπει να την επιλέξουν. Αυτό σίγουρα ίσχυε για τον Καναδά, που παραδόθηκε γρήγορα σε μια άλλη φορολογική μάχη. Απέσυρε γρήγορα έναν φόρο ψηφιακών υπηρεσιών μόλις ο Τραμπ ακύρωσε τις εμπορικές διαπραγματεύσεις και απείλησε με υψηλότερους δασμούς στα καναδικά αγαθά.
Οι φόροι ψηφιακών υπηρεσιών θα γίνουν σημείο ανάφλεξης και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία έχουν διάφορες εκδοχές τους. Ο φόρος ψηφιακών υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου επιβίωσε των πρώτων εμπορικών ανακοινώσεων με τις ΗΠΑ, αλλά μπορεί και πάλι να βρεθεί στο στόχαστρο της Ουάσινγκτον.
Οι χώρες της ΕΕ, που προστατεύονται από το μέγεθος του μεγάλου εμπορικού τους μπλοκ, θα είναι ευκολότερο να αντισταθούν. Καθώς επιδιώκουν μια λύση για τις εμπορικές διαπραγματεύσεις με τον Τραμπ, θα πρέπει να αντισταθούν στην όποια πίεση να συμβιβαστούν ως προς τη φορολογική κυριαρχία για να έχουν μια γρήγορη συμφωνία.
Αυτό που είναι σαφές είναι πως οι επιχειρήσεις δεν ωφελούνται από τέτοιου είδους διαμάχες. Αντί για έναν σκληρά κερδισμένο συμβιβασμό, ορισμένες πολυεθνικές εταιρείες θα πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν ένα πιο περίπλοκο διπλό σύστημα που φαινομενικά θα επιβάλλει εξίσου πολλούς φόρους.
Το ίδιο το γεγονός ότι οι φορολογικοί κανόνες έχουν μετατραπεί σε νόμιμους στόχους οικονομικού καταναγκασμού προσθέτει ένα επίπεδο πολιτικής αβεβαιότητας. Είτε ήταν πρόθεση του Τραμπ είτε όχι, το κόστος της επιχειρηματικής δραστηριότητας πέρα από τα σύνορα μόλις ανέβηκε μια ακόμα κλίμακα.